کاربر ناشناس
صفات خبری: تفاوت میان نسخهها
←اثبات بدون تأویل
imported>Lohrasbi جز (←تحلیل و بررسی) |
imported>Lohrasbi |
||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
# نظریه تشبیه و تجسیم و نیز نظریه اثبات بدون تأویل که بدان برمیگردد، با اندیشۀ [[تنزیه]] خداوند در تعارض است. نفی مجاز در قرآن، که اساس این نظریه است، ادعایی باطل است؛ زیرا قرآن کلام الاهی است و مجاز از آرایههای کلام است و وجود آن در قرآن نه تنها نقص نیست که سبب کمال است.<ref>موسوی ۱۴۰۳، ج۱، ص۱ و ۴؛ موسوی ۱۳۶۳، ص۲۳۷؛ قاضی عبدالجبار معتزلی ۱۹۶۰، ص۱۵، ۱۶۱</ref> | # نظریه تشبیه و تجسیم و نیز نظریه اثبات بدون تأویل که بدان برمیگردد، با اندیشۀ [[تنزیه]] خداوند در تعارض است. نفی مجاز در قرآن، که اساس این نظریه است، ادعایی باطل است؛ زیرا قرآن کلام الاهی است و مجاز از آرایههای کلام است و وجود آن در قرآن نه تنها نقص نیست که سبب کمال است.<ref>موسوی ۱۴۰۳، ج۱، ص۱ و ۴؛ موسوی ۱۳۶۳، ص۲۳۷؛ قاضی عبدالجبار معتزلی ۱۹۶۰، ص۱۵، ۱۶۱</ref> | ||
# نظریۀ توقف نیز با صریح آیۀ {{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا عَلَیک الْکتَابَ تِبْیانًا لِّکلِّ شَیءٍ|سوره=نحل|آیه=۸۹}} و {{متن قرآن|أَفَلَا یتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ|سوره=نساء|آیه=۸۲}} ناسازگار است. افزون بر این، این نظریه مبتنی بر آن است که از یک سو ظواهر دینی به طور مطلق حجیت داشته باشند و از سوی دیگر، بحث دربارۀ حقایق کتاب و سنت حرام باشد.<ref>طباطبایی ۱۹۹۷، ج۸، ص۱۵۳</ref> حال آن که، اعتقاد به حجیت ظواهر دینی به صورت مطلق نادرست و حرمت بحث دربارۀ حقایق کتاب و سنت نیز غیرقابل اثبات است. علاوه بر این، مراد از حجیت ظواهر کتاب و سنت، حجیت ظهور حرفی نیست، بلکه مقصود، ظهور تصدیقی است که پس از توجه به قراین متصل و منفصل برای کلام منعقد میشود. این امر نیز در این نظریه مورد غفلت واقع شده است. | # نظریۀ توقف نیز با صریح آیۀ {{متن قرآن|وَنَزَّلْنَا عَلَیک الْکتَابَ تِبْیانًا لِّکلِّ شَیءٍ|سوره=نحل|آیه=۸۹}} و {{متن قرآن|أَفَلَا یتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ|سوره=نساء|آیه=۸۲}} ناسازگار است. افزون بر این، این نظریه مبتنی بر آن است که از یک سو ظواهر دینی به طور مطلق حجیت داشته باشند و از سوی دیگر، بحث دربارۀ حقایق کتاب و سنت حرام باشد.<ref>طباطبایی ۱۹۹۷، ج۸، ص۱۵۳</ref> حال آن که، اعتقاد به حجیت ظواهر دینی به صورت مطلق نادرست و حرمت بحث دربارۀ حقایق کتاب و سنت نیز غیرقابل اثبات است. علاوه بر این، مراد از حجیت ظواهر کتاب و سنت، حجیت ظهور حرفی نیست، بلکه مقصود، ظهور تصدیقی است که پس از توجه به قراین متصل و منفصل برای کلام منعقد میشود. این امر نیز در این نظریه مورد غفلت واقع شده است. | ||
=== اثبات بدون کیفیت === | |||
[[ابوالحسن اشعری]] (۳۲۴ق)، در تفسیر آیات خبری معتقد بود که خداوند واجد صفات خبری است، اما این صفات ''بدون کیفیت'' بر او حمل میشوند. وی، از یک سو نظریۀ اصحاب حدیث را در این مسئله پذیرفته و از سوی دیگر، در تحلیل این صفات قید «بلاتشبیه» و «بلا تکیف» را اضافه کرده است.<ref>اشعری ۱۳۹۷، ص۲۲؛ اشعری ۱۴۲۷، ص۲۰۹ – ۲۱۱</ref> | |||
اشعری در کتاب '''''الابانة'''''، با مطرح کردن آیاتی که صفت «عرش» در آنها آمده است، میگوید: «همۀ این آیات گواهی میدهند... که [[خداوند]] بدون کیفیت و بدون تکیه بر امری، بر عرش خود جای گرفته است.<ref>اشعری ۱۳۹۷، ص۹۲؛ اشعری ۱۴۲۷، ص۲۰۹ – ۲۱۱؛ اشعری ۱۴۲۲، ص۲۲۷- ۲۳۳</ref> بنابراین، اشعری در زمرۀ اثباتکنندگان جای میگیرد؛ با این تفاوت که آنها به ظاهر حرفی تمسک میکردند، اما اشعری به ظاهر حرفی با افزودن قید بلا کیف و بلا تشبیه تمسک میجوید تا اشکال تجسیمی و تشبیهی بودن بر نظریۀ او وارد نشود. | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == |