پرش به محتوا

ذوالجناح: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۵۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ دسامبر ۲۰۱۷
منبع یابی+اصلاح پاورقی و منابع بر اساس شیوه ارجاع+اصلاح درجه بندی
imported>M.r.seifi
(اصلاح پاورقی و منابع)
imported>M.r.seifi
(منبع یابی+اصلاح پاورقی و منابع بر اساس شیوه ارجاع+اصلاح درجه بندی)
خط ۷: خط ۷:
ذوالجناح بسیار چابک بود و در میدان نبرد سرعت عمل از خود نشان می‌داد و به واسطۀ شباهتش در تیزی با پرندگان به این نام خوانده می‌شد.<ref>اخلاقی، تحقیق و پژوهش در تاریخ زندگانی امام حسین، ۱۳۷۷ش، ص۶۸۰،۶۴۷.</ref>
ذوالجناح بسیار چابک بود و در میدان نبرد سرعت عمل از خود نشان می‌داد و به واسطۀ شباهتش در تیزی با پرندگان به این نام خوانده می‌شد.<ref>اخلاقی، تحقیق و پژوهش در تاریخ زندگانی امام حسین، ۱۳۷۷ش، ص۶۸۰،۶۴۷.</ref>


به گفتۀ برخی ذوالجناح از اسب‌های [[پیامبر (ص)]] بود که [[سیدالشهداء]] به [[ارث]] برده بود.<ref>المقرم، مقتل الحسین علیه السلام، ۱۴۲۶ق، ص۲۹۷.</ref> از آن در [[زیارت ناحیه مقدسه|زیارت ناحیۀ مقدسه]] به نام الجواد یاد شده است.<ref>زیارت ناحیه مقدسه</ref>
به گفتۀ برخی ذوالجناح از اسب‌های [[پیامبر (ص)]] بود که [[سیدالشهداء]] به [[ارث]] برده بود.<ref>المقرم، مقتل الحسین علیه السلام، ۱۴۲۶ق، ص۲۹۷.</ref> از آن در [[زیارت ناحیه مقدسه|زیارت ناحیۀ مقدسه]] به نام الجواد یاد شده است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، ذیل «زیارت ناحیه مقدسه».</ref>


==وفاداری==
==وفاداری==
{{جعبه نقل قول | عنوان = وفاداری ذوالجناح|: {{سخ}}''' «''' پس از اینکه [[امام حسین (ع)]] خود را به نهر [[فرات]] رساند درحالیکه 4000 جنگجو نگهبانی می‌دادند. آنان را کنار زدند وقتی ذوالجناح به فرات رسید با ولع و اشتیاق زیاد سر خود را به آب نزدیک برد که آب بنوشد امام فرمود تو تشنه‌ای و من تشنه به [[خدا]] سوگند لب به آب نخواهم زد تا اینکه تو سیراب شوی، هنگامی که اسب سخنان امام (ع) را شنید سر خود را بالا گرفت و آب ننوشید گویا سخنان امام (ع) را فهمید سپس امام (ع) امر کردند بنوش و من نیز خواهم نوشید... '''» ''' |تاریخ بایگانی || منبع = <small>[[ابن شهر آشوب]]، [[مناقب آل ابی طالب]]، ج۴، ص۵۸</small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول | عنوان = وفاداری ذوالجناح|: {{سخ}}''' «''' پس از اینکه [[امام حسین (ع)]] خود را به نهر [[فرات]] رساند درحالیکه چهار هزار جنگجو نگهبانی می‌دادند. آنان را کنار زدند وقتی ذوالجناح به فرات رسید با ولع و اشتیاق زیاد سر خود را به آب نزدیک برد که آب بنوشد امام فرمود تو تشنه‌ای و من تشنه به [[خدا]] سوگند لب به آب نخواهم زد تا اینکه تو سیراب شوی، هنگامی که اسب سخنان امام (ع) را شنید سر خود را بالا گرفت و آب ننوشید گویا سخنان امام (ع) را فهمید سپس امام (ع) امر کردند بنوش و من نیز خواهم نوشید... '''» ''' |تاریخ بایگانی || منبع = <small>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۵۸</small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}


