پرش به محتوا

ماوراء النهر: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۲۸۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳ مهٔ ۲۰۲۰
جز
imported>Fayaz
imported>Fayaz
خط ۴۶: خط ۴۶:
ماوراءالنهر مشتمل بر سرزمین‌های واقع در شمال رود آمو<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه ماوراء النهر.</ref> (جیحون)<ref>برای اطلاعات بیشتر در مورد رود جیحون رجوع کن به: مقدسی، أحسن التقاسیم، ۱۴۱۱ق، ص۲۸۴.</ref> است.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۴۵؛ مقدسی، أحسن التقاسیم، ۱۴۱۱ق، ص۲۶۰؛ قزوینی، آثار البلاد و اخبار العباد، ۱۹۹۸م، ص۵۵۷؛ ابن عبد الحق بغدادی، مراصد الإطلاع علی أسماء الأمکنة و البقاع، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۲۲۳.</ref> پس از فتح این ناحیه توسط [[مسلمانان]] به علت قرار گرفتن در آنسوی رود جیحون، ماوراء النهر نام گرفت.<ref>مجهول، حدود العالم، ۱۴۲۳ق، ص۵۵؛ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه ماوراءالنهر.</ref> و به عنوان یکی از اقالیم شرقی حکومت اعراب مسلمان<ref> مقدسی، أحسن التقاسیم، ۱۴۱۱ق، ص۲۶۰.</ref> و گاهی ربع چهارم [[خراسان]] شهرت یافت.<ref> مقدسی، أحسن التقاسیم، ۱۴۱۱ق، ص۲۱۳.</ref>  
ماوراءالنهر مشتمل بر سرزمین‌های واقع در شمال رود آمو<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه ماوراء النهر.</ref> (جیحون)<ref>برای اطلاعات بیشتر در مورد رود جیحون رجوع کن به: مقدسی، أحسن التقاسیم، ۱۴۱۱ق، ص۲۸۴.</ref> است.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۴۵؛ مقدسی، أحسن التقاسیم، ۱۴۱۱ق، ص۲۶۰؛ قزوینی، آثار البلاد و اخبار العباد، ۱۹۹۸م، ص۵۵۷؛ ابن عبد الحق بغدادی، مراصد الإطلاع علی أسماء الأمکنة و البقاع، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۲۲۳.</ref> پس از فتح این ناحیه توسط [[مسلمانان]] به علت قرار گرفتن در آنسوی رود جیحون، ماوراء النهر نام گرفت.<ref>مجهول، حدود العالم، ۱۴۲۳ق، ص۵۵؛ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه ماوراءالنهر.</ref> و به عنوان یکی از اقالیم شرقی حکومت اعراب مسلمان<ref> مقدسی، أحسن التقاسیم، ۱۴۱۱ق، ص۲۶۰.</ref> و گاهی ربع چهارم [[خراسان]] شهرت یافت.<ref> مقدسی، أحسن التقاسیم، ۱۴۱۱ق، ص۲۱۳.</ref>  
===محدوده===
===محدوده===
در برخی منابع جغرافیای تاریخی، آسیای میانه، آسیای مرکزی و ماوراء النهر را یکسان و مترادف دانسته‌اند.<ref>گلجان، میراث مشترک، نظری اجمالی بر حوزه فرهنگ و تمدن شرق ایران و ماوراء النهر، ۱۳۸۳ش، ص۱۶.</ref> از شهرهای ماوراءالنهر می‌توان به [[سمرقند]]، [[بخارا]]، [[ترمذ]]، [[نخشب]]، [[کاث]]، [[خوقند]]، [[خجند]]، [[قرغان تپه]]، [[خوارزم]]، [[سغد|سُغد]]، [[تاشکند]] (چاچ)، [[کش|کَش]]، [[خیوه]]، طراز، اوش و گرگانج (جرجانیه) اشاره کرد.<ref> مهلبی، الکتاب العزیزی أو المسالک و الممالک، ۲۰۰۶م، ص۱۶۱؛ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه ماوراءالنهر.</ref> اکنون بیشتر شهرهای تاریخی ماوراءالنهر در قلمرو کشور ازبکستان واقع شده است.<ref> دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه ماوراءالنهر.</ref>
در برخی منابع جغرافیای تاریخی، آسیای میانه، آسیای مرکزی و ماوراء النهر را یکسان و مترادف دانسته‌اند.<ref>گلجان، میراث مشترک، نظری اجمالی بر حوزه فرهنگ و تمدن شرق ایران و ماوراء النهر، ۱۳۸۳ش، ص۱۶.</ref> از شهرهای ماوراءالنهر می‌توان به [[سمرقند]]، [[بخارا]]، [[ترمذ]]، [[نخشب]]، [[کاث]]، [[خوقند]]، [[خجند]]، [[قرغان تپه]]، [[خوارزم]]، [[سغد|سُغد]]، [[تاشکند]] (چاچ)، [[کش|کَش]]، [[خیوه]] و گرگانج (جرجانیه) اشاره کرد.<ref> مهلبی، الکتاب العزیزی أو المسالک و الممالک، ۲۰۰۶م، ص۱۶۱؛ دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه ماوراءالنهر.</ref> اکنون بیشتر شهرهای تاریخی ماوراءالنهر در قلمرو کشور ازبکستان واقع شده است.<ref> دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه ماوراءالنهر.</ref>
 
لسترنج، در کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی، فرا رود را در زمان [[بنی‌عباس|عباسیان]] شامل پنج ایالت دانسته است:<ref>لسترنج، جغرافیای تاریخی، ۱۳۶۴ش، ص۵۲۱-۴۶۱.</ref>
#ایالت سُغد (سغدیانا)با دو مرکز یا کرسی: سمرقند و بخارا و شهرهای کَش، نَسَف، نخشب یا قرشی، کرمینه، وابکند، میانکال (ازبکستان) و پنج‌کنت، اسروشنه یا اوراتپه (تاجیکستان)
#ایالت خوارَزم با دو کرسی کاث و اورگنج و شهرهای خیوه و هزار اسپ (ازبکستان)
#ایالت چَغانیان (ازبکستان) و بدخشان (تاجیکستان) با شهرهای تِرمِذ، سر آسیا، بایسون، ده‌نو، خَتلان، قبادیان
#ایالت فَرغانه با شهرهای فرغانه، اندیجان، نمنگان، مرغیلان، اخسیکت، خوقند (ازبکستان) و خُجند (تاجیکستان)
#ایالت چاچ (تاشکند) باشهرهای تاشکند (پایتخت ازبکستان) و سیرام (اسپیچاب)، اُترار و فاراب (در قزاقستان)


==تاریخ==
==تاریخ==
کاربر ناشناس