کاربر ناشناس
افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Fayaz جز (←جغرافیا) |
imported>Fayaz جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
| اجتماعی = | | اجتماعی = | ||
}} | }} | ||
'''افغانستان'''، کشوری آسیایی با اکثریت مسلمان است. [[چین]]، [[تاجیکستان]]، [[ازبکستان]]، [[ترکمنستان]]، [[ایران]] و [[پاکستان]] در همسایگی این کشور قرار دارد. [[کابل]] پایتخت افغانستان و [[قندهار]]، [[هرات]]، [[مزار شریف]] و جلال‌آباد بزرگترین شهرهای این کشور | '''افغانستان'''، کشوری آسیایی با اکثریت مسلمان است. [[چین]]، [[تاجیکستان]]، [[ازبکستان]]، [[ترکمنستان]]، [[ایران]] و [[پاکستان]] در همسایگی این کشور قرار دارد. [[کابل]] پایتخت افغانستان و [[قندهار]]، [[هرات]]، [[مزار شریف]] و جلال‌آباد بزرگترین شهرهای این کشور است. پیروان مذهب حنفی ([[اهل‌سنت]]) در اکثریت و شیعیان [[امامیه]] و [[اسماعیلیه]] در اقلیت هستند. درصد شیعیان در این کشور، بین ۲۵٪ تا ۳۰٪ برآورد شده است. در قانون اساسی مصوب سال [[سال ۱۳۸۲ هجری شمسی|۱۳۸۲ش]]، برای اولین بار، مذهب [[شیعه]] در افغانستان به رسمیت شناخته شد. [[هزاره]] بزرگترین قوم شیعه و [[سادات افغانستان|سادات]]، [[هرات|هراتی‌ها]]، [[قزلباش‌ها]] و گروه‌هایی از بلوچ‌ها، تاجیک‌ها و پشتون‌ها دیگر دسته‌های شیعه هستند. رواج تشیع در سرزمین افغانستان از زمان صدر اسلام بوده و گسترش آن در دوره [[بنی‌عباس]] و با مهاجرت [[علویان]] به [[خراسان]]، و سپس همزمان با [[ایلخانان]] و [[صفویه]] اتفاق افتاده است.<br> | ||
از زمان حکومت [[عبدالرحمن‌خان]] (۱۲۵۹ـ۱۲۸۰ش/۱۸۸۰ـ۱۹۰۱م) که شیعیان بخصوص هزاره‌ها به سختی سرکوب و کشتار شده و خودمختاری آنان سلب شد، تا سقوط [[طالبان]] در [[سال ۱۳۸۰ هجری شمسی|۱۳۸۰ش]] و برپایی نظام سیاسی بر پایه انتخابات، شیعیان مورد تهدید و سرکوب بودند. در این دوره تا پیش از روی‌کار آمدن دوباره طالبان در آخرین روزهای مرداد [[سال ۱۴۰۰ هجری شمسی|۱۴۰۰ش]]، اوضاع شیعیان به بهبودی نسبی رسیده بود؛ گرچه سیاست حکومت سابق نیز خالی از تبعیض نسبت به شیعیان نبود و حملات تروریستی متعددی علیه شیعیان بخصوص هزاره‌ها صورت گرفت. در آن دوره شیعیان در افغانستان چندین حزب، گروه اجتماعی، نهاد و مرکز دینی، حوزوی و دانشگاهی، رسانه، نمایندگان پارلمانی و اندکی مقام ارشد حکومتی داشتند. در امارت اسلامی طالبان، هیچ مقام ارشد حکومتی از شیعیان انتخاب نشد و آنان دوباره مورد تبعیض و محرومیت قرار گرفته‌اند. | |||
از زمان حکومت [[عبدالرحمن‌خان]] (۱۲۵۹ـ۱۲۸۰ش | |||
==جغرافیا== | ==جغرافیا== | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۴: | ||