نویسندگان مقاتل و [[:رده:راویان حدیث|راویان]] در وفاداری، هوشمندی و صمیمت ذوالجناح [[حدیث|روایات]] بسیار ذکر کرده‌اند<ref>ر.ک: خلاقی، تحقیق و پژوهش در تاریخ زندگانی امام حسین، ۱۳۷۷ش، ص۶۸۰،۶۴۷.</ref> و در آثار خود با عظمت از آن نام برده‌اند به ویژه هنگامی که امام (ع) بر اثر عطش و جراحات و خون‌ریزی بی‌حال شده بودند، او با مهارت و چابکی و زیرکی خاص امام را از میدان نبرد خارج نمود که به خیمه‌گاه برساند ولی امام (ع) پیش از رسیدن به خیمه‌گاه از اسب به زمین افتاد. [[عمر بن سعد|ابن سعد]] فریاد زد آن اسب را بگیرید به خدا [[سوگند]] از گرانبهاترین اسب‌های [[پیامبر (ص)]] است. هنگامی که سپاه عمر بن سعد خواستند اسب را بگیرند ذوالجناح به آنان حمله کرد و با لگد آنان را به هلاکت رساند. [[ابن شهر آشوب]] آمار کشتگان توسط ذوالجناح را ۴۰ جنگجو ضبط کرده و دیگران بیش از این تعداد یاد کرده‌اند. ابن سعد فریاد زد او را رها کنید وگرنه همه را به قتل می‌رساند.<ref> ابن شهر آشوب، المناقب، ج۴، ص۵۸</ref> <ref>المقرم، مقتل الحسین علیه السلام، ۱۴۲۶ق، ص۲۹۷.</ref>
نویسندگان مقاتل و [[راویان حدیث|راویان]] در وفاداری، هوشمندی و صمیمت ذوالجناح [[حدیث|روایات]] بسیار ذکر کرده‌اند<ref>ر.ک: اخلاقی، تحقیق و پژوهش در تاریخ زندگانی امام حسین، ۱۳۷۷ش، ص۶۸۰،۶۴۷.</ref> و در آثار خود با عظمت از آن نام برده‌اند به ویژه هنگامی که امام (ع) بر اثر عطش و جراحات و خون‌ریزی بی‌حال شده بودند، او با مهارت و چابکی و زیرکی خاص امام را از میدان نبرد خارج نمود که به خیمه‌گاه برساند ولی امام (ع) پیش از رسیدن به خیمه‌گاه از اسب به زمین افتاد. [[عمر بن سعد|ابن سعد]] فریاد زد آن اسب را بگیرید به خدا [[سوگند]] از گرانبهاترین اسب‌های [[پیامبر (ص)]] است. هنگامی که سپاه عمر بن سعد خواستند اسب را بگیرند ذوالجناح به آنان حمله کرد و با لگد آنان را به هلاکت رساند. [[ابن شهر آشوب]] آمار کشتگان توسط ذوالجناح را ۴۰ جنگجو ضبط کرده و دیگران بیش از این تعداد یاد کرده‌اند. ابن سعد فریاد زد او را رها کنید وگرنه همه را به قتل می‌رساند.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۵۸؛المقرم، مقتل الحسین علیه السلام، ۱۴۲۶ق، ص۲۹۷.</ref>


==رساندن خبر شهادت امام==
==رساندن خبر شهادت امام==
خط ۲۲: خط ۲۲:
تاریخ‌نگاران در مورد سرنوشت ذوالجناح در عصر [[روز عاشورا|عاشورا]] اختلاف دارند؛
تاریخ‌نگاران در مورد سرنوشت ذوالجناح در عصر [[روز عاشورا|عاشورا]] اختلاف دارند؛
*گروهی بر این باروند که ذوالجناح پس از رساندن خبر [[شهادت]] سیدالشهداء به خاندان او آنقدر سر خود را به زمین کوبید تا اینکه مقابل خیمه‌گاه نقش بر زمین گشت و مرد.<ref>قمی، منتهی‌الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۹۰۹.</ref>
*گروهی بر این باروند که ذوالجناح پس از رساندن خبر [[شهادت]] سیدالشهداء به خاندان او آنقدر سر خود را به زمین کوبید تا اینکه مقابل خیمه‌گاه نقش بر زمین گشت و مرد.<ref>قمی، منتهی‌الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۹۰۹.</ref>
*برخی نیز می گویند پیش از شهادت امام کشته شد و امام زمانی را پیاده با لشکر [[عبیدالله بن زیاد]] جنگید تا به شهادت رسید.<ref> ر. ک: خلاقی، تحقیق و پژوهش در تاریخ زندگانی امام حسین، ۱۳۷۷ش، ص۶۸۴.</ref>
*برخی نیز می گویند پیش از شهادت امام کشته شد و امام زمانی را پیاده با لشکر [[عبیدالله بن زیاد]] جنگید تا به شهادت رسید.<ref> ر. ک: اخلاقی، تحقیق و پژوهش در تاریخ زندگانی امام حسین، ۱۳۷۷ش، ص۶۸۴.</ref>
*برخی دیگر می‌گویند او از خیمه‌گاه با سرعت به سوی شط [[فرات]] شتافت و خود را در وسط آن غرق نمود.
*برخی دیگر می‌گویند او از خیمه‌گاه با سرعت به سوی شط [[فرات]] شتافت و خود را در وسط آن غرق نمود.{{مدرک}}
{{بخش بدون منبع}}


