مسالک الافهام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب): تفاوت میان نسخهها
مسالک الافهام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۱
، ۳ مارس ۲۰۲۳اصلاح لینک
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) (اصلاح لینک) |
||
خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''مَسالِکُ الأفْهام فی شَرْحِ (إلی تَنْقیح) شَرائع الْإسْلام''' کتابی فقهی به زبان عربی، نوشته [[شهید ثانی]] (متوفای ۹۶۵ق) و از مشهورترین شروح کتاب [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام|شرائع الإسلام]] است. این کتاب یک دوره [[فقه]] کامل است که از کتاب [[طهارت]] شروع میشود و به کتاب [[دیه|دیات]] پایان میپذیرد. بر این اثر شروح و حواشی متعددی نگاشته شده است. | '''مَسالِکُ الأفْهام فی شَرْحِ (إلی تَنْقیح) شَرائع الْإسْلام''' کتابی فقهی به زبان عربی، نوشته [[شهید ثانی]] (متوفای ۹۶۵ق) و از مشهورترین شروح کتاب [[شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (کتاب)|شرائع الإسلام]] است. این کتاب یک دوره [[فقه]] کامل است که از کتاب [[طهارت]] شروع میشود و به کتاب [[دیه انسان|دیات]] پایان میپذیرد. بر این اثر شروح و حواشی متعددی نگاشته شده است. | ||
== درباره مؤلف == | == درباره مؤلف == | ||
{{اصلی|شهید ثانی}} | {{اصلی|شهید ثانی}} | ||
'''زینالدین بن نورالدین علی بن احمد عاملی جُبَعی''' معروف به '''شهید ثانی''' از نوادگان [[علامه حلی]] و از علما و فقهای نامدار [[شیعه]] در قرن دهم [[هجری قمری]] است. کتاب [[الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة|الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه]] معروفترین اثر فقهی او است. او در سال (۹۵۵ یا ۹۶۵ق) به [[شهادت]] رسید.{{مدرک}} | '''زینالدین بن نورالدین علی بن احمد عاملی جُبَعی''' معروف به '''شهید ثانی''' از نوادگان [[علامه حلی]] و از علما و فقهای نامدار [[شیعه]] در قرن دهم [[سال هجری قمری|هجری قمری]] است. کتاب [[الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (کتاب)|الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیه]] معروفترین اثر فقهی او است. او در سال (۹۵۵ یا ۹۶۵ق) به [[شهادت]] رسید.{{مدرک}} | ||
== درباره شرایع الاسلام == | == درباره شرایع الاسلام == | ||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
مباحث مطرح شده در جلدهای مختلف کتاب عبارتند از: | مباحث مطرح شده در جلدهای مختلف کتاب عبارتند از: | ||
*'''جلد اوّل''': کتاب [[طهارت]]، کتاب [[صلاة]]، کتاب [[زکات]]، کتاب [[خمس]]. | *'''جلد اوّل''': کتاب [[طهارت]]، کتاب [[نماز|صلاة]]، کتاب [[زکات]]، کتاب [[خمس]]. | ||
*'''جلد دوم''': کتاب [[صوم]]، کتاب [[حج]]، کتاب عمره. | *'''جلد دوم''': کتاب [[روزه|صوم]]، کتاب [[حج]]، کتاب عمره. | ||
*'''جلد سوّم''': کتاب [[جهاد]] و کتاب [[امر به معروف و نهی از منکر]] و کتاب تجارت. | *'''جلد سوّم''': کتاب [[جهاد]] و کتاب [[امر به معروف و نهی از منکر]] و کتاب تجارت. | ||
*'''جلد چهارم''': کتابهای [[رهن]]، مفلس، حجر، ضمان، صلح، شرکت، [[مضاربه]]. | *'''جلد چهارم''': کتابهای [[رهن]]، مفلس، حجر، ضمان، صلح، شرکت، [[مضاربه|مضاربه]]. | ||
*'''جلد پنجم''': کتابهای [[مزارعه و مساقات]]، [[ودیعه]] و عاریه، اجاره، وکالت، وقوف و صدقات، سکنی و حبس. | *'''جلد پنجم''': کتابهای [[مزارعه و مساقات]]، [[ودیعه]] و عاریه، اجاره، وکالت، وقوف و صدقات، سکنی و حبس. | ||
*'''جلد ششم''': هبات، سبق و رمایه، وصایا. | *'''جلد ششم''': هبات، سبق و رمایه، وصایا. | ||
*'''جلد هفتم''': کتاب [[نکاح]]. | *'''جلد هفتم''': کتاب [[ازدواج|نکاح]]. | ||
*'''جلد هشتم''': بقیۀ کتاب نکاح. | *'''جلد هشتم''': بقیۀ کتاب نکاح. | ||
*'''جلد نهم''': کتاب [[طلاق]]، کتاب [[طلاق خلع|خُلع]] و [[طلاق مبارات|مُبارات]]، کتاب [[ظهار]]. | *'''جلد نهم''': کتاب [[طلاق]]، کتاب [[طلاق خلع|خُلع]] و [[طلاق مبارات|مُبارات]]، کتاب [[ظهار]]. | ||
خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
