افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

دین رسمی افغانستان [[اسلام]] است. مذهب حنفی ([[اهل‌سنت]]) در اکثریت و شیعیان [[امامیه]] و [[اسماعیلیه]] در اقلیت هستند. درصد شیعیان در این کشور، بین ۲۵٪ تا ۳۰٪ برآورد شده است. در قانون اساسی مصوب سال ۱۳۸۲ش، برای اولین بار، مذهب [[شیعه]] در افغانستان به رسمیت شناخته شد. [[هزاره]] بزرگترین قوم شیعه و [[سادات افغانستان|سادات]]، [[هرات|هراتی‌ها]]، [[قزلباش‌ها]] و گروه‌هایی از بلوچ‌ها، تاجیک‌ها و پشتون‌ها دیگر اقوام شیعه هستند. رواج تشیع در سرزمین افغانستان از زمان صدر اسلام بوده و گسترش آن در دوره [[بنی‌عباس]] و با مهاجرت [[علویان]] به [[خراسان]]، و سپس همزمان با [[ایلخانان]] و [[صفویه]] اتفاق افتاده است.<br>

از زمان حکومت [[عبدالرحمن‌خان]] (۱۲۵۹ـ۱۲۸۰ش) (۱۸۸۰ـ۱۹۰۱م) که شیعیان بخصوص هزاره‌ها به سختی سرکوب و کشتار شده، و خودمختاری آنان سلب شد، تا سقوط [[طالبان]] در [[سال ۱۳۸۰ هجری شمسی|۱۳۸۰ش]] و برپایی نظام جدید، شیعیان مورد تهدید و سرکوب بوده‌اند. تا پیش از روی‌کار آمدن دوباره طالبان در اخرین روزهای مرداد ۱۴۰۰ش، اوضاع شیعیان به بهبودی نسبی رسیده بود، گرچه سیاست حکومت سابق نیز خالی از تبعیض نسبت به شیعیان نبود و حملات تروریستی متعددی علیه شیعیان بخصوص هزاره‌ها صورت گرفت. در آن دوره شیعیان در افغانستان چندین حزب، گروه اجتماعی، نهاد و مرکز دینی، حوزوی و دانشگاهی، رسانه، نمایندگان پارلمانی و اندکی مقام ارشد حکومتی داشتند.

داریوش اول (۴۸۶-۵۲۲پ.م) و اسکندر (۳۲۳-۳۳۶پ.م) اولین کسانی بودند که از افغانستان به عنوان دروازه ورود به [[هند]] استفاده کردند. کوشانیان تا قرن ۴ میلادی بر این سرزمین حکومت کردند. فاتحان [[اسلام|اسلامی]] در سده اول خورشیدی وارد این کشور شدند. پس از این، [[هرات]] و [[بلخ]] به دو شهر مهم در منطقه تاریخی [[خراسان قدیم|خراسان]] تبدیل شدند. چنگیز و [[تیمور گورکانی]] در قرن‌های ۶و۸ش این کشور را تصرف کردند.<ref>[https://www.infoplease.com/world/countries/afghanistan سایت «infoplease»، قسمت «afghanistan»]</ref> در بخش‌های مختلف افغانستان امروزی حکومت‌های کوشانیان،‌ [[بنی‌امیه]]، [[طاهریان]]، [[صفاریان]]، [[سامانیان]]، [[غزنویان]]، [[غوریان]]، [[سلجوقیان]]، [[ایلخانیان]]، [[آل کرت]]، [[تیموریان]]، بابُریان (گورکانی هند)، [[صفویان]]، [[نادر افشار]] و [[ابدالیان]] حکومت کرده‌اند.<ref>[https://www.historyfiles.co.uk/KingListsFarEast/AsiaArachosia.htm سایت historyfiles، صفحه «AsiaArachosia»]</ref> [[بلخ]]، [[هرات]]، [[بامیان]]، [[جوزجان]]، [[قندهار]]، [[تخار]]، [[بدخشان]]، [[زرنج]]، [[پوشنگ]] و [[نیمروز]] مشهورترین شهرهای باستانی افغانستان هستند.<br>

در قرن نوزده میلادی، افغانستان در رقابت بین امپراتوری [[بریتانیا]] و تزار [[روسیه]] به منظور کنترل آسیای مرکزی و هند به میدان جنگ یا میدان بازی بزرگ تبدیل شد.<ref>[https://www.infoplease.com/world/countries/afghanistan سایت «infoplease»، قسمت «afghanistan»]</ref> مرزهای امروزی افغانستان در این زمان بوجود آمد.<ref>[https://www.britannica.com/place/Afghanistan سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان]</ref> شاه افغانستان، امان‌الله پس از موافقت‌نامه استقلال با انگلیس (۱۲۹۸ش/۱۹۱۹م)، تلاش کرد یک‌سری اصلاحات ساختاری در جامعه و دولت افغانستان ایجاد کند.<ref>[https://www.infoplease.com/world/countries/afghanistan سایت «infoplease»، قسمت «afghanistan»]</ref>  

در دو دهه آخر قرن بیستم و دو دهه اول قرن بیست و یکم (از ۱۳۵۸ش/۱۹۸۰م)، جامعه افغانستان دچار جنگ داخلی شد که به وسیله حمله نظامی و اشغال این کشور (۱۳۶۷-۱۳۵۸ش) توسط اتحاد جماهیر شوروی به‌وجود آمد.<ref>[https://www.britannica.com/place/Afghanistan سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان]</ref> پس از سقوط دولت کمونیستی (۱۳۷۱ش) و نیز، حکومت مجاهدین (۱۳۷۴-۱۳۷۱ش)، گروه [[طالبان]] یک حکومت مذهبی (۱۳۸۰-۱۳۷۴ش) را تأسیس کرد.<ref>[https://www.britannica.com/place/Afghanistan سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان]</ref> رژیم طالبان در دی (جدی) ۱۳۸۰ش پس از یک اقدام نظامی گروه متحدش، [[القاعده]]، علیه ایالات متحده، توسط نیروهای این کشور سقوط کرد. پس از آن، نیروهای ضد طالبان به یک دوره دولت انتقالی، تدوین قانون اساسی جدید و ایجاد نظام سیاسی انتخابی توافق کردند.<ref>[https://www.britannica.com/place/Afghanistan سایت دانشنامه بریتانیکا، صفحه افغانستان]</ref><br>

در اخرین روزهای [[مرداد]] [[۱۴۰۰ش]]، نیروهای طالبان با درگیری‌های اندک، توانستند دوباره بر افغانستان تسلط یابند و ساختار جدید سیاسی افغانستان را براساس امارت اسلامی برپا کردند.<ref>«طالبان وارد کاخ ریاست‌جمهوری شدند/طالبان: به زودی تشکیل امارت اسلامی افغانستان را اعلام می‌کنیم»، خبرگزاری ایسنا.</ref>