imported>Rahmani |
imported>Rahmani |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''حباب بن منذر''' از [[صحابی]] پیامبر اسلام و جزو گروه [[انصار]] بوده است. وی در تمام [[غزوات]] در کنار [[پیامبر]] اسلام بوده و به دلیل مشورت دادن به پیامبر در [[غزوه بدر]] و دیگر غزوات به ذوالرای مشهور است.
| |
|
| |
|
| از او به شجاعت و نفوذ کلام، حتی قبل از اسلام نام برده‌اند. حباب در ماجرای سقیفه حضور داشت و با رای شورای سقیفه مبنی بر انتخاب [[ابوبکر]] به خلافت، مخالفت نمود؛ وی در این ماجرا به شدت با [[عمر بن خطاب|عمر بن الخطاب]] مخالفت کرده و این امر موجب درگیری شدید و نزاع در سقیفه شد.
| |
|
| |
| حباب بن منذر در دوران خلافت عمر و در حالی که بیش از ۵۰ سال داشت از دنیا رفت.
| |
|
| |
| ==زندگی‌نامه==
| |
| حباب بن المنذر بن الجموح بن زيد بن حرام بن كعب بن غنم بن كعب بن سلمه الأنصاری‌الخزرجی‌السلمی و مادرش شموس دختر حق بن امه بن حرام است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م، ج۳، ص۴۲۷. </ref>کنیه او را اباعمر یا ابا عمرو بیان کرده‌اند.<ref>ابن أثير، أسد الغابه فی معرفه الصحابه، ۱۴۱۵ق-۱۹۹۴م، ج۱،ص۴۳۶؛ تاريخنامه طبرى، ج۵، ص۱۵۲۰؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م، ج۳، ص۴۲۸.</ref> برای او دو پسر به نام‌های خشرم و منذر و دختری به نام ام‌جمیل بیان شده است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م، ج۴، ص۴۷۹؛ ج۸، ص۳۹۹-۴۰۱.</ref>
| |
|
| |
| حباب از انصار و از صحابی پیامبر اسلام بوده و در تمام غزوات شرکت داشته است. برخی از کتب تاریخی وصف شجاعت او را بیان نموده‌اند. در زمینه شعر نیز از او به عنوان شاعری شجاع و حماسی نام برده‌اند. در دوران جاهلیت نیز وی به عنوان شخصیتی سخن‌دان شناخته می‌شد.<ref>الزركلی الدمشقی، الأعلام، ۲۰۰۲م، ج۲، ص۱۶۳؛ الواقدی، المغازی (مغازی الواقدی)، ۱۴۰۹ق-۱۹۸۹م، ص۱۸۶.</ref> وی را صاحب رای نامیده‌اند.<ref>القرطبی، الاستيعاب في معرفه الأصحاب، ۱۴۱۲ق-۱۹۹۲م، ج۲،ص:۴۷۷؛ الزركلي الدمشقی، الأعلام، ۲۰۰۲م، ج۲، ص۱۶۳؛ ابن كثير، البدايه والنهايه، ۱۴۱۰ق-۱۹۹۰م، ج۷، ص۱۴۲.</ref> در دوران جاهلیت نیز از او نظرات مشهوری بیان شده است.<ref>القرطبي، الاستيعاب في معرفه الأصحاب، ۱۴۱۲ق-۱۹۹۲م، ج۲، ص۴۷۷.</ref>
| |
|
| |
| وی در دوران خلافت عمربن الخطاب در حالی که بیش از ۵۰ سال داشت از دنیا رفت..<ref>ابن أثير، أسد الغابه في معرفه الصحابه، ۱۴۱۵ق-۱۹۹۴م، ج۱، ص۴۳۶؛ الواقدی، الرده، ۱۴۱۰ق-۱۹۹۰م، ص۳۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م، ج۴، ص۴۷۹؛ ابن أثير، الکامل فی التاريخ، ۱۴۱۷ق-۱۹۹۷م، ج۹، ص۱۲۶.</ref>
| |
|
| |
| ==حضور در غزوات==
| |
| حباب بن منذر در بیشتر جنگ‌های پیامبر(ص) حضوری فعال داشته است.
