پرش به محتوا

سادات رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۹ فوریهٔ ۲۰۱۹
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>M.r.seifi
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''سادات رضوی''' به [[سادات]] منسوب به [[امام رضا (ع)]] گفته می‌شود. این شاخه از سادات پس از مهاجرت [[موسی مبرقع]] به [[قم]] به این شهر وارد شدند و از این شهر به شهرهای [[مشهد]] و [[همدان]] نیز عزیمت کردند. آنها در مشهد به موقعیت‌های بزرگ اجتماعی دست یافته و از آنجا به نقاط دیگر پراکنده شدند.
'''سادات رَضَوی''' به [[سادات]] منسوب به [[امام رضا(ع)]] گفته می‌شود. این شاخه از سادات پس از مهاجرت [[موسی مبرقع]] به [[قم]] به این شهر وارد شدند و از این شهر به شهرهای [[مشهد]] و [[همدان]] نیز عزیمت کردند. آنها در مشهد به موقعیت‌های بزرگ اجتماعی دست یافته و از آنجا به نقاط دیگر پراکنده شدند.


اوج اعتلای سادات رضوی، در دوره [[صفویه]] بوده است. منصب '''صدر''' مهم‌ترین پست حکومتی صفویه، در اختیار سادات رضوی بود. [[تولیت]] شرعی [[آستان قدس رضوی]] و [[حضرت عبدالعظیم]] نیز بر عهده ایشان بوده است.
اوج اعتلای سادات رضوی، در دوره [[صفویه]] بوده است. منصب '''صدر''' مهم‌ترین پست حکومتی صفویه، در اختیار سادات رضوی بود. [[تولیت]] شرعی [[آستان قدس رضوی]] و [[حضرت عبدالعظیم]] نیز بر عهده ایشان بوده است.
==جد سادات رضوی==
==جد سادات رضوی==
از آنجا که امام رضا (ع) به جز [[امام جواد (ع)]] فرزندی دیگری نداشته<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۲۸ق، ص ۴۶۴.</ref> و نسل امام جواد (ع) نیز از [[امام هادی (ع)]] و [[موسی مبرقع]]، فرزندان امام جواد(ع)، بجای مانده، می‌توان امام جواد را اولین جد مشترک تمام سادات رضوی دانست.
از آنجا که امام رضا(ع) به جز [[امام جواد(ع)]] فرزندی دیگری نداشته<ref>شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۲۸ق، ص۴۶۴.</ref> و نسل امام جواد(ع) نیز از [[امام هادی(ع)]] و [[موسی مبرقع]]، فرزندان امام جواد(ع)، بجای مانده، می‌توان امام جواد را اولین جد مشترک تمام سادات رضوی دانست.


==نسل امام هادی (ع) ==
==نسل امام هادی(ع) ==
شاخه‌ای از سادات رضوی از نسل امام هادی (ع) هستند. امام هادی فرزندی به نام جعفر داشت. وی به دلیل کثرت اولاد به جعفر کرین معروف بود.<ref>رجایی، المعقبون، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص ۳۲.</ref> وی ۱۸ فرزند پسر داشته که نسلش از ۱۵تن از آنان باقی ماند، آنان عبارتند از:
شاخه‌ای از سادات رضوی از نسل امام هادی(ع) هستند. امام هادی فرزندی به نام جعفر داشت. وی به دلیل کثرت اولاد به جعفر کرین معروف بود.<ref>رجایی، المعقبون، ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۳۲.</ref> وی ۱۸ فرزند پسر داشته که نسلش از ۱۵تن از آنان باقی ماند، آنان عبارتند از:
{{ستون-شروع|2}}
{{ستون-شروع|۲}}
* [[ابوالحسن علی الاشقر]] بزرگ [[نقابت|نقبا]] در [[بغداد]]
* [[ابوالحسن علی الاشقر]] بزرگ [[نقابت|نقبا]] در [[بغداد]]
* [[ابوالحسن یحیی صوفی]]، از حجاز به بغداد آمد.
* [[ابوالحسن یحیی صوفی]]، از حجاز به بغداد آمد.
خط ۱۷: خط ۱۷:
*موسی
*موسی
*ابوجعفر محمد
*ابوجعفر محمد
*عباس نسابه در نیشابور می‌زیسته است. <ref>کمونه الحسینی، منیه الراغبین، ۱۳۹۲ق، ص ۱۴۹.</ref>
*عباس نسابه در نیشابور می‌زیسته است.<ref>کمونه الحسینی، منیه الراغبین، ۱۳۹۲ق، ص۱۴۹.</ref>
*عبیدالله در بغداد می‌زیسته است.
*عبیدالله در بغداد می‌زیسته است.
*ابراهیم
*ابراهیم
*ابومحمد حسن
*ابومحمد حسن
*احمد
*احمد
*اسحاق<ref>رجایی، المعقبون، ۱۳۸۵ش، ج ۲ ص ۳۳.</ref>
*اسحاق<ref>رجایی، المعقبون، ۱۳۸۵ش، ج ۲ ص۳۳.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}


