Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۷۷۰
ویرایش
imported>M.r.seifi |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''سادات | '''سادات رَضَوی''' به [[سادات]] منسوب به [[امام رضا(ع)]] گفته میشود. این شاخه از سادات پس از مهاجرت [[موسی مبرقع]] به [[قم]] به این شهر وارد شدند و از این شهر به شهرهای [[مشهد]] و [[همدان]] نیز عزیمت کردند. آنها در مشهد به موقعیتهای بزرگ اجتماعی دست یافته و از آنجا به نقاط دیگر پراکنده شدند. | ||
اوج اعتلای سادات رضوی، در دوره [[صفویه]] بوده است. منصب '''صدر''' مهمترین پست حکومتی صفویه، در اختیار سادات رضوی بود. | اوج اعتلای سادات رضوی، در دوره [[صفویه]] بوده است. منصب '''صدر''' مهمترین پست حکومتی صفویه، در اختیار سادات رضوی بود. [[تولیت]] شرعی [[آستان قدس رضوی]] و [[حضرت عبدالعظیم]] نیز بر عهده ایشان بوده است. | ||
==جد سادات رضوی== | ==جد سادات رضوی== | ||
از آنجا که امام رضا (ع) به جز [[امام جواد (ع)]] فرزندی دیگری نداشته<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۲۸ق، | از آنجا که امام رضا(ع) به جز [[امام جواد(ع)]] فرزندی دیگری نداشته<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۲۸ق، ص۴۶۴.</ref> و نسل امام جواد(ع) نیز از [[امام هادی(ع)]] و [[موسی مبرقع]]، فرزندان امام جواد(ع)، بجای مانده، میتوان امام جواد را اولین جد مشترک تمام سادات رضوی دانست. | ||
==نسل امام هادی (ع) == | ==نسل امام هادی(ع) == | ||
شاخهای از سادات رضوی از نسل امام هادی (ع) هستند. امام هادی فرزندی به نام جعفر داشت. وی به دلیل کثرت اولاد به جعفر کرین معروف بود.<ref>رجایی، المعقبون، ۱۳۸۵ش، ج۲، | شاخهای از سادات رضوی از نسل امام هادی(ع) هستند. امام هادی فرزندی به نام جعفر داشت. وی به دلیل کثرت اولاد به جعفر کرین معروف بود.<ref>رجایی، المعقبون، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۳۲.</ref> وی ۱۸ فرزند پسر داشته که نسلش از ۱۵تن از آنان باقی ماند، آنان عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|۲}} | ||
* [[ابوالحسن علی الاشقر]] بزرگ [[نقابت|نقبا]] در [[بغداد]] | * [[ابوالحسن علی الاشقر]] بزرگ [[نقابت|نقبا]] در [[بغداد]] | ||
* [[ابوالحسن یحیی صوفی]]، از حجاز به بغداد آمد. | * [[ابوالحسن یحیی صوفی]]، از حجاز به بغداد آمد. | ||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
*موسی | *موسی | ||
*ابوجعفر محمد | *ابوجعفر محمد | ||
*عباس نسابه در نیشابور میزیسته است. <ref>کمونه الحسینی، منیه الراغبین، ۱۳۹۲ق، | *عباس نسابه در نیشابور میزیسته است.<ref>کمونه الحسینی، منیه الراغبین، ۱۳۹۲ق، ص۱۴۹.</ref> | ||
*عبیدالله در بغداد میزیسته است. | *عبیدالله در بغداد میزیسته است. | ||
*ابراهیم | *ابراهیم | ||
*ابومحمد حسن | *ابومحمد حسن | ||
*احمد | *احمد | ||
*اسحاق<ref>رجایی، المعقبون، ۱۳۸۵ش، ج ۲ | *اسحاق<ref>رجایی، المعقبون، ۱۳۸۵ش، ج ۲ ص۳۳.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
سادات رضوی از نسل موسی مبرقع بیشتر در قم، [[همدان]] و [[مشهد]] ساکن هستند. | سادات رضوی از نسل موسی مبرقع بیشتر در قم، [[همدان]] و [[مشهد]] ساکن هستند. | ||
===قم=== | ===قم=== | ||