| |
|
| |
| *غزوه بدر
| |
| وی در جنگ بدر در کنار پیامبر بود و هنگامی که تصمیم به برپاکردن اردوگاه داشتند او نظر به برپایی اردوگاه در کنار یکی از چاه‌های بدر داد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م، ج۳،ص۴۲۷؛ ابن‌خلدون، تاریخ ابن‌خلدون ديوان المبتدا والخبر في تاريخ‌العرب، ۱۴۰۸ق-۱۹۸۸م، ترجمه، ج۱، ص۴۱۲؛ الطبری، تاريخ‌الطبری، ۱۳۸۷ق، ترجمه، ج۳،ص۹۶۰؛ أبو نعيم‌الأصبهانی، دلائل النبوه لأبی نعيم‌الأصبهانی، ۱۴۰۶ق-۱۹۸۶م، ترجمه، ج۲، ص۲۲۸؛ ابن‌أثير، الکامل فی‌التاريخ، ۱۴۱۷ق-۱۹۹۷م، ترجمه، ج۷، ص۱۳۷؛ الواقدی، المغازی(مغازی‌الواقدی)، ۱۸۵۵م، ج۱، ص۱۵۰-۱۶۹.</ref> در این دوران او ۳۳ سال داشت ولی نظر او پذیرفته و جبرییل نیز از جانب خداوند نظر او را تایید نمود.<ref>القرطبی، الاستيعاب فی معرفه‌الأصحاب، ۱۴۱۲ق-۱۹۹۲م، ج۲، ص۴۷۷؛ المقريزی، إمتاع‌الأسماع، ۱۴۲۰ق-۱۹۹۹م، ج۱، ص۹۷؛ ج۹، ص۵۳؛ ص۲۴۳؛ الزركلی‌الدمشقی، الأعلام، ۲۰۰۲م، ج۲، ص۱۶۳؛ ابن‌كثير، البدايه والنهايه، ۱۴۱۰ق-۱۹۹۰م، ج۷، ص۱۴۲؛ ابن‌هشام، زندگانی محمد(ص) پیامبر اسلام ترجمه سیره‌النبویه، ۱۳۷۵ش، ترجمه، ج۲، ص۱۹؛ ص۶۵؛ سيرت رسولالله، ج۲، ص۵۵۳</ref> در این غزوه نیز پرچم خزرجیان به دست حباب بود.<ref>ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م، ترجمه، ج۲، ص۱۱.</ref>
| |
|
| |
| *غزوه احد
| |
| در روز احد به دستور پیامبر مامور شناسایی اردوگاه دشمن شد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م، ترجمه، ج۲، ص۱۱.</ref> پس‌از بازگشتن و اطلاع دادن از وضعیت دشمن پیامبر پرچم خزرجیان را به دست او داد.<ref>المقريزی، إمتاع‌الأسماع بما للنبی من‌الأحوال والأموال والحفده والمتاع، ۱۴۲۰ق-۱۹۹۹م، ج۱، ص۱۳۵؛ ج۷، ص۱۶۶؛ الصالحی‌الشامی، سبل‌الهدى والرشاد في سيره خيرالعباد، ۱۴۱۴ق-۱۹۹۳م، ج۴، ص۱۸۶؛ الواقدی، المغازی(مغازی الواقدی)، ۱۸۵۵م، ترجمه، ص۱۵۶.</ref> در این غزوه یکی از ۱۵ نفری که با پیامبر باقی ماندند حباب بن منذر بود و همچنین وی یکی از ۸ نفری بود که در کنار علی‌بن ابیطالب با پیامبر بیعت مرگ بستند که تا پای جان از پیامبر دفاع کنند.<ref>البلاذری، جمل من أنساب‌الأشراف، ۱۴۱۷ق -۱۹۹۶م، ج۱، ص۳۱۹(چاپ زكار، ج۱، ص۳۸۹)؛ المقريزی، إمتاع‌الأسماع بما للنبی من الأحوال والأموال والحفده والمتاع، ۱۴۲۰ق-۱۹۹۹م، ج۱، ص۱۴۸؛ الواقدی، المغازی(مغازی الواقدی)، ۱۸۵۵م، ج۱، ص۲۴۰.</ref>
| |
|
| |
| *غزوه حمراء‌الاسد
| |
| وی از کسانی بود که هنگامی که پس از نماز صبح پیامبر امر به خروج برای نبرد با دشمن در این غزوه داد به همراه پیامبر و دیگر انصار و مهاجرین خارج شد.<ref>الواقدی، المغازی(مغازی‌الواقدی)، ۱۸۵۵م، ج۱، ص۳۳۴.</ref>
| |
|
| |
| *غزوه بنی نظیر و بنی قریظه
| |
