کاربر ناشناس
خاندان اشعریون: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Kmhoseini |
imported>Kmhoseini بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{Infobox | {{Infobox | ||
|name = | |name = | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
}} | }} | ||
'''اشعریان''' طایفه‌ای از عرب های یمنی ساکن کوفه‌اند که تعدادی از [[صحابه]] رسول خدا (ص) و گروهی از [[:رده:علمای شیعه|عالمان]] و [[:رده:محدثان شیعه|محدثان شیعی]] سده ۲و۳ق، از میان آنانند. این طایفه در پی سختگیری‌های [[حجاج بن یوسف]] نسبت به شیعیان، از کوفه به [[قم]] مهاجرت کردند و قم را مرکزی برای سکونت و ترویج [[تشیع]] در [[ایران]] قرار دادند.<ref>براقی، تاریخ کوفه، ص ۲۰۵</ref> | '''اشعریان''' طایفه‌ای از عرب های یمنی ساکن کوفه‌اند که تعدادی از [[صحابه]] رسول خدا (ص) و گروهی از [[:رده:علمای شیعه|عالمان]] و [[:رده:محدثان شیعه|محدثان شیعی]] سده ۲و۳ق، از میان آنانند. این طایفه در پی سختگیری‌های [[حجاج بن یوسف]] نسبت به شیعیان، از کوفه به [[قم]] مهاجرت کردند و قم را مرکزی برای سکونت و ترویج [[تشیع]] در [[ایران]] قرار دادند.<ref>براقی، تاریخ کوفه، ص ۲۰۵</ref> | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
اشعریان اصالتا [[یمن|یمنی]] و از اعراب قحطانی بودند،<ref>السیره النبویه، ابن هشام، ج۱ص۸ </ref>علت نام گذاری آنان به اشعری این بود که نسب آنان به نبت بن ادد بن زید بن یشجب بن عریب بن زید بن کهلان معروف به اشعر می‌رسید.<ref>کلبی، ج۱، ص۳۳۹</ref> <ref>خلیفه، ج ۱ص۳۲۹</ref> | اشعریان اصالتا [[یمن|یمنی]] و از اعراب قحطانی بودند،<ref>السیره النبویه، ابن هشام، ج۱ص۸ </ref> علت نام گذاری آنان به اشعری این بود که نسب آنان به نبت بن ادد بن زید بن یشجب بن عریب بن زید بن کهلان معروف به اشعر می‌رسید.<ref>کلبی، ج۱، ص۳۳۹</ref> <ref>خلیفه، ج ۱ص۳۲۹</ref> | ||
بعضی در علت نامگذاری این طایفه به اشعر گفته‌اند که جد آنان پر مو بوده است.<ref>الانساب، ج۱، ص۲۶۶</ref> | بعضی در علت نامگذاری این طایفه به اشعر گفته‌اند که جد آنان پر مو بوده است.<ref>الانساب، ج۱، ص۲۶۶</ref> | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
==اسلام اشعریان== | ==اسلام اشعریان== | ||
===نخستین اشعری مسلمان=== | ===نخستین اشعری مسلمان=== | ||
[[مالک بن عامر اشعری]] را اولین مسلمان از قبیله اشعریان دانسته‌اند، وی که جد اعلای اشعریان [[قم]] است، نخستین مهاجر این قوم به سوی [[پیامبر (ص)]]، جهت پذیرش [[اسلام]] | [[مالک بن عامر اشعری]] را اولین مسلمان از قبیله اشعریان دانسته‌اند، وی که جد اعلای اشعریان [[قم]] است، نخستین مهاجر این قوم به سوی [[پیامبر (ص)]]، جهت پذیرش [[اسلام]] بود. وی پس از اسلام آوردن به میان قوم خود باز گشت و چند سال بعد با اقوام خویش برای مرتبه دوم، به نزد پیامبر (ص) آمد. <ref>تاریخ قم، ص۲۶۸ </ref> <ref>اسدالغابه، ج۴، ص ۲۸۲</ref> | ||