سابقه سادات رضوی قم به سکونت موسی مبرقع به قم | سابقه سادات رضوی قم به سکونت موسی مبرقع به قم برمیگردد، طبق شهادت [[تاریخ قم]] موسی بن محمد یعنی همان موسی مبرقع از [[کوفه]] به قم رفت.<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۱۵.</ref> وی در سال ۲۵۶به قم رفت و از آنجا که پیوسته نقاب بر صورت داشت<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۱۶.</ref> وی را مبرقع گویند.<ref> حسن بن علی حرانی، تحف العقول، ۱۴۱۶ق، ص۴۷۶؛ عطاردی، عزیز الله، مسند الامام الجواد، ص۸۴و۸۵.</ref> پس از آن فرزندان و اقوام وی از سادات رضوی به قم رفتند و قم مامن سادات رضوی شد. | ||
===مشهد=== | ===مشهد=== | ||
سادات رضوی از [[قم]] به دیگر نقاط از جمله مشهد عزیمت کردند، اولین شخص از سادات رضوی مشهد میر شمس | سادات رضوی از [[قم]] به دیگر نقاط از جمله مشهد عزیمت کردند، اولین شخص از سادات رضوی مشهد میر شمس الدین محمد نام داشته که در زمان [[شاهرخ تیموری]] (۸۰۷ تا ۸۵۰ ه) از قم به مشهد رفته است.<ref> شجره طیبه، صص ۶۳-۶۲ </ref> نسب وی با ۱۹ واسطه به [[امام رضا(ع)]] میرسد. | ||
زمانی که میر شمس | زمانی که میر شمس الدین از قم به مشهد رفت، فرد متشخصی بود و مدتی هم ظاهرا حکومت ولایت [[تبریز]] بدو مفوض شد.<ref> مجالس المؤمنین، به نقل از شجره طیبه، ص۶۳. </ref> | ||
وی پس از حضور در مشهد [[تولیت]] [[آستان قدس رضوی]] که تا آن زمان درست [[سادات موسوی]] بود بر عهده میگیرد.<ref> | وی پس از حضور در مشهد [[تولیت]] [[آستان قدس رضوی]] که تا آن زمان درست [[سادات موسوی]] بود بر عهده میگیرد.<ref> سفرنامۀ ابن بطوطه، ج ۱، ص۴۴۱؛ خوافی، ج ۳، صص ۱۵۳، ۱۷ و ۲۶۰ </ref> | ||
وی [[وقف|موقوفات]] زیادی برای سادات رضوی نسل خود احداث نمود.<ref> | وی [[وقف|موقوفات]] زیادی برای سادات رضوی نسل خود احداث نمود.<ref> شجرۀ طیبه، صص ۶۴ و ۱۰۳ </ref> این موقوفات تا هم اکنون موجود میباشند. | ||
درباره این سادات کتاب مستقلی به نام سادات رضوی در مشهد از آغاز تا پایان [[قاجاریه]] نوشته شده است. <ref> سادات رضوی مشهد، ص۱-۵۵۰ </ref> | درباره این سادات کتاب مستقلی به نام سادات رضوی در مشهد از آغاز تا پایان [[قاجاریه]] نوشته شده است.<ref> سادات رضوی مشهد، ص۱-۵۵۰ </ref> | ||
====عهد صفویه==== | ====عهد صفویه==== | ||
اعتقاد پادشاهان صفوی به استفاده از علماء مذهبی و یا سادات، این گروه را به عنوان نمایندگان حکومت در [[مشهد]] مطرح نمود و در یک دوره آن چنان نفوذی در مشهد و حتی ایران به دست آوردند که نظیر آن بعدها تکرار نگردید. | اعتقاد پادشاهان صفوی به استفاده از علماء مذهبی و یا سادات، این گروه را به عنوان نمایندگان حکومت در [[مشهد]] مطرح نمود و در یک دوره آن چنان نفوذی در مشهد و حتی ایران به دست آوردند که نظیر آن بعدها تکرار نگردید. | ||
منصب '''صدر''' مهمترین پست حکومتی سادات رضوی در دوره صفویه بود. [[میرزا ابوطالب رضوی]] فرزند محمد باقر رضوی توانست به مدت ۲۱ سال این منصب را در اختیار داشته باشد <ref> حسینی خاتون آبادی، ۱۳۵۲ </ref> که با توجه به شرح وظائف صدر خاصه قدرت زیادی در نظارت بر موقوفات و... دارا بود.<ref> میرزا رفیعا، ۱۳۸۵ </ref> | منصب '''صدر''' مهمترین پست حکومتی سادات رضوی در دوره صفویه بود. [[میرزا ابوطالب رضوی]] فرزند محمد باقر رضوی توانست به مدت ۲۱ سال این منصب را در اختیار داشته باشد<ref> حسینی خاتون آبادی، ۱۳۵۲ </ref> که با توجه به شرح وظائف صدر خاصه قدرت زیادی در نظارت بر موقوفات و... دارا بود.<ref> میرزا رفیعا، ۱۳۸۵ </ref> | ||