| هنگامی که پیامبر اراده جنگ با قبیله بنی نظیر را کردند حباب بن منذر پیشنهاد داد که لشکر را در میان دژهای آنان مستقر کنند تا ارتباط آنان با یکدیگر قطع شود و پیامبر نیز طبق نظر او عمل نمود. وی در غزوه بنی قریظه نیز شرکت داشته و به پیامبر(ص) مشورت نظامی داده است.<ref>ابن سعد، الطبقات‌الکبری، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م، ترجمه، ج۴، ص۴۷۹؛ الواقدی، المغازی(مغازی‌الواقدی)، ۱۸۵۵م، ص۳۷۶.</ref>
| |
|
| |
| *غزوه خندق
| |
| در کتب تاریخی به حضور وی در این غزوه اشاره شده است.<ref>ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م، ج۴، ص۴۷۹.</ref>
| |
|
| |
| *غزوه بنی المصطلق(مریسیع)
| |
| حباب بن منذر در این نبرد از سواران سپاه پیامبر بود.<ref>الواقدی، المغازی(مغازی‌الواقدی)، ۱۸۵۵م، ص۳۰۱.</ref>
| |
|
| |
| *غزوه حدیبیه
| |
| از او به عنوان شرکت کنندگان در این غزوه نام برده‌اند.<ref>الواقدی، المغازی(مغازی‌الواقدی)، ۱۸۵۵م، ص۴۳۵.</ref>
| |
|
| |
| *غزوه خیبر
| |
| در غزوه خیبر پیامبر اسلام پرچم خود را به دست علی بن ابیطالب داد و پرچمی نیز به دست حباب‌بن منذر سپرد.<ref>ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م، ج۲، ص۱۰۵.</ref> در این نبرد نیز وی به پیامبر درباره نحوه قرارگیری لشکر مشورت داد و پیامبر نیز نظر او را پذیرفت. در این نبرد نیز پرچم خزرجیان به دست حباب بن منذر سپرده شد.<ref>الواقدی، المغازی(مغازی الواقدی)، ۱۸۵۵م، ص۴۹۰-۴۹۴.</ref>
| |
|
| |
| *غزوه حنین
| |
| حباب در غزوه حنین نیز در لشکر پیامبر حضور داشت و پرچم خزرجیان نیز به دست او بود.<ref>ابن‌سعد، الطبقات‌الکبری، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م، ج۲، ص۱۱۴؛ الواقدی، المغازی(مغازی‌الواقدی)، ۱۸۵۵م، ص۶۸۴؛ الجوزی، المنتظم فی تاريخ الأمم والملوك، ۱۴۱۲ق-۱۹۹۲م، ج۳، ص۳۳۳.</ref>
| |
|
| |
| *غزوه طایف
| |
| حباب در این نبرد، در ابتدای ورود پیامبر نزد ایشان آمد و درباره نحوه قرار گرفتن سپاهیان توضیح داد. پیامبر در برابر سخنان وی سکوت کردند.<ref>الواقدی، المغازی(مغازی‌الواقدی)، ۱۸۵۵م، ص۷۰۵.</ref>
| |
|
| |
| *غزوه تبوک
| |
| او در این نبرد نیز شرکت داشته و پرچمدار خزرجیان بود.<ref>الواقدی، المغازی(مغازی الواقدی)، ۱۸۵۵م، ص۷۵۸.</ref>
| |
|
| |
| ==همراهی با علی‌بن ابیطالب(ع)==
| |
| در سفری که علی‌بن ابیطالب مامور از بین بردن بتخانه‌ی فلس که ازآن قبیله طی بود شد، یکی از همراهان ایشان حباب بن منذر بود.<ref>الواقدی، المغازي (مغازی الواقدی)، ۱۸۵۵م، ج۱، ص۷۵۰</ref>
| |
|
| |
| ==سقیفه بنی ساعده==
| |
| او در روز سقیفه با رای سقیفه مخالفت نمود.<ref>ابن سعد، الطبقات، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م، ج۲،ص۱۳۵؛ ۲۰۶؛ الطبری، تاريخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۲۰؛ الواقدی، الرده مع نبذه من فتوح العراق، ۱۴۱۰ق-۱۹۹۰م، ص۳۸</ref> او انصار را بر عدم پذیرفتن رای سقیفه تشویق نمود و آنان را برتر از مهاجرین و حامیان دین خدا و برپاکنندگان دین خدا معرفی می کند و درصورت عدم موافقت مهاجران او نظر به امیری از انصار و امیری از مهاجران داد.