خط ۳۱: خط ۳۱:
سادات رضوی از نسل موسی مبرقع بیشتر در قم، [[همدان]] و [[مشهد]] ساکن هستند.
سادات رضوی از نسل موسی مبرقع بیشتر در قم، [[همدان]] و [[مشهد]] ساکن هستند.
===قم===
===قم===
سابقه سادات رضوی قم به سکونت موسی مبرقع به قم بر می‌گردد، طبق شهادت [[تاریخ قم]] موسی بن محمد یعنی‌‌ همان موسی مبرقع از [[کوفه]] به قم رفت. <ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۱۵.</ref> وی در سال ۲۵۶به قم رفت و از آنجا که پیوسته نقاب بر صورت داشت <ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۱۶.</ref> وی را مبرقع گویند. <ref> حسن بن علی حرانی، تحف العقول، ۱۴۱۶ق، ص۴۷۶؛ عطاردی، عزیز الله، مسند الامام الجواد، ص۸۴و۸۵.</ref> پس از آن فرزندان و اقوام وی از سادات رضوی به قم رفتند و قم مامن سادات رضوی شد.
سابقه سادات رضوی قم به سکونت موسی مبرقع به قم برمی‌گردد، طبق شهادت [[تاریخ قم]] موسی بن محمد یعنی همان موسی مبرقع از [[کوفه]] به قم رفت.<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۱۵.</ref> وی در سال ۲۵۶به قم رفت و از آنجا که پیوسته نقاب بر صورت داشت<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۱۶.</ref> وی را مبرقع گویند.<ref> حسن بن علی حرانی، تحف العقول، ۱۴۱۶ق، ص۴۷۶؛ عطاردی، عزیز الله، مسند الامام الجواد، ص۸۴و۸۵.</ref> پس از آن فرزندان و اقوام وی از سادات رضوی به قم رفتند و قم مامن سادات رضوی شد.


===مشهد===
===مشهد===
سادات رضوی از [[قم]] به دیگر نقاط از جمله مشهد عزیمت کردند، اولین شخص از سادات رضوی مشهد میر شمس ‏الدین محمد نام داشته که در زمان [[شاهرخ تیموری]] (۸۰۷ تا ۸۵۰ ه) از قم به مشهد رفته است.<ref> شجره طیبه، صص ۶۳-۶۲ </ref> نسب وی با ۱۹ واسطه به [[امام رضا (ع)]] می‌رسد.
سادات رضوی از [[قم]] به دیگر نقاط از جمله مشهد عزیمت کردند، اولین شخص از سادات رضوی مشهد میر شمس الدین محمد نام داشته که در زمان [[شاهرخ تیموری]] (۸۰۷ تا ۸۵۰ ه) از قم به مشهد رفته است.<ref> شجره طیبه، صص ۶۳-۶۲ </ref> نسب وی با ۱۹ واسطه به [[امام رضا(ع)]] می‌رسد.


زمانی که میر شمس ‏الدین از قم به مشهد رفت، فرد متشخصی بود و مدتی هم ظاهرا حکومت ولایت [[تبریز]] بدو مفوض شد.<ref> مجالس المؤمنین، به نقل از شجره طیبه، ص ۶۳. </ref>
زمانی که میر شمس الدین از قم به مشهد رفت، فرد متشخصی بود و مدتی هم ظاهرا حکومت ولایت [[تبریز]] بدو مفوض شد.<ref> مجالس المؤمنین، به نقل از شجره طیبه، ص۶۳. </ref>
وی پس از حضور در مشهد [[تولیت]] [[آستان قدس رضوی]] که تا آن زمان درست [[سادات موسوی]] بود بر عهده می‌گیرد.<ref> سفرنامه‏ی ابن‏بطوطه، ج ۱، ص ۴۴۱؛ خوافی، ج ۳، صص ۱۵۳، ۱۷ و ۲۶۰ </ref>
وی پس از حضور در مشهد [[تولیت]] [[آستان قدس رضوی]] که تا آن زمان درست [[سادات موسوی]] بود بر عهده می‌گیرد.<ref> سفرنامۀ ابن بطوطه، ج ۱، ص۴۴۱؛ خوافی، ج ۳، صص ۱۵۳، ۱۷ و ۲۶۰ </ref>