طولانی بودن مدت صدارت وی نیز دال بر جایگاه محکم در دربار صفویه بوده و تا هنگام مرگ در سال ۱۰۹۹ آن را در اختیار داشت.<ref> فلور، ۱۳۸۱ </ref> | طولانی بودن مدت صدارت وی نیز دال بر جایگاه محکم در دربار صفویه بوده و تا هنگام مرگ در سال ۱۰۹۹ آن را در اختیار داشت.<ref> فلور، ۱۳۸۱ </ref> | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
علاوه بر آن در کنار این منصب رسمی آنان همواره مورد اعتماد شاهان صفوی بوده و طرف مشورت آنها در امور مختلف قرار میگرفتهاند. | علاوه بر آن در کنار این منصب رسمی آنان همواره مورد اعتماد شاهان صفوی بوده و طرف مشورت آنها در امور مختلف قرار میگرفتهاند. | ||
آنان منصب [[تولیت]] شرعی [[حضرت عبدالعظیم]] را نیز بر عهده داشتند.<ref>حسینی خاتون آبادی، | آنان منصب [[تولیت]] شرعی [[حضرت عبدالعظیم]] را نیز بر عهده داشتند.<ref>حسینی خاتون آبادی، ص۵۳۶</ref> | ||
====آستان قدس و سادات رضوی==== | ====آستان قدس و سادات رضوی==== | ||
دوره [[صفویه]]، زمان شکل گیری و گسترش تشکیلات اداری [[آستان قدس رضوی]] بوده است<ref> حسن آبادی، ۱۳۸۲ </ref> همزمان با به حکومت رسیدن [[شاه عباس]] و توجه وی به امر [[وقف]]، موقوفات زیادی وقف آستانه شد<ref> حسن آبادی، ۱۳۸۷ </ref> سادات رضوی در این دوره مشاغلی مانند تولی، نظارت، سرکشیک، خادمباشی و نیز مشاغلی مانند خادمی، فراشی و... را در آستانه به عهده داشتند<ref> حسن آبادی، ۱۳۸۵ </ref> | دوره [[صفویه]]، زمان شکل گیری و گسترش تشکیلات اداری [[آستان قدس رضوی]] بوده است<ref> حسن آبادی، ۱۳۸۲ </ref> همزمان با به حکومت رسیدن [[شاه عباس]] و توجه وی به امر [[وقف]]، موقوفات زیادی وقف آستانه شد<ref> حسن آبادی، ۱۳۸۷ </ref> سادات رضوی در این دوره مشاغلی مانند تولی، نظارت، سرکشیک، خادمباشی و نیز مشاغلی مانند خادمی، فراشی و... را در آستانه به عهده داشتند<ref> حسن آبادی، ۱۳۸۵ </ref> | ||
==== | ====خاندانها==== | ||
ناظریان: از نسل امیر محمد رضوی این سادات به دو شاخه تقسیم میشوند: | ناظریان: از نسل امیر محمد رضوی این سادات به دو شاخه تقسیم میشوند: | ||
*تحویلداران | *تحویلداران | ||
خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
====سادات حکیمخانه==== | ====سادات حکیمخانه==== | ||
سر دودمان این سادات [[محمد جواد رضوی]] است، از این دودمان در دو سده اخیر، | سر دودمان این سادات [[محمد جواد رضوی]] است، از این دودمان در دو سده اخیر، خاندانهای [[مجتهد]] و قاضی در این شهر پدید آمد.<ref> دایره المعارف تشیع، ج۸، ص۸ </ref> | ||
===دیگرشهرها=== | ===دیگرشهرها=== | ||
سادات رضوی در بسیاری از شهرهای ایران بلکه دیگر کشورها پراکنده شدهاند. در شهرهای [[تهران]]، [[شیراز]]، [[کرمان]]، [[یزد]]، [[کاشان]] و [[کشمیر]] شاخههای کوچکی از سادت رضوی وجود دارند.<ref> دایره المعارف تشیع، ج۹، | سادات رضوی در بسیاری از شهرهای ایران بلکه دیگر کشورها پراکنده شدهاند. در شهرهای [[تهران]]، [[شیراز]]، [[کرمان]]، [[یزد]]، [[کاشان]] و [[کشمیر]] شاخههای کوچکی از سادت رضوی وجود دارند.<ref> دایره المعارف تشیع، ج۹، ص۸ </ref> | ||
==منابع مطالعاتی== | ==منابع مطالعاتی== | ||
خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس|اندازه=ریز| | {{پانویس|اندازه=ریز|۳}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|۲}} | ||
*ابن بطوطه، | *ابن بطوطه، سفرنامه، ترجمۀ دکتر محمد علی موحد، تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۶۱. | ||
