عبدالعلی مزاری: تفاوت میان نسخه‌ها

|شهر درگذشت        =  <!-- تهران -->

|کشور درگذشت      =  <!-- ایران -->

|آرامگاه          =

|نام همسر           =

'''عَبدُالعَلی مَزاری''' (۱۳۲۶ - ۱۳۷۳ش)، یکی از چهره‌های سیاسی [[افغانستان]] که در سال ۱۳۶۸ش با تشکیل ائتلافی از احزاب سیاسی هزاره در [[بامیان]]، [[هزاره‌ها]] را در قالب [[حزب وحدت اسلامی افغانستان]]، بصورت نیروی یکپارچه و برجسته وارد مناسبات سیاسی در افغانستان کرد. او در سال ۱۳۵۱ش وارد ایران شد، سال‌ها به تحصیل در [[حوزه علمیه قم در دوره معاصر|حوزه علمیه قم]] پرداخت و در [[انقلاب اسلامی ایران]] مشارکت داشت. مزاری سال ۱۳۶۸ش به [[افغانستان]] بازگشت. او [[۲۲ اسفند]] ۱۳۷۳ش همراه با برخی از یارانش به طرز مشکوکی کشته شد. برخی گروه طالبان را مسئول این رخداد می‌دانند، اما [[طالبان]] از پذیرش مسئولیت مرگ او سربازمی‌زند.

 

حزب وحدت اسلامی افغانستان، پس از رهبری مزاری به یکی از نیرومندترین احزاب مسلح افغانستان تبدیل شد و [[بامیان]]، ستاد مرکزی حزب و مرکز تصمیم‌گیری‌های مهم سیاسی و نظامی شد.<ref>دانشنامه ادب فارسی، ج۳، ص۹۳۹.</ref>

پس از آنکه مجاهدان در اردیبهشت ۱۳۷۱ توانستند دولت کمونیستی نجیب‌الله را ساقط کنند و حکومت [[کابل]] را در دست بگیرند، برخی از مناطق راهبردی [[کابل]] هم به دست نیروهای حزب وحدت اسلامی افتاد و مزاری نیز از [[بامیان]] به [[کابل]] رفت.

حزب وحدت اسلامی در آغاز با حزب جمعیت اسلامی افغانستان به رهبری برهان الدین ربانی و نیز احمدشاه مسعود روابط حسنه داشت و در دولت مجاهدین عضو بود؛ اما پس از عدم پایبندی آنان به توافق‌نامه‌ها بویژه عدم واگذاری کامل شیعیان بویژه مردم هزاره در دولت مجاهدین، از دولت خارج شد. پس از آن بود که مناطق شیعه‌نشین [[کابل]] زیر حملات نیروهای ربانی و مسعود، و همچنین نیروهای حزب اتحاد اسلامی به فرماندهی عبدالرسول سیاف ـ با اندیشه‌های سلفی ـ قرار گرفت. در این زمان دیگر حزب شیعی افغانستان، حرکت  اسلامی به رهبری آصف محسنی، رابطه و عضویت خود را در دولت مجاهدین حفظ نمود و گاهی نیز بصورت هماهنگ با احمدشاه  مسعود و یا جداگانه با حزب وحدت وارد زدوخورد می‌شد.

جدا شدن از دولت ربانی و نیز فشارها و تبلیغات شدید سیاسی و نیز حملات پیوسته نظامی علیه حزب وحدت که هزینه انسانی و مالی فراوان بر آن وارد کرد؛ باعث شد برخی از مسئولان ارشد حزب، از اقدامات مزاری انتقاد شدید نمایند و خواستار گفتگو، صلح و پذیرش درخواست‌های ربانی و احمدشاه مسعود شدند. در نتیجه اولین انشعاب در حزب وحدت بوجود آمد و برخی ناراضیان مانند محمد اکبری، از این حزب جدا شده و به دولت ربانی پیوستند.<ref>دانشنامه ادب فارسی، ج۳، ص۹۴۰.</ref>

==== ظهور طالبان، سقوط مزاری ====

اختلافات میان احزاب مجاهدین به حدی بالا گرفت که وقتی در اسفند ۱۳۷۳، نیروهای طالبان که از افراطی‌ترین نیروهای پشتون بودند، به دروازه‌های [[کابل]] رسیدند، احمد شاه مسعود و عبدالعلی مزاری به جای آنکه در برابر خطر طالبان در کنار هم قرار گیرند، تلاش کردند برای تحکیم قدرت خود با طالبان متحد شوند.

پس از آنکه نیروهای احمد شاه مسعود به مواضع حزب وحدت اسلامی در غرب [[کابل]] یورش بردند، مزاری به طالبان پیوست و موافقت‌نامه‌ای با آنها امضا کرد. بر اساس این توافق، حزب وحدت سلاح‌های سنگین خود را به طالبان واگذار می‌کرد و  طالبان به عنوان نیروی حائل در مواضع حزب وحدت در غرب [[کابل]] مستقر می‌شدند. مزاری به توافق عمل کرد، اما طالبان به توافق پشت پا زد و در پی خلع سلاح و تصرف مناطق تحت تصرف حزب وحدت برآمدند. مزاری، برای مذاکره با طالبان به چاریکار رفت، اما محاسبات اشتباه او، به قیمت جانش تمام شد و به دست طالبان کشته شد.

هواداران مزاری، پیکر او را پس از تحویل گرفتن از طالبان، به [[مزارشریف]] بردند و در آنجا به خاک سپردند. او پس از مرگ در میان هزاره‌ها چهره‌ای افسانه‌ای یافت؛ چهره‌ای معصوم‌گون و خطاناپذیر.<ref>دانشنامه ادب فارسی، ج۳، ص۹۴۰.</ref>

مزاری به نماد مظلومیت، مقاومت و مبارزه هزاره‌ها تبدیل شد و موج نیرومندی از احساسات مردم را برانگیخت و سروده‌های بسیاری در رثای او گفته شد و برخی، سروده‌ها در رثای مزاری را از جهت حجم و کیفیت، در نوع خود کم‌نظیر و حتی بی‌سابقه دانسته و ادعا کرده‌اند که «در تاریخ معاصر و حتی شاید گذشته افغانستان، در سوگ هیچ شخصیتی، این اندازه شعر سروده نشده است.»<ref>دانشنامه ادب فارسی، ج۳، ص۹۴۰.</ref>

شعرهایی که درباره مزاری سروده شده، بیش از آنکه مدح او باشد، ادامه شعر مقاومت و سخن گفتن از تبعیض‌ها و ناروایی‌ها و همچنین یادآوری رنج‌های هزاره‌ها بوده است.