پرش به محتوا

حسین بن منصور حلاج: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۷۵۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۷
←‏تکفیر و تحسین: ذکر نظرات فیلسوفان مسلمان
جزبدون خلاصۀ ویرایش
(←‏تکفیر و تحسین: ذکر نظرات فیلسوفان مسلمان)
خط ۱۸: خط ۱۸:
در میان عالمان مسلمان، گروهی فتوا به کفر حلاج داده‌اند، گروهی او را اهل ولایت دانسته‌اند، و گروه دیگری سکوت کرده‌اند. از میان فقهای امامیه، ابن بابویه، شیخ طوسی و علامه حلی، به کفر او فتوا داده‌اند و شوشتری و عاملی، او را بی‌گناه و پاکدامن خوانده‌اند. همین اختلاف در میان عالمان مذاهب دیگر اسلامی نیز دیده می‌شود.<ref>محسنی‌نیا، «حلاج در نگاه مخالفان»، در فصلنامه مطالعات ایرانی، پاییز ۱۳۸۳ش، ص ۱۴۸.</ref> علاوه بر فقهای مذاهب اسلامی، اهل کلام و حکمت و تصوف نیز درباره او اختلاف کرده‌اند.<ref>محسنی‌نیا، «حلاج در نگاه مخالفان»، در فصلنامه مطالعات ایرانی، پاییز ۱۳۸۳ش، ص ۱۴۸.</ref>  
در میان عالمان مسلمان، گروهی فتوا به کفر حلاج داده‌اند، گروهی او را اهل ولایت دانسته‌اند، و گروه دیگری سکوت کرده‌اند. از میان فقهای امامیه، ابن بابویه، شیخ طوسی و علامه حلی، به کفر او فتوا داده‌اند و شوشتری و عاملی، او را بی‌گناه و پاکدامن خوانده‌اند. همین اختلاف در میان عالمان مذاهب دیگر اسلامی نیز دیده می‌شود.<ref>محسنی‌نیا، «حلاج در نگاه مخالفان»، در فصلنامه مطالعات ایرانی، پاییز ۱۳۸۳ش، ص ۱۴۸.</ref> علاوه بر فقهای مذاهب اسلامی، اهل کلام و حکمت و تصوف نیز درباره او اختلاف کرده‌اند.<ref>محسنی‌نیا، «حلاج در نگاه مخالفان»، در فصلنامه مطالعات ایرانی، پاییز ۱۳۸۳ش، ص ۱۴۸.</ref>  


اسلام‌شناسان غربی هم درباره حلاج، نظرات مختلف و متضادی داشته‌اند؛ آگوست مولر، او را مسیحی دانسته و معتقد بوده‌ که او دین خود را پنهان می‌کرده است. برخی دیگر او را کافر قلمداد کرده‌اند. حلاج به باور کریمر، از طرفداران وحدت هستی، به باور کازنسکی، روانی و دیوانه، و به نظر براون، فریبکاری ماهر و خطرناک دانسته شده است.<ref>محسنی‌نیا، «حلاج در نگاه مخالفان»، در فصلنامه مطالعات ایرانی، پاییز ۱۳۸۳ش، ص ۱۴۸-۱۴۹.</ref>  
برخی از حکما و فیلسوفان مسلمان، از جمله خواجه نصیرالدین طوسی،<ref>ثبوت، «مدافعان و ستایشگران حلاج از علمای شیعه»، در فصلنامه آینه میراث، ش ۴۱، ص ۶۸.</ref> ملاصدرای شیرازی،<ref>ثبوت، «مدافعان و ستایشگران حلاج از علمای شیعه»، در فصلنامه آینه میراث، ش ۴۱، ص ۶۹.</ref> قاضی سعید قمی،<ref>ثبوت، «مدافعان و ستایشگران حلاج از علمای شیعه»، در فصلنامه آینه میراث، ش ۴۱، ص ۷۰.</ref> ملامحمد هیدجی،<ref>ثبوت، «مدافعان و ستایشگران حلاج از علمای شیعه»، در فصلنامه آینه میراث، ش ۴۱، ص ۷۱.</ref>  و علامه طباطبایی، با تحسین از او یاد کرده‌اند.<ref>ثبوت، «مدافعان و ستایشگران حلاج از علمای شیعه»، در فصلنامه آینه میراث، ش ۴۱، ص ۶۸-۷۲.</ref>
اسلام‌شناسان غربی هم درباره حلاج، نظرات مختلف و متضادی داشته‌اند؛ آگوست مولر، او را مسیحی دانسته و معتقد بوده‌ که او دین خود را پنهان می‌کرده است. یوهان ریسکه، او را کافر قلمداد کرده‌ است. حلاج به باور آلفرد کریمر، از طرفداران وحدت هستی، و به نظر ادوارد براون، فریبکاری ماهر و خطرناک دانسته شده است.<ref>محسنی‌نیا، «حلاج در نگاه مخالفان»، در فصلنامه مطالعات ایرانی، پاییز ۱۳۸۳ش، ص ۱۴۸-۱۴۹.</ref>
 
==آثار==
تنها کتابی که از حلاج بر جای مانده، با نام طواسین، د سال ۲۹۰ق نوشته شده و ۴۰۰ قطعه در قالب نثر و ۱۵۰ قطعه در قالب شعر دارد.<ref>محسنی‌نیا، «حلاج در نگاه مخالفان»، در فصلنامه مطالعات ایرانی، پاییز ۱۳۸۳ش، ص ۱۴۹.</ref> دیوان شعری هم به او منسوب شده<ref>محسنی‌نیا، «حلاج در نگاه مخالفان»، در فصلنامه مطالعات ایرانی، پاییز ۱۳۸۳ش، ص ۱۴۹.</ref> و برخی درستی این انتساب را دچار اشکال دانسته‌اند.


==پانویس==
==پانویس==
۳۸۶

ویرایش