کاربر ناشناس
ازبکستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Fayaz جز (حذف این بخش←روابط خارجی) |
imported>Fayaz جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
از ابتدای ورود [[اسلام]] به این سرزمین، تصوف نیز مورد توجه گروهی از مردم قرار گرفت. شهرهای [[بخارا]] و خیوه از مهم‌ترین مراکز تعلیمات صوفیه در قرون وسطی بود. [[نجم الدین کبری]] در شهر خیوه پایه گذار راه و روش کبرویه شد و در بخارا، [[بهاءالدین نقشبندی]] مسلک [[نقشبندیه|نقشبندی]] را رواج داد. در آن عصر این دو شهر در اشاعه تصوف در جهان اسلام نقش عمده داشتند.<ref> ملیت‌های آسیای میانه، صص ۸۰-۸۱. </ref> | از ابتدای ورود [[اسلام]] به این سرزمین، تصوف نیز مورد توجه گروهی از مردم قرار گرفت. شهرهای [[بخارا]] و خیوه از مهم‌ترین مراکز تعلیمات صوفیه در قرون وسطی بود. [[نجم الدین کبری]] در شهر خیوه پایه گذار راه و روش کبرویه شد و در بخارا، [[بهاءالدین نقشبندی]] مسلک [[نقشبندیه|نقشبندی]] را رواج داد. در آن عصر این دو شهر در اشاعه تصوف در جهان اسلام نقش عمده داشتند.<ref> ملیت‌های آسیای میانه، صص ۸۰-۸۱. </ref> | ||
[[ماه رمضان]] و روزه‌داری در ازبکستان نیز با تشریفات و رسوم خاص همراه است. مردم قبل از ورود ماه مبارک، به [[صله رحم]] و زیارت خویشاوندان به خصوص بزرگسالان می‌روند و بیشتر به [[قرآن کریم]] توجه می‌کنند. مردم در منازل یکدیگر دور هم جمع می‌شوند و یکی از آنها که می‌تواند قرآن را بخواند، می‌خواند و بقیهٔ افراد که با حروف عربی آشنا نیستند به امید کسب ثواب به قرائت او گوش می‌دهند. قاریان نیز به [[مسجد|مساجد]] اعزام می‌شوند تا مردم به همراه آنان روزانه یک جزء از قرآن کریم را تلاوت کنند. آنان برای [[افطاری]]، شیرینی بنام «نشالده neshalde» می‌پزند. مردم غالبا همدیگر را برای افطاری دعوت می‌کنند تا در کنار هم [[افطار]] کنند. | |||
بسیاری از [[اهل سنت]] در این کشور به [[اهل بیت(ع)]] علاقه‌مندند. آنان به [[امام علی(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] علاقه و احترام دارند. [[حضرت زهرا(س)]] را «بی‌بی فاطمه» خطاب می‌کنند. <ref>[http://old.iran-newspaper.com/1391/7/16/Iran/5194/Page/12/Iran_5194_12.pdf روزنامه ایران: تجدید حیات اسلامی در ازبکستان]</ref> | |||
==شیعه در ازبکستان== | ==شیعه در ازبکستان== | ||
شیعیان، ۵درصد مسلمانان ازبکستان را تشکیل می‌دهند.<ref>اشرافی، گزارش راهبردی شیعیان آسیای مرکزی، ۱۳۹۴ش.</ref> شیعیان ازبکستان در | شیعیان، ۵درصد مسلمانان ازبکستان را تشکیل می‌دهند.<ref>اشرافی، گزارش راهبردی شیعیان آسیای مرکزی، ۱۳۹۴ش.</ref> شیعیان ازبکستان در چند گروه قومی قرار دارند. بیشتر شیعیان در بخارا و سمرقند زندگی می‌کنند و اکثرا به زبان فارسی تاجیکی صحبت می‌کنند. گروه دیگری نیز شیعیان آذری هستند که در زمان استالین از آذربایجان شوروی به این منطقه تبعید شده و بیشتر آنها در راه آهن به کار گماشته شده‌اند. امروز هم بسیاری از فرزندان آنها در کنار راه‌آهن تاشکند و در محله تزی کوفکا و نیز در روستای چرنی کوفکا سکونت دارند. دسته دیگر نیز شیعیان مِسخِتی هستند که در دره فرغانه ازبکستان زندگی می‌کنند. آنان توسط استالین از جنوب گرجستان در ۱۹۴۴م به اینجا تبعید شده‌اند.<ref>بهمن، ژئوپلتیک تشیع، ص۱۵۶</ref><ref>[http://mh1342.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=918&Itemid=66&limitstart=1 شیعیان آسیای مرکزی]</ref> | ||