در قرن نوزده میلادی، افغانستان در رقابت بین امپراتوری [[بریتانیا]] و تزار [[روسیه]] به منظور کنترل آسیای مرکزی و هند، به میدان جنگ یا میدان بازی بزرگ تبدیل شد.<ref>سایت «infoplease»، قسمت «afghanistan»</ref> مرزهای امروزی افغانستان در این زمان بوجود آمد.<ref>[https://www.britannica.com/place/Afghanistan سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان]</ref> شاه افغانستان، امان‌الله (حکومت:۱۲۹۷ـ۱۳۰۷ش) پس از استقلال سیاست خارجی از انگلیس (در ۱۲۹۸ش/۱۹۱۹م)، تلاش کرد یک‌سری اصلاحات ساختاری در جامعه و دولت افغانستان ایجاد کند.<ref>سایت «infoplease»، قسمت «afghanistan»</ref> | در قرن نوزده میلادی، افغانستان در رقابت بین امپراتوری [[بریتانیا]] و تزار [[روسیه]] به منظور کنترل آسیای مرکزی و هند، به میدان جنگ یا میدان بازی بزرگ تبدیل شد.<ref>سایت «infoplease»، قسمت «afghanistan»</ref> مرزهای امروزی افغانستان در این زمان بوجود آمد.<ref>[https://www.britannica.com/place/Afghanistan سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان]</ref> شاه افغانستان، امان‌الله (حکومت:۱۲۹۷ـ۱۳۰۷ش) پس از استقلال سیاست خارجی از انگلیس (در ۱۲۹۸ش/۱۹۱۹م)، تلاش کرد یک‌سری اصلاحات ساختاری در جامعه و دولت افغانستان ایجاد کند.<ref>سایت «infoplease»، قسمت «afghanistan»</ref> | ||
افغانستان از [[سال ۱۳۵۹ هجری شمسی|۱۳۵۹]] تا اکنون دچار جنگ داخلی است. عامل اصلی شروع این روند، ورود نیروهای دولت کمونیستی شوروی سابق به افغانستان([[دی]] [[سال ۱۳۵۸ هجری شمسی|۱۳۵۸ش]] ـ [[بهمن]] [[سال ۱۳۶۷ هجری شمسی|۱۳۶۷ش]]) با دعوت دولت کمونیستی این کشور و تشکیل گروه‌های مسلح مخالف با عنوان «مجاهدان» بود.<ref>سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان</ref> پس از سقوط دولت کمونیستی در [[اردیبهشت]] [[سال ۱۳۷۱ هجری شمسی|۱۳۷۱ش]] به‌دست مجاهدان و سرنگونی حکومت مجاهدین (تا [[مهر]] [[سال ۱۳۷۵ هجری شمسی|۱۳۷۵ش]]) با حمله گروه [[طالبان]]، یک حکومت مذهبی (۱۳۷۵ ـ [[دی]] [[ سال ۱۳۸۰ هجری شمسی|۱۳۸۰ش]]) تأسیس شد.<ref>سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان</ref> رژیم طالبان در دی (جدی) [[۱۳۸۰ش]] پس از یک اقدام نظامی گروه متحدش، [[القاعده]]، علیه امریکا (واقعه ۱۱ سپتامبر)، توسط نیروهای این کشور سقوط کرد. پس از آن، گروه‌های مجاهدین و ضد طالبان، به یک دوره دولت انتقالی، تدوین قانون اساسی جدید و ایجاد نظام سیاسی انتخابی با حمایت غرب توافق کردند.<ref> سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان</ref><br> | |||
در اخرین روزهای مرداد/اسد [[۱۴۰۰ش]] (اگوست ۲۰۲۱م)، با خروج نیروهای امریکایی | در اخرین روزهای مرداد/اسد [[۱۴۰۰ش]] (اگوست ۲۰۲۱م)، با خروج نیروهای امریکایی و عدم مقاومت دولت و ارتش افغانستان، افراد طالبان توانستند دوباره بر افغانستان تسلط یابند و ساختار جدید سیاسی افغانستان را براساس امارت اسلامی برپا کردند.<ref>«طالبان وارد کاخ ریاست‌جمهوری شدند/طالبان: به زودی تشکیل امارت اسلامی افغانستان را اعلام می‌کنیم»، خبرگزاری ایسنا.</ref> | ||
==مردم و دین== | ==مردم و دین== | ||