کاربر ناشناس
ازبکستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اضافه کردن عکس مسجد و ویرایش جزیی
imported>Fayaz جز (←برگزاری مراسم محرم) |
imported>Fayaz جز (اضافه کردن عکس مسجد و ویرایش جزیی) |
||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
==تقسیمات کشوری== | ==تقسیمات کشوری== | ||
ازبکستان ۵ استان و ۱۲۳ شهر و شهرستان دارد.<ref> «آسیای مرکزی: جغرافیای سیاسی»، مجله مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال ۱،ش ۲، ص۲۷.</ref> و مرکز آن تاشکند است. [[بخارا]]، [[سمرقند]]، ترمذ و خیوه از شهرهای تاریخی ازبکستان است. | ازبکستان ۵ استان و ۱۲۳ شهر و شهرستان دارد.<ref> «آسیای مرکزی: جغرافیای سیاسی»، مجله مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال ۱،ش ۲، ص۲۷.</ref> و مرکز آن تاشکند است. [[بخارا]]، [[سمرقند]]، ترمذ و خیوه از شهرهای تاریخی ازبکستان است. اَندیجان، خوقَند، نَمَنگان، فرغانه، خُجند، آلمالیج، آنگرن، مارجلان، چرچیک و گازلی، شهرهای بزرگ ازبکستان هستند. | ||
جمهوری خودمختار قراقالپاق نیز در شمال غربی کشور واقع است و ۱۶۵ هزار کیلومتر مربع وسعت دارد. شهرهای دارای پیشنیه تاریخی [[خوارزم]]،<ref>بارتولد، گزیده مقالات تحقیقی، ترجمه کریم کشاورز، ص۱۹-۳۱.</ref> جرجانیه، خیوه، کاث و اورگنج<ref> باستان‌شناسی در آسیای مرکزی، ص۳۱۷. </ref> در این منطقه واقع است. | |||
==تاریخ== | ==تاریخ== | ||
با ورود اعراب [[مسلمان]] به منطقه در نیمه دوم قرن هفتم میلادی، زمینه لازم برای تشکیل حکومت‌های اسلامی فراهم شد. پس از آن سرزمین ازبکها سلسله‌های | با ورود اعراب [[مسلمان]] به منطقه در نیمه دوم قرن هفتم میلادی، زمینه لازم برای تشکیل حکومت‌های اسلامی فراهم شد. پس از آن سرزمین ازبکها سلسله‌های [[سامانی]]، [[سلجوقیان]]، قراختاییان، خوارزمشاهیان، مغول و [[گورکانیان]] را به خود دید. در زمان [[صفویان]]، خاندان شیبانی حکومت ازبکها را برقرار کرد. با مرگ آخرین رهبر این خانواده، آستراخانی‌ها در بخارا، خانات خیوه در خوارزم و خانات خوقند در فرغانه، قدرت بیشتری یافتند. | ||
روس‌ها در ۱۲۴۴ش/۱۸۶۵م، [[تاشکند]] و سه سال بعد [[سمرقند]] را به تصرف خود درآوردند. تا ۱۲۵۵ش خانات بخارا، خیوه و خوقند تحت الحمایگی روسیه را پذیرفتند. سپس ولایت ترکستان تشکیل گردید، که در سال ۱۸۸۶م، به سرزمین ترکستان تغییر نام یافت. تا زمان انقلاب کمونیستی قیام‌های محلی متعددی صورت گرفت که همگی نافرجام بود. | روس‌ها در ۱۲۴۴ش/۱۸۶۵م، [[تاشکند]] و سه سال بعد [[سمرقند]] را به تصرف خود درآوردند. تا ۱۲۵۵ش خانات بخارا، خیوه و خوقند تحت الحمایگی روسیه را پذیرفتند. سپس ولایت ترکستان تشکیل گردید، که در سال ۱۸۸۶م، به سرزمین ترکستان تغییر نام یافت. تا زمان انقلاب کمونیستی قیام‌های محلی متعددی صورت گرفت که همگی نافرجام بود. | ||
پس از انقلاب کمونیستی ۱۲۹۶ش/۱۹۱۷م، جمهوری خودمختار سوسیالیستی ترکستان تشکیل شد که محدوده آن همان اراضی ترکستان بود. در ۱۳۰۳ش/۱۹۲۴م جمهوری خودمختار شوروی سوسیالیستی ازبک اعلام موجودیت کرد، که جمهوری خودمختار تاجیکستان نیز ضمیمه آن بود. ۵ سال بعد [[تاجیکستان]] از ازبکستان جدا شد و در ۱۳۱۵ش/۱۹۳۶م با الحاق جمهوری خودمختار قراقالپاق و بخشی از اراضی قزاقستان به ازبکستان، محدوده سیاسی فعلی ازبکستان تثبیت شد. | پس از انقلاب کمونیستی ۱۲۹۶ش/۱۹۱۷م، جمهوری خودمختار سوسیالیستی ترکستان تشکیل شد که محدوده آن همان اراضی ترکستان بود. در ۱۳۰۳ش/۱۹۲۴م جمهوری خودمختار شوروی سوسیالیستی ازبک اعلام موجودیت کرد، که جمهوری خودمختار تاجیکستان نیز ضمیمه آن بود. ۵ سال بعد [[تاجیکستان]] از ازبکستان جدا شد و در ۱۳۱۵ش/۱۹۳۶م با الحاق جمهوری خودمختار قراقالپاق و بخشی از اراضی [[قزاقستان]] به ازبکستان، محدوده سیاسی فعلی ازبکستان تثبیت شد. | ||
همزمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری ازبکستان در اول سپتامبر سال ۱۳۷۰ش/۱۹۹۱م اعلام استقلال کرد. اولین رئیس جمهور ازبکستان اسلام کریم‌اف بود، که دبیر اول حزب کمونیست ازبکستان نیز بود.<ref> اولکات، «سیاست در آسیای مرکزی پس از فروپاشی امپراطوری»، سال ۱،ش ۲، ص۶۲.</ref> | همزمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، جمهوری ازبکستان در اول سپتامبر سال ۱۳۷۰ش/۱۹۹۱م اعلام استقلال کرد. اولین رئیس جمهور ازبکستان اسلام کریم‌اف بود، که دبیر اول حزب کمونیست ازبکستان نیز بود.<ref> اولکات، «سیاست در آسیای مرکزی پس از فروپاشی امپراطوری»، سال ۱،ش ۲، ص۶۲.</ref> | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۶: | ||
==اسلام در ازبکستان== | ==اسلام در ازبکستان== | ||
[[پرونده:مسجد احرار ازبکستان.jpg|بندانگشتی|مسجد خواجه احرار ولی (تاشکند)]] | |||
اسلام در حوالی سال‌های ۵۵-۶۰ق برای نخستین بار به آن سوی جیحون راه یافت و طبق معمول، با قرارداد صلح راه مراوده گشوده شد. بیش از ۹۰ درصد سکنه ازبکستان مسلمان هستند،اکثریت جمعیت ازبکستان را مسلمانان [[سنی]] مذهب پیرو مذهب [[حنفی]] تشکیل می‌دهند. پس از حاکمیت ایده ئولوژی کمونیستی، سعی شد، افکار و اعتقادات سوسیالیستی جایگزین اصول اسلامی شود و برای نیل به این هدف، انجام فعالیت‌ها و مراسم مذهبی ممنوع شد و مسلمانان در اجرای عبادات و فرایض دینی خود با محدودیت شدیدی روبرو شدند. با کسب استقلال کشورهای آسیای مرکزی، بسیاری از [[مسجد|مساجد]] بازسازی شد و ظرفیت برخی از آنها افزایش یافت، که می‌توان به عنوان نمونه به مسجد طلاشیخ و مسجد جامع یکه سرای در شهر [[تاشکند]] اشاره کرد.<ref>دلدم، اسکندر، سیر و سیاحت در اتحاد شوروی، ص۱۶۲.</ref> در قانون اساسی ازبکستان در فصل هفتم این قانون آمده که همه مردم از آزادی اعتقاد برخوردارند، هر شخصی حق دارد به یکی از ادیان بگرود و یا اصلاً به هیچ کدام از آنها اعتقاد نداشته باشد. تحصیل اجباری عقاید دینی ممنوع است.<ref>وفایی، سیمای فرهنگی ازبکستان، ۱۳۸۴ش.</ref> | اسلام در حوالی سال‌های ۵۵-۶۰ق برای نخستین بار به آن سوی جیحون راه یافت و طبق معمول، با قرارداد صلح راه مراوده گشوده شد. بیش از ۹۰ درصد سکنه ازبکستان مسلمان هستند،اکثریت جمعیت ازبکستان را مسلمانان [[سنی]] مذهب پیرو مذهب [[حنفی]] تشکیل می‌دهند. پس از حاکمیت ایده ئولوژی کمونیستی، سعی شد، افکار و اعتقادات سوسیالیستی جایگزین اصول اسلامی شود و برای نیل به این هدف، انجام فعالیت‌ها و مراسم مذهبی ممنوع شد و مسلمانان در اجرای عبادات و فرایض دینی خود با محدودیت شدیدی روبرو شدند. با کسب استقلال کشورهای آسیای مرکزی، بسیاری از [[مسجد|مساجد]] بازسازی شد و ظرفیت برخی از آنها افزایش یافت، که می‌توان به عنوان نمونه به مسجد طلاشیخ و مسجد جامع یکه سرای در شهر [[تاشکند]] اشاره کرد.<ref>دلدم، اسکندر، سیر و سیاحت در اتحاد شوروی، ص۱۶۲.</ref> در قانون اساسی ازبکستان در فصل هفتم این قانون آمده که همه مردم از آزادی اعتقاد برخوردارند، هر شخصی حق دارد به یکی از ادیان بگرود و یا اصلاً به هیچ کدام از آنها اعتقاد نداشته باشد. تحصیل اجباری عقاید دینی ممنوع است.<ref>وفایی، سیمای فرهنگی ازبکستان، ۱۳۸۴ش.</ref> | ||