پرش به محتوا

المبسوط فی فقه الامامیه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

(تغییر و اصلاح ساختار)
خط ۳۷: خط ۳۷:
آقابزرگ تهرانی، کتاب المبسوط را یک دوره کامل [[فقه شیعه]] دانسته<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۹، ص۵۴.</ref> و شیخ طوسی، کتاب را از جهت دربرداشتن همه اصول و فروع فقه، در میان کتاب‌های [[شیعه]] و [[اهل سنت]] بی‌نظیر خوانده است.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۳؛ خوانساری، روضات الجنات، مکتبة اسماعیلیان، ج۶، ص۲۲۳.</ref> عالمان شیعی در کتاب‌های فقهی خود، به المبسوط استناد و از آن نقل قول کرده‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به: ابن ادریس حلی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۶۴۷؛ بحرانی، الحدائق الناضره، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۴۵۹.</ref>
آقابزرگ تهرانی، کتاب المبسوط را یک دوره کامل [[فقه شیعه]] دانسته<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۹، ص۵۴.</ref> و شیخ طوسی، کتاب را از جهت دربرداشتن همه اصول و فروع فقه، در میان کتاب‌های [[شیعه]] و [[اهل سنت]] بی‌نظیر خوانده است.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۳؛ خوانساری، روضات الجنات، مکتبة اسماعیلیان، ج۶، ص۲۲۳.</ref> عالمان شیعی در کتاب‌های فقهی خود، به المبسوط استناد و از آن نقل قول کرده‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به: ابن ادریس حلی، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۶۴۷؛ بحرانی، الحدائق الناضره، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۴۵۹.</ref>


المبسوط به احکام فقهی اختصاص دارد. شیخ طوسی در آن از احکام [[طهارت]]، [[نماز]]، [[روزه]]، [[خمس]]، [[زکات]]، [[حج]]، [[اعتکاف]]، [[ازدواج]]، [[طلاق]]، [[غصب]]، [[اجاره]]، [[وقف]]، [[صدقه]]، [[هبه]]، [[مضاربه]]، [[رضاع]]، [[حدود]]، [[دیات]] و... سخن گفته است. او عناوین اصلی المبسوط را کتاب نامیده سپس هر کتاب را به فصل‌هایی تقسیم کرده است.{{یادداشت| کتاب طهارة، کتاب الصلاة، کتاب صلاة المسافر، کتاب صلاة الجمعه، کتاب صلاة الجماعة، کتاب صلاة الخوف، کتاب صلاة العیدین، کتاب صلاة الکسوف، کتاب الجنائز، کتاب الزکاة، کتاب الفطره، کتاب الحج، کتاب الجهاد و سیرة الامام، کتاب الجزایا و احکامها، کتاب قسمة الفیء و الغنائم، کتاب البیوع، کتاب السلم، کتاب الرهن، کتاب المفلس، کتاب الحجر، کتاب الصلح، کتاب الحواله، کتاب الضمان، کتاب الشرکة، کتاب الوکالة، کتاب الاقرار، کتاب العاریه، کتاب الغصب، کتاب الشفعه، کتاب القراض و المضاربه، کتاب المساقاة، کتاب الاجارات، کتاب المزارعه، کتاب احیاء الموات، کتاب الوقوف و الصدقات، کتاب الهبات، کتاب اللقطه، کتاب النفقات، کتاب العتق، کتاب المکاتب، کتاب التدبیر، کتاب امهات الاولاد، کتاب الایمان، کتاب النذر، کتاب الصید و الذبائح، کتاب الاطعمه، کتاب السبق و الرمایه کتاب الوصایا کتاب الفرائض و المواریث، کتاب الودیعه، کتاب النکاح، کتاب الصداق، کتاب القسم، کتاب الخلع، کتاب الطلاق، کتاب الرجعه، کتاب الایلاء، کتاب الظهار، کتاب اللعان، کتاب العدد، کتاب الرضاع، کتاب الجراح، کتاب الدیات، کتاب القسامه، کتاب کفارة القتل، کتاب قتال اهل البغی، کتاب المرتد، کتاب الحدود، کتاب السرقة، کتاب قطاع الطریق، کتاب الاشربه، کتاب قتال اهل الرده، کتاب دفع عن النفس، کتاب الشهادات و کتاب الدعاوی و البینات عناوین اصلی المبسوط است.}} طوسی فروع فقهی را در قالب ۳۰ یا ۸۰ کتاب گردآورده است.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۱-۳.</ref>
شیخ طوسی در کتاب مذکور، به ذکر احکام فقهی در موضوعات مختلفی از جمله [[طهارت]]، [[نماز]]، [[روزه]]، [[خمس]]، [[زکات]]، [[حج]]، [[اعتکاف]]، [[ازدواج]]، [[طلاق]]، [[اجاره]]، [[وقف]]، [[صدقه]]، [[حدود]]، و [[دیات]] پرداخته است. احکام مرتبط با هر کدام از موضوعات، در بخشی با عنوان «کتاب» جمع‌آوری شده است.{{یادداشت| کتاب طهارة، کتاب الصلاة، کتاب صلاة المسافر، کتاب صلاة الجمعه، کتاب صلاة الجماعة، کتاب صلاة الخوف، کتاب صلاة العیدین، کتاب صلاة الکسوف، کتاب الجنائز، کتاب الزکاة، کتاب الفطره، کتاب الحج، کتاب الجهاد و سیرة الامام، کتاب الجزایا و احکامها، کتاب قسمة الفیء و الغنائم، کتاب البیوع، کتاب السلم، کتاب الرهن، کتاب المفلس، کتاب الحجر، کتاب الصلح، کتاب الحواله، کتاب الضمان، کتاب الشرکة، کتاب الوکالة، کتاب الاقرار، کتاب العاریه، کتاب الغصب، کتاب الشفعه، کتاب القراض و المضاربه، کتاب المساقاة، کتاب الاجارات، کتاب المزارعه، کتاب احیاء الموات، کتاب الوقوف و الصدقات، کتاب الهبات، کتاب اللقطه، کتاب النفقات، کتاب العتق، کتاب المکاتب، کتاب التدبیر، کتاب امهات الاولاد، کتاب الایمان، کتاب النذر، کتاب الصید و الذبائح، کتاب الاطعمه، کتاب السبق و الرمایه کتاب الوصایا کتاب الفرائض و المواریث، کتاب الودیعه، کتاب النکاح، کتاب الصداق، کتاب القسم، کتاب الخلع، کتاب الطلاق، کتاب الرجعه، کتاب الایلاء، کتاب الظهار، کتاب اللعان، کتاب العدد، کتاب الرضاع، کتاب الجراح، کتاب الدیات، کتاب القسامه، کتاب کفارة القتل، کتاب قتال اهل البغی، کتاب المرتد، کتاب الحدود، کتاب السرقة، کتاب قطاع الطریق، کتاب الاشربه، کتاب قتال اهل الرده، کتاب دفع عن النفس، کتاب الشهادات و کتاب الدعاوی و البینات عناوین اصلی المبسوط است.}}  