وی [[وقف|موقوفات]] زیادی برای سادات رضوی نسل خود احداث نمود.<ref> شجره‏ی طیبه، صص ۶۴ و ۱۰۳ </ref> این موقوفات تا هم اکنون موجود می‌باشند.
وی [[وقف|موقوفات]] زیادی برای سادات رضوی نسل خود احداث نمود.<ref> شجرۀ طیبه، صص ۶۴ و ۱۰۳ </ref> این موقوفات تا هم اکنون موجود می‌باشند.


درباره این سادات کتاب مستقلی به نام سادات رضوی در مشهد از آغاز تا پایان [[قاجاریه]] نوشته شده است. <ref> سادات رضوی مشهد، ص۱-۵۵۰ </ref>
درباره این سادات کتاب مستقلی به نام سادات رضوی در مشهد از آغاز تا پایان [[قاجاریه]] نوشته شده است.<ref> سادات رضوی مشهد، ص۱-۵۵۰ </ref>
====عهد صفویه====
====عهد صفویه====
اعتقاد پادشاهان صفوی به استفاده از علماء مذهبی و یا سادات، این گروه را به عنوان نمایندگان حکومت در [[مشهد]] مطرح نمود و در یک دوره آن چنان نفوذی در مشهد و حتی ایران به دست آوردند که نظیر آن بعد‌ها تکرار نگردید.
اعتقاد پادشاهان صفوی به استفاده از علماء مذهبی و یا سادات، این گروه را به عنوان نمایندگان حکومت در [[مشهد]] مطرح نمود و در یک دوره آن چنان نفوذی در مشهد و حتی ایران به دست آوردند که نظیر آن بعد‌ها تکرار نگردید.


منصب '''صدر''' مهم‌ترین پست حکومتی سادات رضوی در دوره صفویه بود. [[میرزا ابوطالب رضوی]] فرزند محمد باقر رضوی توانست به مدت ۲۱ سال این منصب را در اختیار داشته باشد <ref> حسینی خاتون آبادی، ۱۳۵۲ </ref> که با توجه به شرح وظائف صدر خاصه قدرت زیادی در نظارت بر موقوفات و... دارا بود.<ref> میرزا رفیعا، ۱۳۸۵ </ref>
منصب '''صدر''' مهم‌ترین پست حکومتی سادات رضوی در دوره صفویه بود. [[میرزا ابوطالب رضوی]] فرزند محمد باقر رضوی توانست به مدت ۲۱ سال این منصب را در اختیار داشته باشد<ref> حسینی خاتون آبادی، ۱۳۵۲ </ref> که با توجه به شرح وظائف صدر خاصه قدرت زیادی در نظارت بر موقوفات و... دارا بود.<ref> میرزا رفیعا، ۱۳۸۵ </ref>


طولانی بودن مدت صدارت وی نیز دال بر جایگاه محکم در دربار صفویه بوده و تا هنگام مرگ در سال ۱۰۹۹ آن را در اختیار داشت.<ref> فلور، ۱۳۸۱ </ref>
طولانی بودن مدت صدارت وی نیز دال بر جایگاه محکم در دربار صفویه بوده و تا هنگام مرگ در سال ۱۰۹۹ آن را در اختیار داشت.<ref> فلور، ۱۳۸۱ </ref>
خط ۵۱: خط ۵۱:
علاوه بر آن در کنار این منصب رسمی آنان همواره مورد اعتماد شاهان صفوی بوده و طرف مشورت آن‌ها در امور مختلف قرار می‌گرفته‌اند.
علاوه بر آن در کنار این منصب رسمی آنان همواره مورد اعتماد شاهان صفوی بوده و طرف مشورت آن‌ها در امور مختلف قرار می‌گرفته‌اند.