تعداد شیعیان در ازبکستان به درستی معلوم نیست ولی آمار آنها را یک و نیم میلیون نفر ذکر می‌کنند.نام [[تشیع]] در این دیار با تبلیغات [[عباسیان]] آغاز گشت و در نهایت با قیام شریک بن شیخ مهری در سال ۱۳۳ که به تعبیر تاریخ بخارا «خلق عظیم بر او گرد آمدند» به نام علویان و بر ضد عباسیان استوار گشت. سادات در آن دیار محبوب بودند و امیر اسماعیل سامانی سنی هم روستای برکه را [[وقف]] علویان و فقرای بخارا کرد. به تدریج پای تبلیغات [[اسماعیلیان]] به آن ناحیه گشوده شد و حتی به دربار سامانی هم نفوذ یافت. | |||
[[حسین بن علی مروزی]] (م ح ۲۹۵)، [[محمد بن احمد نخشبی]] (م ح ۳۰۶) جیهانی (م ح ۳۲۸) و حتی [[حسنک وزیر]] (م ۴۲۳) به قرمطی‌گری گرایش یافته یا متهم شدند و اعدام گشتند. خانواده [[ابوعلی سینا]] نیز یک خانواده اسماعیلی بود. ابن سینا در قریه افشنه از روستاهای خرمسین در اطراف [[بخارا]] به دنیا آمد. اسماعیلیان تا به امروز در برخی از نواحی ماوراءالنهر حضور دارند. برخی از آثار اسماعیلیان مانند کتاب وجه دین [[ناصر خسرو]] که تصور می‌شد مفقود گشته در این اواخر در همین بخارا یافت شد. برخی از دیگر آثار اسماعیلیان نیز پس از یک هزار سال در این منطقه به دست آمد. | [[حسین بن علی مروزی]] (م ح ۲۹۵)، [[محمد بن احمد نخشبی]] (م ح ۳۰۶) جیهانی (م ح ۳۲۸) و حتی [[حسنک وزیر]] (م ۴۲۳) به قرمطی‌گری گرایش یافته یا متهم شدند و اعدام گشتند. خانواده [[ابوعلی سینا]] نیز یک خانواده اسماعیلی بود. ابن سینا در قریه افشنه از روستاهای خرمسین در اطراف [[بخارا]] به دنیا آمد. اسماعیلیان تا به امروز در برخی از نواحی ماوراءالنهر حضور دارند. برخی از آثار اسماعیلیان مانند کتاب وجه دین [[ناصر خسرو]] که تصور می‌شد مفقود گشته در این اواخر در همین بخارا یافت شد. برخی از دیگر آثار اسماعیلیان نیز پس از یک هزار سال در این منطقه به دست آمد. | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۲۱: | ||
ازجمله قراین حضور تشیع در [[بخارا]]، وجود اسامی شیعی در منابع رجالی است که منسوب به بخارا هستند: احمد بن ابی عوف و فرزندش محمد که [[علامه حلی]]، بخاری بودن آنها را تصریح کرده است. محمد بن احمد علوی" از سادات مقیم بخارا بود که حدیث روایت می‌کرد و اشعاری به زبان عربی می‌سرود. | ازجمله قراین حضور تشیع در [[بخارا]]، وجود اسامی شیعی در منابع رجالی است که منسوب به بخارا هستند: احمد بن ابی عوف و فرزندش محمد که [[علامه حلی]]، بخاری بودن آنها را تصریح کرده است. محمد بن احمد علوی" از سادات مقیم بخارا بود که حدیث روایت می‌کرد و اشعاری به زبان عربی می‌سرود. | ||
=== | ===برگزاری مراسم محرم=== | ||
سابقه سوگواری امام حسین(ع) در منطقه «ترکستان» که شامل ازبکستان نیز می‌شود، به قرن سوم هجری بازمی‌گردد. در آن زمان عده‌ای از [[خراسان]] به این منطقه مهاجرت کردند و در اوایل قرن سوم در بخارا و خیوه ساکن‌شدند و عزاداری امام حسین(ع) را برپا کردند. در آن دوران از ترس کمونیست‌ها، مجالس عزاداری در منازل به‌صورت پنهانی برگزار می‌شد اما پس از فروپاشی شوروی عزاداری‌ها آزاد شد. امروز در [[ترکمنستان]]، [[قزاقستان]]، [[جمهوری آذربایجان|آذربایجان]] و ازبکستان مراسم سوگواری حسینی با شکوه تمام برگزارمی‌شود و