عبدالله بن عمر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عبدالله بن عمر بن خطاب ''' یا '''ابن‌عمر'''([[سال ۳ بعثت|۳ بعثت]]- [[سال ۷۳ هجری قمری|۷۳ق]]) [[صحابه]] [[پیامبر(ص)]]، فرزند [[خلیفه دوم]] و برادر همسر پیامبر (ص). او در ده سالگی همراه پدرش [[مسلمان]] شد و پیش از او به [[مدینه]] هجرت کرد. منابع [[اهل سنت]] او را شخصیتی ضعیف و ساده معرفی کرده‌اند که اعتراض علیه حاکم فاجر را جایز نمی‌دانست. او با [[خلفای سه گانه|سه خلیفه اول]] بعد از پیامبر(ص) [[بیعت]] کرد. عمر او را به عنوان مشاور برای تعیین [[خلیفه]] بعد از خود مشخص کرد. [[عثمان]] به او قضاوت را پیشنهاد داد اما نپذیرفت. عبدالله در دوران خلافت [[علی(ع)]] با وجود بیان فضیلت‌های بسیار برای ایشان با حضرت بیعت نکرد اما با [[یزید بن معاویه]] بیعت کرد. وقتی [[امام حسین(ع)]] به طرف [[کوفه]] می‌رفت او امام را از جنگ با یزید منع کرد ولی امام نپذیرفت. ابن‌عمر سرانجام در سال ۷۳ قمری در ۸۴ سالگی درگذشت و در قبرستان مهاجران در [[منطقه فَخ]] دفن شد.

عبد الله بن عمر بن خطاب یا ابن‌عمر از صحابه [[پیامبر(ص)]]، فرزند خلیفه دوم و برادر [[حفصه دختر عمر بن خطاب|همسر پیامبر(ص)]] بود.<ref>ابن اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج ۳، ص۲۳۶.</ref> کنیه ابو عبدالرحمن بود و در سال سوم بعثت به دنیا آمد.<ref>ابن حجر،‌ الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج ۴، ص۱۵۶.</ref> مادرش زینب دختر مظعون نام داشت. آورده‌اند او در ده سالگی همراه پدرش [[مسلمان]] شد و پیش از او به [[مدینه]] هجرت کرد. برخی نیز در سال اسلام آوردن او اختلاف دارند.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج ۳، ص۹۵۰.</ref>  

منابع اهل سنت او را شخصیتی ضعیف<ref>ابن قتیبة الدینوری، الإمامةوالسیاسة، ۱۴۱۰ق، ج ۱، ص۷۳.</ref> و ساده معرفی کردند<ref>ابن اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج ۴، ص۶.</ref> که از درگیری مردم با حکومت فراری بود و حتی اعتراض علیه حاکم فاجر را جایز نمی‌دانست.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری،۱۴۱۰ق، ج ۴، ص۱۶۴.</ref> و می‌گفت من در فتنه جنگ نمی‌کنم و پشت سر هر کس که پیروز شود نماز می‌خوانم.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری،۱۴۱۰ق، ج ۴، ص۱۳۳.</ref>

منابع تاریخی [[اهل سنت]] گزارش کرد‌ه‌اند در نبرد موته او با برخی دیگر از مسلمانان وقتی احساس کردند، سپاه دشمن در حال غلبه است از میدان جنگ فرار کردند و به مدینه بازگشتند. پس از فرار، از پیامبر(ص) عذرخواهی کردند و بخشیده شدند.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج ۴، ص۲۴۸.</ref>

عبدالله را تأثیرگذار در سیاست و حکومت ندانسته‌اند و تنها چند گزارش کوتاه از حضور او در جنگ‌ها موجود است. پس از رحلت پیامبر(ص) و در زمان خلافت [[ابوبکر]]، یکی از افراد [[سپاه اسامه]] بود. [[عمر]] در زمان خلافتش برای انتخاب خلیفه بعد از خود شورایی تشکیل و عبدالله را مشاور خود قرار داد؛ ولی به او اجازه نداد که خود را یکی از گزینه‌های خلافت بعد از پدرش معرفی کند.<ref>الطبری، تاریخ طبری، ۱۳۸۷ق، ج ۴، ص ۲۲۹.</ref> و در همان دوره، در جنگ‌های نهاوند و فتح مصر شرکت داشت.<ref>ابن اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج ۳، ص۲۳۶.</ref>