آنان منصب [[تولیت]] شرعی [[حضرت عبدالعظیم]] را نیز بر عهده داشتند.<ref>حسینی خاتون آبادی، ص ۵۳۶</ref>
آنان منصب [[تولیت]] شرعی [[حضرت عبدالعظیم]] را نیز بر عهده داشتند.<ref>حسینی خاتون آبادی، ص۵۳۶</ref>


====آستان قدس و سادات رضوی====
====آستان قدس و سادات رضوی====
دوره [[صفویه]]، زمان شکل گیری و گسترش تشکیلات اداری [[آستان قدس رضوی]] بوده است<ref> حسن آبادی، ۱۳۸۲ </ref> همزمان با به حکومت رسیدن [[شاه عباس]] و توجه وی به امر [[وقف]]، موقوفات زیادی وقف آستانه شد<ref> حسن آبادی، ۱۳۸۷ </ref> سادات رضوی در این دوره مشاغلی مانند تولی، نظارت، سرکشیک، خادم‌باشی و نیز مشاغلی مانند خادمی، فراشی و... را در آستانه به عهده داشتند<ref> حسن آبادی، ۱۳۸۵ </ref>
دوره [[صفویه]]، زمان شکل گیری و گسترش تشکیلات اداری [[آستان قدس رضوی]] بوده است<ref> حسن آبادی، ۱۳۸۲ </ref> همزمان با به حکومت رسیدن [[شاه عباس]] و توجه وی به امر [[وقف]]، موقوفات زیادی وقف آستانه شد<ref> حسن آبادی، ۱۳۸۷ </ref> سادات رضوی در این دوره مشاغلی مانند تولی، نظارت، سرکشیک، خادم‌باشی و نیز مشاغلی مانند خادمی، فراشی و... را در آستانه به عهده داشتند<ref> حسن آبادی، ۱۳۸۵ </ref>


====خاندان ها====
====خاندان‌ها====
ناظریان: از نسل امیر محمد رضوی این سادات به دو شاخه تقسیم می‌شوند:
ناظریان: از نسل امیر محمد رضوی این سادات به دو شاخه تقسیم می‌شوند:
*تحویل‌داران
*تحویل‌داران
خط ۷۳: خط ۷۳:


====سادات حکیمخانه====
====سادات حکیمخانه====
سر دودمان این سادات [[محمد جواد رضوی]] است، از این دودمان در دو سده اخیر، خاندانهای [[مجتهد]] و قاضی در این شهر پدید آمد. <ref> دایره المعارف تشیع، ج۸، ص ۸ </ref>
سر دودمان این سادات [[محمد جواد رضوی]] است، از این دودمان در دو سده اخیر، خاندان‌های [[مجتهد]] و قاضی در این شهر پدید آمد.<ref> دایره المعارف تشیع، ج۸، ص۸ </ref>


===دیگرشهرها===
===دیگرشهرها===
سادات رضوی در بسیاری از شهرهای ایران بلکه دیگر کشور‌ها پراکنده شده‌اند. در شهرهای [[تهران]]، [[شیراز]]، [[کرمان]]، [[یزد]]، [[کاشان]] و [[کشمیر]] شاخه‌های کوچکی از سادت رضوی وجود دارند.<ref> دایره المعارف تشیع، ج۹، ص ۸ </ref>
سادات رضوی در بسیاری از شهرهای ایران بلکه دیگر کشور‌ها پراکنده شده‌اند. در شهرهای [[تهران]]، [[شیراز]]، [[کرمان]]، [[یزد]]، [[کاشان]] و [[کشمیر]] شاخه‌های کوچکی از سادت رضوی وجود دارند.<ref> دایره المعارف تشیع، ج۹، ص۸ </ref>


==منابع مطالعاتی==
==منابع مطالعاتی==
خط ۹۲: خط ۹۲:


== پانویس ==
== پانویس ==
  {{پانویس|اندازه=ریز|3}}
  {{پانویس|اندازه=ریز|۳}}


==منابع==
==منابع==
{{ستون-شروع|2}}
{{ستون-شروع|۲}}
*ابن بطوطه، سفرنامه‏، ترجمه‏ی دکتر محمد علی موحد، تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۶۱.
*ابن بطوطه، سفرنامه، ترجمۀ دکتر محمد علی موحد، تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۶۱.
*الحرانی، محمد حسن بن علی بن حسین، تحف العقول عن آل الرسول، تصحیح علی اکبر غفاری، قم، موسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۶ق.
*الحرانی، محمد حسن بن علی بن حسین، تحف العقول عن آل الرسول، تصحیح علی اکبر غفاری، قم، موسسه النشر الاسلامی، ۱۴۱۶ق.
*حسن آبادی، ابوالفضل، سیدجلال قیامی‌میرحسینی، سادات رضوی در مشهد از آغاز تا پایان قاجاریه، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، ۱۳۸۸.
*حسن آبادی، ابوالفضل، سیدجلال قیامی‌میرحسینی، سادات رضوی در مشهد از آغاز تا پایان قاجاریه، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، ۱۳۸۸.
*خاتون‌آبادی، عبدالحسین، وقایع‌السنین‌والاعوام، تصحیح محمدباقر بهبودی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲ش.
*خاتون‌آبادی، عبدالحسین، وقایع‌السنین‌والاعوام، تصحیح محمدباقر بهبودی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، ۱۳۵۲ش.
*خوافی، فصیح احمد، مجمل فصیحی، تصحیح محمود فرخ، مشهد، باستان.
*خوافی، فصیح احمد، مجمل فصیحی، تصحیح محمود فرخ، مشهد، باستان.
*رضوی (مدرس اول) میرزا محمد باقر، شجره‏ی طیبه، به سعی و اهتمام سید محمد تقی مدرس رضوی، بی‏جا، ۱۳۵۲ شمسی، صص ۶۳-۶۲.
*رضوی (مدرس اول) میرزا محمد باقر، شجرۀ طیبه، به سعی و اهتمام سید محمد تقی مدرس رضوی، بیجا، ۱۳۵۲ شمسی، صص ۶۳-۶۲.
*رجایی، سید مهدی، المعقبون من آل ابی طالب، قم، موسسه عاشورا، ۱۳۸۵ش.
*رجایی، سید مهدی، المعقبون من آل ابی طالب، قم، موسسه عاشورا، ۱۳۸۵ش.
*سیدجوادی احمد صدر، کامران فانی، بهاءالدین خرمشاهی، دایره المعارف تشیع، نشر شهیدسعیدمحبی، تهران، ۱۳۸۱.
*سیدجوادی احمد صدر، کامران فانی، بهاءالدین خرمشاهی، دایره المعارف تشیع، نشر شهیدسعیدمحبی، تهران، ۱۳۸۱.
خط ۱۰۸: خط ۱۰۸:
*عطاردی، عزیز الله، مسند الامام الجواد، قم، الموتمر العالمی للامام الرضا، ۱۴۱۰ق.
*عطاردی، عزیز الله، مسند الامام الجواد، قم، الموتمر العالمی للامام الرضا، ۱۴۱۰ق.
*فلور، ویلم (۱۳۸۱). نظام قضایی عصر صفویه. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
*فلور، ویلم (۱۳۸۱). نظام قضایی عصر صفویه. قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
*قمی، حسن بن محمد بن حسن (نوشته در ۳۷۸)، تاریخ قم، ترجمه حسن بن على بن حسن عبد الملک قمى (در ۸۰۵)، تحقیق سید جلال الدین تهرانى، تهران، توس، ۱۳۶۱ش.
*قمی، حسن بن محمد بن حسن (نوشته در ۳۷۸)، تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی بن حسن عبد الملک قمی (در ۸۰۵)، تحقیق سید جلال الدین تهرانی، تهران، توس، ۱۳۶۱ش.
*مدرس رضوی، محمد باقر، شجره طیبه در انساب سلسله سادات علویه رضویه، تصحیح محمدتقی رضوی، ویرایش مهدی سیدی، مشهد، آهنگ قلم، ۱۳۸۴ش.
*مدرس رضوی، محمد باقر، شجره طیبه در انساب سلسله سادات علویه رضویه، تصحیح محمدتقی رضوی، ویرایش مهدی سیدی، مشهد، آهنگ قلم، ۱۳۸۴ش.
*شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: سعید بن جبیر، ۱۴۲۸ق.
*شیخ مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: سعید بن جبیر، ۱۴۲۸ق.
*میرزا رفیعا، محمد رفیع بن حسن (۱۳۸۵). دستورالملک. به کوشش محمد اسماعیل مارچینکوفسکی. تهران، وزارت امورخارجه.
*میرزا رفیعا، محمد رفیع بن حسن (۱۳۸۵). دستورالملک. به کوشش محمد اسماعیل مارچینکوفسکی. تهران، وزارت امورخارجه.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{امام رضا}}
{{امام رضا}}
{{امام جواد}}
{{امام جواد}}
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۷۷۰

ویرایش