در این مراسم اهل سنت نیز حضور خوبی دارند. البته در مقاطعی وهابیون سعی می‌کنند با ترفند‌های مختلف، مانع این مراسم شوند ولی با گذشت زمان این عزاداری‌ها باعث غنای فرهنگ تشیع شده و خطبا، نویسندگان و شاعران به گرامیداشت محرم همت گمارده‌اند. معمولاً ازبک‌های اهل سنت با دیدن سوگواری‌ها و نوحه‌سرایی و محافل حزن متأثر‌شده و با عزاداران همراهی‌می‌کنند. در سمرقند و بخارا، [[حسینیه|حسینیه‌هایی]] نیز ساخته شده و در آن به سوگواری می‌پردازند. | |||
==مراکز مذهبی شیعیان== | ==مراکز مذهبی شیعیان== | ||
سال ۱۳۷۷، کلنگ مسجد اهل بیت(س) در محله پنجاب سمرقند زده شد؛ در محله پنجاب، قطعه زمین بزرگی به وسعت حدود یکهزار متر قرار داشت که محل مناسبی برای ساخت [[مسجد]] بود. شیعیان سمرقند با کوشش «شیخ محمد علی» امام مسجد پنجاب و «روشن پهلوان» از شیعیان فعال و پرشور، موفق به ثبت این زمین به عنوان مایملک شیعیان شدند. این مسجد موجب اتحاد و برادری بین مسلمانان شد. بدین صورت آن روز سنگ بنای ساختمانی که قرار بود بزرگ‌ترین مسجد شیعیان ازبکستان شود، در شهر سمرقند گذارده شد. این مسجد که در سال ۱۳۷۸ افتتاح شد و بزرگ‌ترین مسجد شیعیان ازبکستان است می‌تواند تا ۲۰ هزار نفر نمازگزار را در خود جای دهد. جامعه شیعیان سمرقند معتقدند که ساخت این مسجد آرزوی دیرینه آنها را برآورده کرده است، چرا که آنها ۴۰ سال در انتظار ساخت این مسجد بودند. این مسجد که جلوه‌ای از هنر ایرانی را هم دارد، یادگار خوبی از دوستی [[ایران]] و ازبکستان است. نکته جالب اینکه بدون طراحی قبلی و به‌طور اتفاقی، چهارده لچکی در اطراف گنبد مسجد تعبیه شده که از آنها برای نوشتن نام [[چهارده معصوم]] بر هر لچکی استفاده شده است. این مسجد امروز فعال‌ترین مسجد شیعیان ازبکستان است.<ref>[http://old.iran-newspaper.com/1391/7/16/Iran/5194/Page/12/Iran_5194_12.pdf روزنامه ایران: تجدید حیات اسلامی در ازبکستان]</ref> | سال ۱۳۷۷، کلنگ مسجد اهل بیت(س) در محله پنجاب سمرقند زده شد؛ در محله پنجاب، قطعه زمین بزرگی به وسعت حدود یکهزار متر قرار داشت که محل مناسبی برای ساخت [[مسجد]] بود. شیعیان سمرقند با کوشش «شیخ محمد علی» امام مسجد پنجاب و «روشن پهلوان» از شیعیان فعال و پرشور، موفق به ثبت این زمین به عنوان مایملک شیعیان شدند. این مسجد موجب اتحاد و برادری بین مسلمانان شد. بدین صورت آن روز سنگ بنای ساختمانی که قرار بود بزرگ‌ترین مسجد شیعیان ازبکستان شود، در شهر سمرقند گذارده شد. این مسجد که در سال ۱۳۷۸ افتتاح شد و بزرگ‌ترین مسجد شیعیان ازبکستان است می‌تواند تا ۲۰ هزار نفر نمازگزار را در خود جای دهد. جامعه شیعیان سمرقند معتقدند که ساخت این مسجد آرزوی دیرینه آنها را برآورده کرده است، چرا که آنها ۴۰ سال در انتظار ساخت این مسجد بودند. این مسجد که جلوه‌ای از هنر ایرانی را هم دارد، یادگار خوبی از دوستی [[ایران]] و ازبکستان است. نکته جالب اینکه بدون طراحی قبلی و به‌طور اتفاقی، چهارده لچکی در اطراف گنبد مسجد تعبیه شده که از آنها برای نوشتن نام [[چهارده معصوم]] بر هر لچکی استفاده شده است. این مسجد امروز فعال‌ترین مسجد شیعیان ازبکستان است.<ref>[http://old.iran-newspaper.com/1391/7/16/Iran/5194/Page/12/Iran_5194_12.pdf روزنامه ایران: تجدید حیات اسلامی در ازبکستان]</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||