کاربر ناشناس
قطام بنت شجنة بن عدی: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح پاورقی و منابع
imported>Mohamadhaghani جز (اصلاح‌تیترها، ویرایش جملات) |
imported>M.r.seifi (اصلاح پاورقی و منابع) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
==اصل و نسب== | ==اصل و نسب== | ||
قَطَامِ بِنْتُ شَجْنَةَ بْنِ عَدِيّ بْنِ عَامِر از قبیله تیم الرباب بود.<ref>أسدالغابة، ج۳، ص:۶۱۶</ref> در نام پدر وی اختلاف است، بلاذری در یک جا نام پدر وی را علقمه<ref>أنساب الأشراف، ج۲، ص:۴۸۷ (چاپ زکار، ج۳، | قَطَامِ بِنْتُ شَجْنَةَ بْنِ عَدِيّ بْنِ عَامِر از قبیله تیم الرباب بود.<ref>ابن اثیر الجزری، أسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص:۶۱۶</ref> در نام پدر وی اختلاف است، بلاذری در یک جا نام پدر وی را علقمه<ref>أنساب الأشراف، ج۲، ص:۴۸۷ (چاپ زکار، ج۳، ص۲۴۸)؛ نک: الإمامة و السیاسة، ج۱، ص۱۸۰</ref> و درجای دیگر شجنه ذکر کرده‌است.<ref>أنساب الأشراف، ج۱۱، ص۲۷۸.</ref> در برخی منابع دیگر اخضر بن شجنه<ref>شیخ مفید، الإرشاد، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۱۸</ref><ref>مقاتل الطالبیین،ص۴۶</ref> دانسته شده است که بنا بر این نظریه شجنه پدربزرگ قطام است نه پدرش. | ||
==زیبایی == | ==زیبایی == | ||
قطام را زنی زیبارو دانسته‌اند<ref> | قطام را زنی زیبارو دانسته‌اند<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۲۴</ref>که بدین خصلت مشهور بوده تا جائی که وقتی ابن مجلم وی را می‌بیند از خود بی‌خود می‌شود.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۵، ص۱۴۴؛ ابن کثیر، البدایةوالنهایة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۲۶</ref> بلعمی او را زیباترین زن کوفه<ref>تاریخ نامه طبری،ج۴،ص:۶۷۳</ref>و [[مسعودی]] و [[ابوالفرج اصفهانی]] از وی به عنوان زیباترین زنان زمان یاد کرده‌اند.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۱۱؛ مقاتل الطالبیین، ص:۴۶</ref> | ||
در برخی منابع آمده که ابن ملجم با دیدن وی شفگت زده شد.<ref> | در برخی منابع آمده که ابن ملجم با دیدن وی شفگت زده شد.<ref>ابن اثیر الجزری، أسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۶۱۶</ref> | ||
== دشمنی با امام علی == | == دشمنی با امام علی == | ||
قطام جزو خوارج بوده<ref>تاریخ ابن خلدون،ج۲،ص:۳۸۱؛ جمهرةأنساب العرب، متن،ص:۲۰۰</ref> و اندیشه آنان را قبول داشته‌است.<ref>الأخبارالطوال،ص:۲۱۳</ref>خوارج نیز حضرت علی را [[کافر]] می‌دانستند. | قطام جزو خوارج بوده<ref>تاریخ ابن خلدون،ج۲،ص:۳۸۱؛ جمهرةأنساب العرب، متن،ص:۲۰۰</ref> و اندیشه آنان را قبول داشته‌است.<ref>الأخبارالطوال،ص:۲۱۳</ref>خوارج نیز حضرت علی را [[کافر]] می‌دانستند.{{مدرک}} | ||
علاوه بر آن پدر وی یعنی شجنه بن عدی و برادرش اخضر بن شجنه جزء [[خوارج]] بوده و در [[جنگ نهروان|نهروان]] کشته شده‌بودند.<ref>أنساب الأشراف،ج۲،ص:۴۹۱(چاپ زکار،ج۳،ص:۲۵۲؛ أنساب الأشراف،ج۱۱،ص:۲۷۸</ref> | علاوه بر آن پدر وی یعنی شجنه بن عدی و برادرش اخضر بن شجنه جزء [[خوارج]] بوده و در [[جنگ نهروان|نهروان]] کشته شده‌بودند.<ref>أنساب الأشراف،ج۲،ص:۴۹۱(چاپ زکار،ج۳،ص:۲۵۲؛ أنساب الأشراف،ج۱۱،ص:۲۷۸</ref> | ||
==نقش قطام در شهادت حضرت علی(ع)== | ==نقش قطام در شهادت حضرت علی(ع)== | ||
ابن ملجم که برای کشتن حضرت علی(ع) به کوفه آمده بود با وی برخورد می‌کند و از او خواستگاری می‌نماید (البته بعضی گفته‌اند ابن ملجم از رباب دختر قطام خواستگاری کرد نه خود قطام.<ref>الفتوح/ترجمه،متن،ص:۱۰۴۱</ref>)، قطام ازدواج با ابن ملجم را به شرایطی می‌پذیرد که یکی ازآن شرایط کشتن حضرت علی(ع) است. بنا بر نقلی ابن ملجم، پیش از به شهادت رساندن امام علی (ع) با قطام ازدواج کرده و سه شب نیز پیش وی بوده‌است.<ref> | ابن ملجم که برای کشتن حضرت علی(ع) به کوفه آمده بود با وی برخورد می‌کند و از او خواستگاری می‌نماید (البته بعضی گفته‌اند ابن ملجم از رباب دختر قطام خواستگاری کرد نه خود قطام.<ref>الفتوح/ترجمه،متن،ص:۱۰۴۱</ref>)، قطام ازدواج با ابن ملجم را به شرایطی می‌پذیرد که یکی ازآن شرایط کشتن حضرت علی(ع) است. بنا بر نقلی ابن ملجم، پیش از به شهادت رساندن امام علی (ع) با قطام ازدواج کرده و سه شب نیز پیش وی بوده‌است.<ref>ابن کثیر، البدایةوالنهایة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۲۶</ref> | ||
قطام علاوه بر شرط قرار دادن قتل حضرت علی(ع) برای ازدواج.<ref> | قطام علاوه بر شرط قرار دادن قتل حضرت علی(ع) برای ازدواج.<ref>ابن اثیر الجزری، أسدالغابة، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۶۱۶</ref>، ابن ملجم را نیز بر انجام این کار ترغیب و تحریک کرد<ref>فرزندان آل ابیطالب/ترجمه،ج۱،ص:۳۶</ref> حتی ابن ملجم را به ترس متهم کرد تا وی بیشتر تحریک شود.<ref> إحقاق الحق، الشوشتری،ج۳۲،ص:۶۳۱</ref> | ||
گفته شده است قطام شخصی به نام وردان را نیز با ابن ملجم همراه کرد تا او را در به شهادت رساندن امام علی (ع) یار کند.<ref> | گفته شده است قطام شخصی به نام وردان را نیز با ابن ملجم همراه کرد تا او را در به شهادت رساندن امام علی (ع) یار کند.<ref>ابن کثیر، البدایةوالنهایة، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۳۲۶</ref> وردان بن مجالد تیمی پسر عموی قطام بوده‌است.<ref>أنساب الأشراف،ج۲،ص:۴۹۳(چاپ زکار،ج۳،ص:۲۵۴)</ref> وردان بارها به قطام گفته بود که اگر کسی با من بود من علی(ع) را می‌کشتم. بدین جهت قطام ابن ملجم و وی را به هم رساند.<ref>تاریخنامه طبری،ج۴،ص:۶۷۳</ref> | ||
{{شعر2 | {{شعر2 | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* ابن | * ابن اثیر الجزری، علی بن محمد، أسدالغابة فی معرفة الصحابة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق. | ||
* ابن اعثم | * ابن اعثم کوفی، الفتوح، مترجم محمد بن احمد مستوفی هروی (ق ۶)، تحقیق غلامرضا طباطبائی مجد، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۲ش. | ||
* ابن | * ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، چاپ اول، ۱۴۱۲ق. | ||
* ابن کثیر، اسماعیل بن | * ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق. | ||
* بلاذری، احمد بن | * بلاذری، احمد بن یحیی، کتاب جمل من انساب الأشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق. | ||
* ابو | * ابو الفرج الأصفهانی، علی بن الحسین، مقاتل الطالبیین، تحقیق سید احمد صقر، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا. | ||
* ابو الفرج علی بن | * ابو الفرج الأصفهانی، علی بن الحسین، فرزندان ابو طالب، ترجمه جواد فاضل، تهران، کتابفروشی علی اکبر علمی، ۱۳۳۹ش. | ||
* جرجی | * جرجی زیدان، قطام و نقش او در شهادت حضرت علی(ع)، مترجم ایرج متقی زاده، قم، میراث ماندگار، ۱۳۸۱ش. | ||
* دینوری، | * ابن قتیبه دینوری، ابوعبدالله بن مسلم، الإمامة و السیاسة المعروف بتاریخ الخلفاء، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، چاپ اول، ۱۴۱۰ق. | ||
* دینوری، | * ابوحنیفه دینوری، احمد بن داود، الأخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش. | ||
* دینوری، احمد بن داود، | * ابوحنیفه دینوری، احمد بن داود، الأخبار الطوال، مترجم محمود مهدوی دامغانی، تهران، نشر نی، چاپ چهارم، ۱۳۷۱ش. | ||
* شیخ | * شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۰۳ق. | ||
* شهیدی، سیدجعفر، علی از زبان علی یا زندگانی امیرالمومنان علی علیه‌السلام، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ پانزدهم، ۱۳۷۹ش. | * شهیدی، سیدجعفر، علی از زبان علی یا زندگانی امیرالمومنان علی علیه‌السلام، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ پانزدهم، ۱۳۷۹ش. | ||
* طبری، محمد بن | * طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق. | ||
* شوشتری، قاضی نور | * شوشتری، قاضی نور الله، قم، احقاق الحق، چاپ اول، ۱۴۰۹ق. | ||
* مسعودی، علی بن | * مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم، دار الهجرة، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق. | ||
{{امام علی (ع)}} | {{امام علی (ع)}} | ||