===اسلام آوردن سایر اشعریان=== | ===اسلام آوردن سایر اشعریان=== | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
==گرایش به اهل بیت== | ==گرایش به اهل بیت== | ||
گروهی از اشعریان در زمان فتوحات به شام رفته بودند و در زمان نزاع معاویه با امام علی(ع) در سپاه معاویه می‌جنگیدند و طرفدار معاویه بودند. گروهی از اشعریان نیز در کوفه به رهبری ابو موسی اشعری از علی و عثمان کناره گرفتند و گروهی دیگر به رهبری مالک بن عامر به تشیع و طرفداری از علی(ع) گرایش پیدا کردند و همین گروه‌اند که بعدها به قم آمدند.<ref>حیدر سرلک و همریزی، ص50-51</ref> | در وقایع بعد از قتل عثمان، سه گروه از اشعریان را می‌توان بازشناخت: گروهی از اشعریان در زمان فتوحات به شام رفته بودند و در زمان نزاع معاویه با امام علی(ع) در سپاه معاویه می‌جنگیدند و طرفدار معاویه بودند. گروهی از اشعریان نیز در کوفه به رهبری ابو موسی اشعری از علی و عثمان کناره گرفتند و گروهی دیگر به رهبری مالک بن عامر به تشیع و طرفداری از علی(ع) گرایش پیدا کردند و همین گروه‌اند که بعدها به قم آمدند.<ref>حیدر سرلک و همریزی، ص50-51</ref> | ||
درباره سابقه تشیع این گروه از اشعریان گزارش‌های زیادی وجود ندارد. با این حال برخی از گزارش‌ها درباره گرایش افراد این خاندان به امام علی(ع) در منابع نقل شده است: | درباره سابقه تشیع این گروه از اشعریان گزارش‌های زیادی وجود ندارد. با این حال برخی از گزارش‌ها درباره گرایش افراد این خاندان به امام علی(ع) در منابع نقل شده است: | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
یکی از گزارش‌هایی که نشان‌گر گرایش مالک بن عامر به امام علی(ع) است، شرکت او در نبرد صفین در سپاه علی(ع) که برخی از منابع به آن تصریح کرده‌اند.<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج 4، ص254؛ ابن حجر، ج5، ص 540</ref> | یکی از گزارش‌هایی که نشان‌گر گرایش مالک بن عامر به امام علی(ع) است، شرکت او در نبرد صفین در سپاه علی(ع) که برخی از منابع به آن تصریح کرده‌اند.<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج 4، ص254؛ ابن حجر، ج5، ص 540</ref> | ||
درباره گرایش فرزند مالک به تشیع نیز روایاتی در منابع نقل شده است. از جمله این روایات که برخی پژوهشگران آن را از شواهد علاقه سائب بن مالک اشعری به امام علی(ع) دانسته‌اند، این است که هنگام حرکت امام علی(ع) برای نبرد با اهل جمل، آن حضرت به ابوموسی اشعری فرمان بسیج مردم کوفه را داد، ابو موسی که با یاری امام(ع) موافق نبود از سائب بن مالک اشعری مشورت خواست و سائب او را به اطاعت از فرمان امام(ع) توصیه کرد. | درباره گرایش سائب فرزند مالک به تشیع نیز روایاتی در منابع نقل شده است. از جمله این روایات که برخی پژوهشگران آن را از شواهد علاقه سائب بن مالک اشعری به امام علی(ع) دانسته‌اند، این است که هنگام حرکت امام علی(ع) برای نبرد با اهل جمل، آن حضرت به ابوموسی اشعری فرمان بسیج مردم کوفه را داد، ابو موسی که با یاری امام(ع) موافق نبود از سائب بن مالک اشعری مشورت خواست و سائب او را به اطاعت از فرمان امام(ع) توصیه کرد.<ref>خضری، ج2، ص 169</ref> | ||