دربرداشتن همه ابواب فقه، اختصاص به مباحث فقهی، خودداری از ذکر ادعیه و آداب و اختصار از ویژگی‌های المبسوط ذکر شده است.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۳.</ref> به باور برخی، شیخ طوسی در این کتاب از [[قیاس]] و [[استحسان]] استفاده کرده<ref>خوانساری، روضات الجنات، مکتبة اسماعیلیان، ج۶، ص۲۱۷.</ref> که به گفته [[صاحب روضات]]، از باب [[تقیه]] دانسته شده است.<ref>خوانساری، روضات الجنات، مکتبة اسماعیلیان، ج۶، ص۲۱۸.</ref> شیخ طوسی در این کتاب نام علمایی را که از آنها نقل کرده، نیاورده است. فقط در یک مورد به نام [[ابن براج]] اشاره کرده است.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۱.</ref>
کتاب المبسوط، چنانکه شیخ طوسی تصریح کرده، از ذکر ادعیه و آداب پرهیز کرده و اختصار را در بیان احکام رعایت کرده است.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۳.</ref> محمدباقر خوانساری، المبسوط را حاوی [[قیاس]] و [[استحسان]] معرفی کرده<ref>خوانساری، روضات الجنات، مکتبة اسماعیلیان، ج۶، ص۲۱۷.</ref> و دلیل آن را [[تقیه]] دانسته است.<ref>خوانساری، روضات الجنات، مکتبة اسماعیلیان، ج۶، ص۲۱۸.</ref> شیخ طوسی در این کتاب، از ذکر نام عالمانی که از آنها مطالبی را نقل کرده، پرهیز کرده و تنها از [[ابن براج]] نام برده است.<ref>شیخ طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۱.</ref>


== انگیزه نگارش==
== انگیزه نگارش==
۳۵۱

ویرایش