تاریخ نقل می‌کند عبدالله هیچگاه قضاوت نکرد و هنگامی که عثمان به او این منصب را پیشنهاد داد، علیه قضاوت سخن گفت و نپذیرفت.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج ۴، ص۱۰۹.</ref>

بعد از قتل [[عثمان]]، برخی از جمله [[مروان بن حکم]] به او پیشنهاد خلافت دادند، عبدالله گفت اگر گروه کمی هم مخالف خلافت من باشد قبول نخواهم کرد.<ref>ابن عبد البر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج ۳، ص۹۵۳.</ref>

هنگامی‌که امام به خلافت رسید، [[عمار یاسر]] از حضرت اجازه خواست تا برای بیعت، با عبدالله صحبت کند. عبدالله سخنان بسیاری در تعریف حضرت بیان کرد، اما با [[علی(ع)]] بیعت نکرد.<ref> ابن قتیبة الدینوری، الإمامةوالسیاسة، ۱۴۱۰ق، ج ۱، ص۷۳.</ref> عبدالله بیشتر به‌دنبال عبادات فردی بود و در خود توانایی ورود در مسائل اجتماعی را نمی‌دید و به‌همین دلیل، علی(ع) به عمار فرمود: عبدالله را رها کن، او شخص ضعیفی است.<ref> ابن قتیبة دینوری، الإمامةوالسیاسة، ۱۴۱۰ق، ج ۱، ص۷۳.</ref> همچنین، امام(ع) در جواب شخصی که گفت من هم ‌مانند عبدالله بن عمر کنار می‌روم، فرمود عبداللّه نه حق را یاری و نه باطل را نابود کرد.<ref>شریف رضی، نهج البلاغة، ۱۴۱۴ق، ص۵۲۱.</ref>

عبدالله بین حق و باطل سکوت می‌کرد و می‌گفت نقض بیعت و شورش، حتی علیه حاکم فاجر جایز نیست. او به [[امام حسین(ع)]] گفت من از [[پیامبر(ص)]] شنیدم که فرمود حسین کشته خواهد شد و به امام توصیه کرد که به سمت [[کوفه]] نرود و به [[مدینه]] برگردد؛ ولی امام قبول نکرد و مسیر خود را ادامه داد. در این دوره عبدالله با [[یزید]] بیعت کرده بود و او را جانشین پیامبر(ص) می‌دانست.<ref>صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۱۵۳.</ref>

بعد از مدتی که مردم بیعت با یزید را شکستند، عبدالله به پسران خود گفت بیعت ما با یزید، بیعت با خدا و رسول او بوده است و از پیامبر شنیدم کسی که بیعتش را با دیگری بشکند جایگاهش جهنم است. بنابراین هر کس بیعتش با یزید را بشکند بین من و او جدایی است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج ۴، ص۱۶۴.</ref>

شخصیت ابن عمر، مانند پدرش در تفکر دینی و سیاسی اهل سنت از اهمیت ویژهای برخوردار است. او علاوه بر آنکه صحابی پیامبر بوده، فرزند خلیفه دوم نیز به‌شمار می‌آمد.<ref>جعفریان، «تأثیر موضع‌گیری‌های شخصی در فقه سیاسی اهل سنت»، ص۵۴.</ref> صرفنظر از این دو نکته، اهل سنت او را روایت‌گر احادیث زیادی از پیامبر(ص)،‌ [[ابوبکر]] و [[عمر]] می‌دانند که با توجه به فرزندی وی نسبت به خلیفه، مورد توجه خاص قرار گرفته است.<ref>ابن حجر،‌ الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۱۵۶.</ref> ابن‌اثیر نیز فضایلی را برای عبدالله نقل کرده‌ است و او را از بزرگان اهل سنت دانسته‌ که شصت سال پس از پیامبر (ص) فتوا داده است.<ref>ابن اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۲۳۸.</ref>