# معارج الأحکام فی شرح مسالک الأفهام و شرائع الإسلام، تألیف [[سید حسین بن ابراهیم قزوینی]] (درگذشته ۱۲۰۸ق). | # معارج الأحکام فی شرح مسالک الأفهام و شرائع الإسلام، تألیف [[سید حسین بن ابراهیم قزوینی]] (درگذشته ۱۲۰۸ق). | ||
# حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف خود مؤلف، شهید ثانی (درگذشته ۹۶۵ق). | # حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف خود مؤلف، شهید ثانی (درگذشته ۹۶۵ق). | ||
# حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف [[وحید بهبهانی]] (درگذشته ۱۲۰۵ق) از اول مکاسب محرمه تا آخر معاطاة. | # حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف [[محمدباقر بهبهانی|وحید بهبهانی]] (درگذشته ۱۲۰۵ق) از اول مکاسب محرمه تا آخر معاطاة. | ||
# حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف [[مدقق شیروانی]]، محمد بن حسن (درگذشته ۱۰۹۸ق). | # حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف [[مدقق شیروانی]]، محمد بن حسن (درگذشته ۱۰۹۸ق). | ||
# حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف [[میرزا ابراهیم حسینی قزوینی]] (متوفای ۱۱۴۹ق). | # حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف [[ابراهیم قزوینی|میرزا ابراهیم حسینی قزوینی]] (متوفای ۱۱۴۹ق). | ||
# تبیان المسالک، شرح و حاشیه بر مسالک، تألیف بعضی از افاضل معاصران (متوفای ۱۲۰۶ق). | # تبیان المسالک، شرح و حاشیه بر مسالک، تألیف بعضی از افاضل معاصران (متوفای ۱۲۰۶ق). | ||
# حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف ملا حیدر علی بن میرزا محمد بن حسن شیروانی. | # حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف ملا حیدر علی بن میرزا محمد بن حسن شیروانی. | ||
# حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف شیخ صالح بن محمدمهدی حائری (متوفای ۱۲۹۸ق). | # حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف شیخ صالح بن محمدمهدی حائری (متوفای ۱۲۹۸ق). | ||
# حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف [[سید عبدالله | # حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف [[سید عبدالله جزایری|سید عبدالله جزائری تستری]] (متوفای ۱۱۷۳ق). | ||
# حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف [[میرزا محمد تنکابنی]].<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، دار الاضواء، ج۶، ص۱۹۶-۱۹۸.</ref> | # حاشیه بر مسالک الأفهام، تألیف [[محمد بن سلیمان تنکابنی|میرزا محمد تنکابنی]].<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، دار الاضواء، ج۶، ص۱۹۶-۱۹۸.</ref> | ||
== نسخهها == | == نسخهها == | ||
چاپهای سنگی متعددی از کتاب مسالک الأفهام چاپ شده، اما بهعلت غلطهای زیاد آنها، کتاب در دسترس بر اساس تلفیق بین نسخههای خطی و مقابلۀ این نسخهها نوشته شده است. البته در بعضی موارد اشاره به نسخۀ دستخط شهید ثانی شده است.<ref>اعجاز حسین، کشف الحجب، ۱۴۰۹ق، ص۵۰۲.</ref> برخی از این نسخ بدین شرح است: | چاپهای سنگی متعددی از کتاب مسالک الأفهام چاپ شده، اما بهعلت غلطهای زیاد آنها، کتاب در دسترس بر اساس تلفیق بین نسخههای خطی و مقابلۀ این نسخهها نوشته شده است. البته در بعضی موارد اشاره به نسخۀ دستخط شهید ثانی شده است.<ref>اعجاز حسین، کشف الحجب، ۱۴۰۹ق، ص۵۰۲.</ref> برخی از این نسخ بدین شرح است: | ||
قدیمیترین نسخه در [[کتابخانه آیتالله مرعشی]]، نسخهای است که در عصر مؤلف نگاشته شده، زیرا در حواشی کتاب عبارت «منه سلّمه اللّه» وجود دارد که نشان از حیات مؤلف در زمان نگارش کتاب دارد. | قدیمیترین نسخه در [[کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی|کتابخانه آیتالله مرعشی]]، نسخهای است که در عصر مؤلف نگاشته شده، زیرا در حواشی کتاب عبارت «منه سلّمه اللّه» وجود دارد که نشان از حیات مؤلف در زمان نگارش کتاب دارد. | ||
نسخۀ دیگر در همان کتابخانه بهخط دوستمحمد بن حبیبالله حسینی مازندرانی بوده که در سال ۱۰۸۰ق نوشته شده است. | نسخۀ دیگر در همان کتابخانه بهخط دوستمحمد بن حبیبالله حسینی مازندرانی بوده که در سال ۱۰۸۰ق نوشته شده است. | ||
خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
نسخۀ چهارم از کتاب صید و ذباحه تا آخر دیات، در سال ۹۷۳ق نوشته شده و مصنف و نویسندۀ آن، این نسخه را با اصل مقابله کرده و تأیید کرده است. | نسخۀ چهارم از کتاب صید و ذباحه تا آخر دیات، در سال ۹۷۳ق نوشته شده و مصنف و نویسندۀ آن، این نسخه را با اصل مقابله کرده و تأیید کرده است. | ||
نسخههای دیگری از مسالک الافهام در کتابخانههای [[کتابخانه | نسخههای دیگری از مسالک الافهام در کتابخانههای [[کتابخانه آیتالله گلپایگانی|گلپایگانی]]، [[کتابخانه مجلس|مجلس]] و [[کتابخانه آستان قدس رضوی|آستان قدس]] موجود است.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ص۴۷-۵۲.</ref> | ||
=== چاپ === | === چاپ === |