<ref>البلاذری، جمل من أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق -۱۹۹۶م، ج۱، ص۵۸۰؛ المقريزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال والأموال والحفده والمتاع، ۱۴۲۰ق-۱۹۹۹م، ج۱۴، ص۵۵۷؛ ابن كثير، البدايه والنهايه، ۱۴۱۰ق-۱۹۹۰م، ج۷، ص۱۴۲؛المقدسى، البدء و التاريخ، بى تا، ج۴، ص۱۷۷؛ ج۵، ص۶۵؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ق-۱۹۸۸م، ج۲، ص۴۸۸</ref> عمربن‌الخطاب با این نظر مخالفت کرد و این بحث‌ها موجب اختلاف و درگیری شدید در سقیفه شد.<ref>الكامل،ج۲،ص:۳۲۹؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ۱۴۰۸ق-۱۹۸۸م، ج۲، ص۳۵۲؛ بلعمی، تاريخنامه طبرى، ۱۳۷۳ش، ج۳، ص۳۳۷؛ ابن اعثم الكوفى، كتاب الفتوح، ۱۴۱۱ق-۱۹۹۱م، ص۹۲۸؛ امامت و سياست(تاريخ خلفاء)، ابن قتيبه دينوری، ترجمه سيد ناصر طباطبايى، ۱۳۸۰ش، ص۲۴-۲۶</ref>
| |
|
| |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس۲}}
| |
|
| |
| ==منابع==
| |
| *ابن أثير، عزالدين أبوالحسن علی بن أبی الكرم محمد بن محمد بن عبدالكريم بن عبدالواحد الشيبانی الجزری أسدالغابه فی معرفه الصحابه، تحقیق علی محمد معوض و عادل احمد عبد الموجود، بیروت، دارالكتب العلميه، چاپ اول، ۱۴۱۵ق-۱۹۹۴م.
| |
| *ابن أثير، عزالدين أبوالحسن علی بن أبی الكرم محمد بن محمد بن عبدالكريم بن عبدالواحد الشيبانی الجزری، الكامل فی التاريخ، تحقيق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت-لبنان، دارالكتاب العربی، چاپ اول، ۱۴۱۷ق-۱۹۹۷م.
| |
| *ابن اعثم الكوفى، أبو محمد أحمد، كتاب الفتوح، تحقيق على شيرى، بيروت، دارالأضواء، چاپ اول، ۱۴۱۱ق-۱۹۹۱م.
| |
| *ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد بن محمد أبو زيد ولی‌الدين الحضرمی الإشبيلی، تاریخ ابن خلدون ديوان المبتدا والخبر فی تاريخ العرب والبربر و من عاصرهم من ذوی الشأن الأكبر، تحقیق خليل شحاده، بیروت، دارالفكر، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق-۱۹۸۸م.
| |
| *ابن سعد، أبو عبدالله محمد بن سعد بن منيع الهاشمی بالولاء البصری البغدادی؛ الطبقات، تحقيق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالكتب العلميه، چاپ اول، ۱۴۱۰ق–۱۹۹۰م.
| |
| *ابن‌كثير الدمشقى، أبوالفداء اسماعيل بن عمر، البدايه و النهايه، بيروت، دارالفكر، ۱۴۰۷ق-۱۹۸۶م؛ مکتبه‌المعارف، ۱۴۱۰ق-۱۹۹۰م.
| |
| *ابن هشام، عبدالملك بن هشام الحميرى المعافرى، السيره النبويه، تحقيق مصطفى السقا و ابراهيم الأبيارى و عبدالحفيظ شلبى، بيروت، دارالمعرفة، بى‌تا،
| |
| *ابن هشام، عبدالملك بن هشام الحميرى المعافرى، زندگانی محمد(ص)، ترجمه هاشم رسولی محلاتی، تهران، نشر کتابچی، ۱۳۷۵ش.
| |
| *أبونعيم الأصبهانی، أحمد بن عبدالله بن أحمد بن إسحاق بن موسى بن مهران، دلائل النبوه لأبی نعيم الأصبهانی، تحقیق دکتر محمد رواس قلعه جی، عبدالبر عباس، بیروت، دارالنفائس، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق-۱۹۸۶م.