از دیگر گزارش‌هایی که حاکی از تشیع سائب است اینکه: وقتی [[عبدالله بن مطیع]] عامل کوفه از سوی[[زبیریان]]، سیره [[عمر بن خطاب|عمر]] و [[عثمان بن عفان|عثمان]] را مبنای حکومت خود قرار داد، [[سائب بن مالک اشعری]] اعتراض کرده و ضمن نقد سیره عثمان وعمر، گفت ما تنها به سیره علی (ع) راضی می شویم.<ref>تاریخ قم ص۲۸۵</ref> | از دیگر گزارش‌هایی که حاکی از تشیع سائب است اینکه: وقتی [[عبدالله بن مطیع]] عامل کوفه از سوی[[زبیریان]]، سیره [[عمر بن خطاب|عمر]] و [[عثمان بن عفان|عثمان]] را مبنای حکومت خود قرار داد، [[سائب بن مالک اشعری]] اعتراض کرده و ضمن نقد سیره عثمان وعمر، گفت ما تنها به سیره علی (ع) راضی می شویم.<ref>تاریخ قم ص۲۸۵</ref> | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۳: | ||
برخی روایات خروج اشعریان از کوفه را مربوط به شرکت آنان در قیام ضد اموی عبدالرحمن بن محمد بن اشعث دانسته‌اند. بر اساس این روایات حجاج بعد از شکست دادن عبدالرحمن بن محمد بن اشعث بر اشعریان خشم گرفت و تنها سه روز به آنان فرصت داد تا کوفه را ترک کنند و دستور داد بعد از سه روز هر کس از از ال سائب بن مالک را یافتند، بکشند.<ref>تاریخ قم، ص 264</ref> | برخی روایات خروج اشعریان از کوفه را مربوط به شرکت آنان در قیام ضد اموی عبدالرحمن بن محمد بن اشعث دانسته‌اند. بر اساس این روایات حجاج بعد از شکست دادن عبدالرحمن بن محمد بن اشعث بر اشعریان خشم گرفت و تنها سه روز به آنان فرصت داد تا کوفه را ترک کنند و دستور داد بعد از سه روز هر کس از از ال سائب بن مالک را یافتند، بکشند.<ref>تاریخ قم، ص 264</ref> | ||
روایت دیگری درباره علت کوچ اشعریان به ایران وجود دارد و آن بدرفتاری احوص اشعری با روستاییان ایرانی است که در زمین‌های او کار می‌کردند. بر اساس این روایت | روایت دیگری درباره علت کوچ اشعریان به ایران وجود دارد و آن بدرفتاری احوص اشعری با روستاییان ایرانی است که در زمین‌های او کار می‌کردند. بر اساس این روایت حجاج، احوص را در سال 93 به این دلیل به زندان انداخت و بعد او را به وساطت برادرش عبدالله از زندان آزاد کرد. عبدالله که از خشم گرفتن دوباره حجاج بر برادر می‌ترسید مهاجرت از کوفه را چاره کار دانست. | ||
