پرش به محتوا

دیه انسان: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۸۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۴ مهٔ ۲۰۱۸
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>M.r.seifi
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۵: خط ۲۵:


===دیه نفس یا جان===
===دیه نفس یا جان===
اگر فردی به [[قتل]] برسد؛ در صورت عمدی بودن قتل، قاتل باید [[قصاص]] شود<ref>شیخ مفید، المقنعه، ۱۴۱۰ق، ص۷۶۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۲، ص۱۱؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۰۸.</ref> مگر اینکه [[اولیاء دم]] به دیه رضایت دهند.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، ۱۴۰۸، ج۴، ص۲۲۸؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۵۴.ِ</ref> مقدار دیه جان در این صورت و نیز در صورتی‌که [[قتل شبه عمد]] و یا [[خطای محض]] باشد یکی از موارد زیر است که قاتل در پرداخت هر کدام که خواست اختیار دارد.<ref>شهید ثانی، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، مجمع الفکر الاسلامی، ج۴، ص۴۸۷؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۳، ص۴.</ref>
اگر فردی به [[قتل]] برسد؛ در صورت عمدی بودن قتل، قاتل باید [[قصاص]] شود<ref>شیخ مفید، المقنعه، ۱۴۱۰ق، ص۷۶۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۲، ص۱۱؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۰۸.</ref> مگر اینکه [[اولیاء دم]] به دیه رضایت دهند.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۲۸؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۵۴.ِ</ref> مقدار دیه جان در این صورت و نیز در صورتی‌که [[قتل شبه عمد]] و یا [[خطای محض]] باشد یکی از موارد زیر است که قاتل در پرداخت هر کدام که خواست اختیار دارد.<ref>شهید ثانی، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، مجمع الفکر الاسلامی، ج۴، ص۴۸۷؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۳، ص۴.</ref>
*صد شتر که پنج سال را تمام کرده باشند.
*صد شتر که پنج سال را تمام کرده باشند.
* دویست گاو سالم و متعارف.
* دویست گاو سالم و متعارف.
خط ۳۳: خط ۳۳:
* ده‌هزار [[درهم شرعی|درهم]] (ده هزار مثقال نقره سکه‌دار).<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۲۸؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۳، ص۴؛ شهید ثانی، الروضه البهیه، مجمع الفکر الاسلامی، ج۴، ص۴۷۷-۴۸۸؛امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۵۴.ِ</ref>
* ده‌هزار [[درهم شرعی|درهم]] (ده هزار مثقال نقره سکه‌دار).<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۲۸؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۳، ص۴؛ شهید ثانی، الروضه البهیه، مجمع الفکر الاسلامی، ج۴، ص۴۷۷-۴۸۸؛امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۵۴.ِ</ref>


مهلت پرداخت دیه [[قتل عمد]]، یک سال است و از مال خود قاتل پرداخت می‌شود.<ref>شهید ثانی، الروضه البهیه، مجمع الفکر الاسلامی، ج۴، ص۴۷۷-۴۸۸؛ محقق حلی، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، ۱۴۰۸، ج۴، ص۲۲۸؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۵۵.</ref> دیه [[قتل شبه عمد]] نیز یکی از همان موارد مذکور است با کمی تخفیف در سن شترها و مدت پرداخت آن که دو سال است و از مال خود قاتل پرداخت می‌شود.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۲۹؛ شهید ثانی، الروضه البهیه، مجمع الفکر الاسلامی، ج۴، ص۴۸۸؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۵۶-۵۵۷.</ref> دیه [[قتل خطای محض]] نیز یکی از موارد مذکور در قتل عمد با مقداری تخفیف در سن شترها است و مهلت پرداخت آن سه سال می‌باشد.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۵۷.</ref> پرداخت این دیه بر عهده [[عاقله]] است<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۲۹.</ref> که باید از مال خود بدهند و نباید به جای آن چیزی از قاتل بگیرند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۳، ص۲۵.</ref>
مهلت پرداخت دیه [[قتل عمد]]، یک سال است و از مال خود قاتل پرداخت می‌شود.<ref>شهید ثانی، الروضه البهیه، مجمع الفکر الاسلامی، ج۴، ص۴۷۷-۴۸۸؛ محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۲۸؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۵۵.</ref> دیه [[قتل شبه عمد]] نیز یکی از همان موارد مذکور است با کمی تخفیف در سن شترها و مدت پرداخت آن که دو سال است و از مال خود قاتل پرداخت می‌شود.<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۲۹؛ شهید ثانی، الروضه البهیه، مجمع الفکر الاسلامی، ج۴، ص۴۸۸؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۵۶-۵۵۷.</ref> دیه [[قتل خطای محض]] نیز یکی از موارد مذکور در قتل عمد با مقداری تخفیف در سن شترها است و مهلت پرداخت آن سه سال می‌باشد.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۵۷.</ref> پرداخت این دیه بر عهده [[عاقله]] است<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۲۹.</ref> که باید از مال خود بدهند و نباید به جای آن چیزی از قاتل بگیرند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ق، ج۴۳، ص۲۵.</ref>