| |
| *البلاذری، أحمد بن يحيى بن جابر بن داود، جمل من أنساب الأشراف، تحقيق سهيل زكار و رياض الزركلی، بیروت، دارالفكر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق -۱۹۹۶م.
| |
| *ابن‌جوزی، جمال‌الدين أبوالفرج عبدالرحمن بن علی بن محمد، المنتظم فی تاريخ الأمم والملوك، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، مصطفى عبدالقادر عطا، بیروت، دارالكتب العلميه، چاپ اول، ۱۴۱۲ق-۱۹۹۲م.
| |
| *بلعمی، ابو على محمد بن محمد، تاريخنامه طبرى، تحقيق محمد روشن، تهران، جلد ۱و۲ سروش، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش، جلد ۳،۴،۵ البرز، چاپ ۳، ۱۳۷۳ش.
| |
| *البيهقى، ابو بكر احمد بن الحسين، دلائل النبوه و معرفه أحوال صاحب الشريعه، تحقيق عبدالمعطى قلعجى، بيروت، دار الكتب العلميه، چاپ اول، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.
| |
| *الدينوری، ابن قتيبه أبو محمد عبدالله بن مسلم، الإمامه و السياسه المعروف بتاريخ الخلفاء، تحقيق علی شيری، بيروت، دارالأضواء، چاپ اول، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م.
| |
| *الدینوری، ابن قتیبه، امامت و سیاست(تاریخ خلفا)، ترجمه سید ناصر طباطبایی، تهران، نشر ققنوس، ۱۳۹۴ش.
| |
| الزركلی الدمشقی، خيرالدين بن محمود بن محمد بن علی بن فارس، الأعلام، بیروت، دارالعلم للملايين، چاپ پانزدهم، ۲۰۰۲م.
| |
| *الصالحی الشامی، محمد بن يوسف، سبل الهدى والرشاد فی سيره خير العباد و ذكر فضائله وأعلام نبوته و أفعاله وأحواله فی المبدأ والمعاد، تحقيق و تعليق الشيخ عادل أحمد عبدالموجود، الشيخ علی محمد معوض، بیروت-لبنان، دارالكتب العلميه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق-۱۹۹۳م.
| |
| *الطبری، أبو جعفر محمد بن جرير بن يزيد بن كثير بن غالب الآملی، تاريخ الطبری(تاريخ الرسل والملوك، وصله تاريخ الطبری لعريب بن سعد القرطبی)، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق-۱۹۶۷م.
| |
| *قاضى ابرقوه، رفيع‌الدين اسحاق بن محمد همدانى، سیرت رسول الله، تحقيق اصغر مهدوى، تهران، خوارزمى، چاپ سوم، ۱۳۷۷ش.
| |
| *القرطبی، ابو عمر يوسف بن عبد الله بن محمد بن عبد البر بن عاصم النمری، الاستيعاب فی معرفه الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دارالجيل، چاپ اول، ۱۴۱۲ق-۱۹۹۲م.
| |
| *المقدسى، مطهر بن طاهر، البدء و التاريخ، تحقیق پور سعيد، مكتبه الثقافه‌الدينيه، بى تا.
| |
| *المقريزی، تقی‌الدين، أحمد بن علی بن عبدالقادر، أبوالعباس الحسينی العبيدی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال والأموال والحفده والمتاع، تحقیق محمد عبد الحميد النميسی، بیروت، دارالكتب العلميه، چاپ اول، ۱۴۲۰ق-۱۹۹۹م.
| |
| *الواقدی، أبو عبدالله محمد بن عمر بن واقد السهمی الأسلمی بالولاء المدنی، الرده مع نبذه من فتوح العراق و ذكر المثنى بن حارثه الشيبانی، تحقیق يحيى الجبوری، بیروت، دارالغرب الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۰ق-۱۹۹۰م.
| |
| *الواقدی، أبو عبدالله محمد بن عمر بن واقد السهمی الأسلمی بالولاء المدنی، المغازی(مغازی الواقدی)، كلكته، ببتست مشن، ۱۸۵۵م، تحقيق مارسدن جونس، بيروت، مؤسسه الأعلمى، چاپ سوم، ۱۴۰۹ق-۱۹۸۹م.
| |