بدین‌ترتیب فرزندان سائب از [[کوفه]] کوچ نمودند، فرزندان [[سعد بن مالک اشعری|سعد بن مالک]] نیز به آنان پیوستند، اولاد سعد به سوی قم آمده و در آنجا منزل گزیدند، <ref>تاریخ قم، ص ۲۶۰ </ref> بدین ترتیب تمام فرزندان [[مالک بن عامر اشعری|مالک بن عامر]] به سوی ایران سفر کردند، آنان و جمعی از خدمتگزاران، حرکت نموده و در راس آنان [[عبدالله بن سعد بن مالک اشعری|عبدالله]] و [[احوص بن سعد بن مالک اشعری|احوص]] پسران سعد اشعری بودند،<ref> تاریخ قم، ص ۲۶۲</ref> پس از مدتی اقوام و خویشان اشعریان به قم مهاجرت کردند.<ref> تقویم البلدان، ص۴۰۹</ref> <ref>تاریخ قم، ص۲۵۷-۲۶۳</ref> | بدین‌ترتیب فرزندان سائب از [[کوفه]] کوچ نمودند، فرزندان [[سعد بن مالک اشعری|سعد بن مالک]] نیز به آنان پیوستند، اولاد سعد به سوی قم آمده و در آنجا منزل گزیدند، <ref>تاریخ قم، ص ۲۶۰ </ref> بدین ترتیب تمام فرزندان [[مالک بن عامر اشعری|مالک بن عامر]] به سوی ایران سفر کردند، آنان و جمعی از خدمتگزاران، حرکت نموده و در راس آنان [[عبدالله بن سعد بن مالک اشعری|عبدالله]] و [[احوص بن سعد بن مالک اشعری|احوص]] پسران سعد اشعری بودند،<ref> تاریخ قم، ص ۲۶۲</ref> پس از مدتی اقوام و خویشان اشعریان به قم مهاجرت کردند.<ref> تقویم البلدان، ص۴۰۹</ref> <ref>تاریخ قم، ص۲۵۷-۲۶۳</ref> | ||
==دلیل انتخاب قم== | ==دلیل انتخاب قم== | ||
علت انتخاب [[قم]] از سوی اشعریان را فتح این ناحیه توسط جدشان [[مالک بن عامر]] | علت انتخاب [[قم]] از سوی اشعریان را فتح این ناحیه توسط جدشان [[مالک بن عامر]] دانسته‌اند، وی با مردم این ناحیه به خوبی برخورد نموده و حتی در دفع اکراد [[طبرستان]] و [[دیلم]] از آن منطقه سعی کرد، به همین سبب آنان تا هنگام اقامتش در منطقه ملازم او بودند.<ref>تاریخ قم،ص۲۶۱ </ref> وی وقتی به [[کوفه]] برگشت، جریان دیلیمان و اهالی [[طخرود]] را با فرزندان خود در میان گذاشت، همین امر باعث عزیمت آنان به این نواحی شد و مورد استقبال مردم این شهر نیز قرار گرفتند. <ref>تاریخ قم،ص۲۶۰-۲۶۱</ref> | ||
بر اساس برخی گزارش‌ها مقصد اشعریان قم نبود و اشعریان قصد سفر به مناطق دیگر از جمله اصفهان، قزوین و آذربایجان را داشتند؛ اما به دلیل تلفاتی که بر اثر شیوع وبا در ماه بصره ( منظور شهرهای همدان، نهاوند و قم است که عرب‌ها آن را ماه بصره می‌خواندند) به سوی مرکز ایران حرکت کرده و به سال 94ق. به روستای اَبَرَشّتَجان از نواحی قم رسیده و در آنجا به طور موقت اقامت کردند. در همین زمان دیلمیان به قم حمله کردند و اشعریان به کمک اشراف محلی آمده و دیلمیان را شکست دادند. بعد از این واقعه بومیان خواستار سکونت اشعریان در قم شدند.<ref>خضری، ج2، ص 168</ref> | بر اساس برخی گزارش‌ها مقصد اشعریان قم نبود و اشعریان قصد سفر به مناطق دیگر از جمله اصفهان، قزوین و آذربایجان را داشتند؛ اما به دلیل تلفاتی که بر اثر شیوع وبا در ماه بصره ( منظور شهرهای همدان، نهاوند و قم است که عرب‌ها آن را ماه بصره می‌خواندند) به سوی مرکز ایران حرکت کرده و به سال 94ق. به روستای اَبَرَشّتَجان از نواحی قم رسیده و در آنجا به طور موقت اقامت کردند. در همین زمان دیلمیان به قم حمله کردند و اشعریان به کمک اشراف محلی آمده و دیلمیان را شکست دادند. بعد از این واقعه بومیان خواستار سکونت اشعریان در قم شدند.<ref>خضری، ج2، ص 168</ref> | ||