از بین بردن جنین انسان نیز دیه دارد که نسبت به حالات و تکاملات جسمی آن متفاوت است{{یادداشت|
از بین بردن جنین انسان نیز دیه دارد که نسبت به حالات و تکاملات جسمی آن متفاوت است{{یادداشت|
خط ۴۱: خط ۴۱:
* استخوان: ۸۰ دینار.
* استخوان: ۸۰ دینار.
* استخوان گوشت‌دار بدون روح: ۱۰۰ دینار.
* استخوان گوشت‌دار بدون روح: ۱۰۰ دینار.
* روح دمیده باشد: در پسر۱۰۰۰ دینار و در دختر۵۰۰ دینار.}}<ref>شیخ صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۵۰۹؛ حر عاملی، الفصول‌المهمة فی‌ الاصول‌الائمة، ۱۳۷۶ق، ج۲، ص۵۳۴-۵۳۵؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۹۷.</ref>
* روح دمیده باشد: در پسر۱۰۰۰ دینار و در دختر۵۰۰ دینار.}}<ref>شیخ صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۵۰۹؛ حر عاملی، الفصول‌المهمة، ۱۳۷۶ق، ج۲، ص۵۳۴-۵۳۵؛ امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۹۷.</ref>
و حتی اگر زن خودش کاری کند که بچه‌اش سقط شود، باید دیۀ آن را به وارث طفل بدهد.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۹۸.</ref>
و حتی اگر زن خودش کاری کند که بچه‌اش سقط شود، باید دیۀ آن را به وارث طفل بدهد.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۹۸.</ref>


خط ۵۱: خط ۵۱:
*از بین‌بردن تمام دندان‌ها؛<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۴۹.</ref>
*از بین‌بردن تمام دندان‌ها؛<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۴۹.</ref>
*از بین‌بردن تمام انگشتان هر دو دست یا انگشتان هر دو پا؛<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۸۰.</ref>
*از بین‌بردن تمام انگشتان هر دو دست یا انگشتان هر دو پا؛<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۸۰.</ref>
* قطع نخاع؛<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام، ۱۴۰۸، ج۴، ص۲۵۱.</ref>
* قطع نخاع؛<ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۲۵۱.</ref>
* شکستن ترقوه (دو استخوان بالای سینه، زیر گردن)؛<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۸۶.</ref>
* شکستن ترقوه (دو استخوان بالای سینه، زیر گردن)؛<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۸۶.</ref>
*کندن موی سر یا ریش به گونه‌ای که دیگر نروید و بنابر احتیاط واجب در کندن موی چهار مژه یعنی مژه‌های هر دو چشم، اگر دیگر نروید.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۷۰.</ref>
*کندن موی سر یا ریش به گونه‌ای که دیگر نروید و بنابر احتیاط واجب در کندن موی چهار مژه یعنی مژه‌های هر دو چشم، اگر دیگر نروید.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیله، دارالعلم، ج۲، ص۵۷۰.</ref>
خط ۸۷: خط ۸۷:


==نظریات جدید==
==نظریات جدید==
برخی با استناد به آیات [[قرآن]] که انسان را بدون فرق بین زن و مرد برابر دانسته است؛ به مساله اختلاف دیه زن و مرد اشکال گرفته‌اند.<ref>صانعی،مساواة الدیة بین الرجل والمرأة و المسلم و الکافر، ۱۴۲۷ق، ص۲۹-۳۲.</ref>
برخی با استناد به آیات [[قرآن]] که انسان را بدون فرق بین زن و مرد برابر دانسته است؛ به مساله اختلاف دیه زن و مرد اشکال گرفته‌اند.<ref>صانعی، مساواة الدیة، ۱۴۲۷ق، ص۲۹-۳۲.</ref>
اشکالاتی نیز در رابطه با این تفاوت مطرح شده است از جمله اینکه نابرابری دیه زن و مرد با [[عدل (کلام)|عدالت خداوند]] ناسازگار است. برخی فقیهان نیز به این نوع شبهات پاسخ‌هایی مفصل داده‌اند.<ref>رجوع کنید به: سبحانی تبریزی، رسائل و مقالات، موسسه امام صادق، ج۴، ص۳۱-۳۵.</ref>
اشکالاتی نیز در رابطه با این تفاوت مطرح شده است از جمله اینکه نابرابری دیه زن و مرد با [[عدل (کلام)|عدالت خداوند]] ناسازگار است. برخی فقیهان نیز به این نوع شبهات پاسخ‌هایی مفصل داده‌اند.<ref>رجوع کنید به: سبحانی تبریزی، رسائل و مقالات، موسسه امام صادق، ج۴، ص۳۱-۳۵.</ref>


برخی از [[فقیهان]] متاخر دیه زن و مرد و [[مسلمان]] و [[کافر]] را برابر می‌داند و با استناد به [[آیه دیه]] و [[روایات|روایاتی]] که درباره اصل دیه و وجوب آن از [[معصومین]] وارد شده؛ معتقدند در این مستندات فرقی بین زن و مرد نیست.<ref>صانعی،مساواة الدیة بین الرجل والمرأة والمسلم و الکافر، ۱۴۲۷ق، ص۲۱-۲۹.</ref>
برخی از [[فقیهان]] متاخر دیه زن و مرد و [[مسلمان]] و [[کافر]] را برابر می‌داند و با استناد به [[آیه دیه]] و [[روایات|روایاتی]] که درباره اصل دیه و وجوب آن از [[معصومین]] وارد شده؛ معتقدند در این مستندات فرقی بین زن و مرد نیست.<ref>صانعی، مساواة الدیة، ۱۴۲۷ق، ص۲۱-۲۹.</ref>


عده‌ای از پژوهشگران به این اشکالات پاسخ‌هایی داده‌اند از جمله این‌که، دیه، قیمت جان و مابه‌ازای نفس انسانی نیست که تفاوت در آن دلیلی بر اختلاف منزلت معنوی و اجتماعی زن باشد. از نظر این عده، دیه جبران خسارت ناشی از فقدان مقتول برای خانواده‌اش است و از آن‌جا که معمولا مرد متولی اداره یک خانواده است و بار اقتصادی آن بر عهده اوست در نتیجه جبران خسارت فقدانش بیش از زن است.<ref>سبحانی تبریزی، رسائل و مقالات، موسسه امام صادق، ج۴، ص۳۵.</ref>
عده‌ای از پژوهشگران به این اشکالات پاسخ‌هایی داده‌اند از جمله این‌که، دیه، قیمت جان و مابه‌ازای نفس انسانی نیست که تفاوت در آن دلیلی بر اختلاف منزلت معنوی و اجتماعی زن باشد. از نظر این عده، دیه جبران خسارت ناشی از فقدان مقتول برای خانواده‌اش است و از آن‌جا که معمولا مرد متولی اداره یک خانواده است و بار اقتصادی آن بر عهده اوست در نتیجه جبران خسارت فقدانش بیش از زن است.<ref>سبحانی تبریزی، رسائل و مقالات، موسسه امام صادق، ج۴، ص۳۵.</ref>
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۱۷

ویرایش