==آثار هنری==
==آثار هنری==
[[پرونده:تابلوی عصر عاشورا.jpg|بندانگشتی]]
[[پرونده:تابلوی عصر عاشورا.jpg|بندانگشتی]]
از ذوالجناح در ادب [[عاشورا|عاشورایی]] یاد می‌شود و [[شیعیان]] در اشعار عربی و فارسی و... از هوشمندی و وفای وی به امام نام برده‌اند. در [[روز عاشورا]] اسبی را بدون سرنشین در حالی که او را با رنگ سرخ رنگ نموده و تیر به بدنش آویزان کرده‌اند به علامت [[شهادت]] [[امام حسین (ع)]] در مقابل [[عزاداری امام حسین|دستۀ عزادار]] و [[حسینیه]]‌ها به حرکت در می‌آورند.
از ذوالجناح در ادب [[عاشورا|عاشورایی]] یاد می‌شود و [[شیعیان]] در اشعار عربی و فارسی و... از هوشمندی و وفای وی به امام نام برده‌اند. در [[روز عاشورا]] اسبی را بدون سرنشین در حالی که او را با رنگ سرخ رنگ نموده و تیر به بدنش آویزان کرده‌اند به علامت [[شهادت]] [[امام حسین (ع)]] در مقابل [[عزاداری امام حسین|دستۀ عزادار]] و [[حسینیه]]‌ها به حرکت در می‌آورند. نقاشان شیعه نیز از دیرزمان تصاویر، عکس‌ها و نقاشی بر پارچه و پشت شیشه از ذوالجناح به صورت حزین و دردناک و غمگین کشیده‌اند.<ref>شهیدی صالحی، «ذوالجناح»، ج۸، ص۴۶.</ref>


نقاشان شیعه نیز از دیرزمان تصاویر، عکس‌ها و نقاشی بر پارچه و پشت شیشه از ذوالجناح به صورت حزین و دردناک و غمگین کشیده‌اند.
اخیراً [[محمود فرشچیان|فرشچیان]] هنرمند معاصر تابلوی ذوالجناح به هنگام بازگشت به خیمه‌گاه که اهل بیت امام حسین در اطراف او گردآمده‎اند را به تصویر کشیده است. اصل این تابلو در موزۀ [[آستان قدس رضوی]] نگه‌داری می‌شود و میلیون‌ها نسخه در حجم و اندازه‌های مختلف از آن طبع گردیده و در سراسر مراکز تشیع توزیع شده است.<ref>شهیدی صالحی، «ذوالجناح»، ج۸، ص۴۶.</ref>
 
اخیراً [[محمود فرشچیان|فرشچیان]] هنرمند معاصر تابلوی ذوالجناح به هنگام بازگشت به خیمه‌گاه که اهل بیت امام حسین در اطراف او گردآمده‎اند را به تصویر کشیده است. اصل این تابلو در موزۀ [[آستان قدس رضوی]] نگه‌داری می‌شود و میلیون‌ها نسخه در حجم و اندازه‌های مختلف از آن طبع گردیده و در سراسر مراکز تشیع توزیع شده است.<ref> دایرة المعارف تشیع، ج۸، ص۴۵-۴۶</ref>


==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس|4}}
{{پانویس|۲}}


==منابع==
==منابع==
{{ستون-شروع|2}}
{{ستون-شروع|2}}
* دایرة المعارف تشیع، ج۸.
* ابن شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل أبی طالب (ع)، قم، مؤسسه انتشارات علامه، ۱۳۷۹ق.
* ابن شهرآشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب (ع) ، مؤسسه انتشارات علامه، قم، ۱۳۷۹ق.
* مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ق.
* اخلاقی، محمد اسحاق، تحقیق و پژوهش در تاریخ زندگانی امام حسین (ع)، قم، موسسه فرهنگی ثقلین، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
* اخلاقی، محمد اسحاق، تحقیق و پژوهش در تاریخ زندگانی امام حسین (ع)، قم، موسسه فرهنگی ثقلین، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
* المقرّم‏، عبد الرزاق، مقتل الحسین علیه السلام، بیروت، مؤسسة الخرسان للمطبوعات‏، ۱۴۲۶ق.
* شهیدی صالحی، عبدالحسین، «ذوالجناح»، در دایرة المعارف تشیع، ج۸، تهران، نشر شهید سعید محبی، ۱۳۷۹ش.
* قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان.
* قمی‏، شیخ عباس، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏، قم، دلیل ما، چاپ اول، ۱۳۷۹ش‏.
* قمی‏، شیخ عباس، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل‏، قم، دلیل ما، چاپ اول، ۱۳۷۹ش‏.
* المقرّم‏، عبد الرزاق، مقتل الحسین علیه السلام، بیروت، مؤسسة الخرسان للمطبوعات‏، ۱۴۲۶ق.
* مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۴ق.
{{پایان}}
{{پایان}}


خط ۶۱: خط ۵۹:
  | عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->نمی‌خواهد
  | عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->نمی‌خواهد
  | ناوبری = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد
  | ناوبری = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->دارد
  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد
  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->دارد
  | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد
  | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->ندارد
  | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
  | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص
  | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد
  | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد
کاربر ناشناس