*الحرانی، محمد حسن بن علی بن حسین، تحف العقول عن آل الرسول، تصحیح علی اکبر غفاری، قم، موسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۶ق. | *الحرانی، محمد حسن بن علی بن حسین، تحف العقول عن آل الرسول، تصحیح علی اکبر غفاری، قم، موسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۶ق. | ||
*حسن آبادی، ابوالفضل، سیدجلال قیامیمیرحسینی، سادات رضوی در مشهد از آغاز تا پایان قاجاریه، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، ۱۳۸۸. | *حسن آبادی، ابوالفضل، سیدجلال قیامیمیرحسینی، سادات رضوی در مشهد از آغاز تا پایان قاجاریه، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، ۱۳۸۸. | ||
*خاتونآبادی، عبدالحسین، وقایعالسنینوالاعوام، تصحیح محمدباقر بهبودی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲ش. | *خاتونآبادی، عبدالحسین، وقایعالسنینوالاعوام، تصحیح محمدباقر بهبودی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲ش. | ||
*خوافی، فصیح احمد، مجمل فصیحی، تصحیح محمود فرخ، مشهد، باستان. | *خوافی، فصیح احمد، مجمل فصیحی، تصحیح محمود فرخ، مشهد، باستان. | ||
*رضوی (مدرس اول) میرزا محمد باقر، | *رضوی (مدرس اول) میرزا محمد باقر، شجرۀ طیبه، به سعی و اهتمام سید محمد تقی مدرس رضوی، بیجا، ۱۳۵۲ شمسی، صص ۶۳-۶۲. | ||
*رجایی، سید مهدی، المعقبون من آل ابی طالب، قم، موسسه عاشورا، ۱۳۸۵ش. | *رجایی، سید مهدی، المعقبون من آل ابی طالب، قم، موسسه عاشورا، ۱۳۸۵ش. | ||
*سیدجوادی احمد صدر، کامران فانی، بهاءالدین خرمشاهی، دایره المعارف تشیع، نشر شهیدسعیدمحبی، تهران، ۱۳۸۱. | *سیدجوادی احمد صدر، کامران فانی، بهاءالدین خرمشاهی، دایره المعارف تشیع، نشر شهیدسعیدمحبی، تهران، ۱۳۸۱. | ||
خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
*عطاردی، عزیز الله، مسند الامام الجواد، قم، الموتمر العالمی للامام الرضا، ۱۴۱۰ق. | *عطاردی، عزیز الله، مسند الامام الجواد، قم، الموتمر العالمی للامام الرضا، ۱۴۱۰ق. | ||
*فلور، ویلم (۱۳۸۱). نظام قضایی عصر صفویه. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه. | *فلور، ویلم (۱۳۸۱). نظام قضایی عصر صفویه. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه. | ||
*قمی، حسن بن محمد بن حسن (نوشته در ۳۷۸)، تاریخ قم، ترجمه حسن بن | *قمی، حسن بن محمد بن حسن (نوشته در ۳۷۸)، تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی بن حسن عبد الملک قمی (در ۸۰۵)، تحقیق سید جلال الدین تهرانی، تهران، توس، ۱۳۶۱ش. | ||
*مدرس رضوی، محمد باقر، شجره طیبه در انساب سلسله سادات علویه رضویه، تصحیح محمدتقی رضوی، ویرایش مهدی سیدی، مشهد، آهنگ قلم، ۱۳۸۴ش. | *مدرس رضوی، محمد باقر، شجره طیبه در انساب سلسله سادات علویه رضویه، تصحیح محمدتقی رضوی، ویرایش مهدی سیدی، مشهد، آهنگ قلم، ۱۳۸۴ش. | ||
*شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: سعید بن جبیر، ۱۴۲۸ق. | *شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: سعید بن جبیر، ۱۴۲۸ق. | ||
*میرزا رفیعا، محمد رفیع بن حسن (۱۳۸۵). دستورالملک. به کوشش محمد اسماعیل مارچینکوفسکی. تهران، وزارت امورخارجه. | *میرزا رفیعا، محمد رفیع بن حسن (۱۳۸۵). دستورالملک. به کوشش محمد اسماعیل مارچینکوفسکی. تهران، وزارت امورخارجه. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{امام رضا}} | {{امام رضا}} | ||
{{امام جواد}} | {{امام جواد}} |