ابوخالد واسطی: تفاوت میان نسخه‌ها

درباره مذهب ابوخالد در منابع رجالی [[اهل سنت]] سکوتی فراگیر دیده می‌شود، ولی در منابع رجالی-حدیثی [[امامیه]] گاه به طور مجمل از [[زیدیه|زیدی]] بودن ابوخالد سخن به میان آمده<ref>نک: درست واسطی، همانجا؛ کشی، ۲۳۱</ref> و گاه با بی‌دقتی از وی به عنوان یک رجل عامی ([[اهل سنت]]) دارای گرایش به [[اهل بیت(ع)]]<ref>کشی، ۳۹۰</ref> یا یک زیدی بتری<ref>طوسی، رجال، ۱۳۱</ref> یاد شده است.

در منابع فرقه‌شناختی نام ابوخالد در عرض کسانی چون [[فضیل بن زبیر|فضیل بن زبیر رسان]]، [[ابو الجارود]] و [[منصور بن ابی الاسود]] به عنوان رهبران زیدی قائل به نص و نزدیک به [[امامیه]] آمده است.<ref>نک: ناشی اکبر، همانجا؛ نوبختی، ۵۴-۵۵، ۵۸؛ اشعری، ۷۱، ۷۴؛ نیز ابن ندیم، ۲۲۷</ref> در تبصرة العوام<ref>ص ۱۸۶</ref> در شرح این مطلب چنین آمده است که در دیدگاه ابوخالد هر که بر [[علی(ع)]] تقدم کرد، کافر شد و هر که از فرزندان [[حسن بن علی (ع)|حسن (ع)]] و [[حسین (ع)]] باشد (ظاهرا منحصرا به امامان)، علم او حتی در کودکی و بدون آموزش همچون علم [[پیامبر(ص)]]است.

بر اساس روایتی در [[تفسیر فرات کوفی]]،<ref>همانجا</ref> ابوخالد از [[زید بن علی|زید]] اینگونه روایت کرده که [[پیامبر(ص)]]، [[علی (ع)]]، [[فاطمه (س)]]، [[حسن (ع)]] و [[حسین (ع)]] تنها [[معصومان]] در میان [[اهل بیت]] هستند و دیگر اهل بیت از [[عصمت]] برخوردار نیستند. در جای دیگر به روایت ابوخالد، [[زید بن علی]] رد کننده سخن علی(ع) را کافر دانسته و ضمن الحاق حکم [[حسنین (ع)]] به آن حضرت، وجود امام مفترض الطاعة در ذریة حسنین(ع) را منکر شده است. روایت مزبور می‌افزاید که هر فاطمی قائم به سیف و دعوت کننده به [[قرآن|کتاب خدا]] و [[سنت|سنت پیامبر(ص)]] و عمل کننده به احکام آنان، امام بر حق است.<ref>نک: همو، ۱۸۱-۱۸۲</ref>

گفتنی است که در برخی از منابع امامی، نظیر [[امالی (شیخ صدوق)|امالی ابن بابویه]]<ref>همانجا ۹</ref> و [[کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر (کتاب)|کفایةالاثر]] خزاز،<ref>ص ۲۹۹-۳۰۰</ref> روایاتی به نقل ابوخالد از زید در تایید دیدگاه [[امامیه]] در [[امامت]] و رد مواضع [[زیدیه]] به نظر می‌رسد که باید با تأمل در آنها نگریست.

در تمامی منابع فرقه شناختی متقدم، نام ابوخالد در عرض [[ابوالجارود]] قرار گرفته است،<ref>قس: مادلونگ، ۴۴</ref> ولی شهرستانی<ref>1/141، ۱۷۰</ref> نام او را در شمار جارودیان و پیروان ابوالجارود آورده است. هر چند گفته شهرستانی چندان دقیق نیست، ولی با اندک مسامحه‌ای می‌تواند در گروه‌های کلی زیدیه جایگاه ابوخالد را روشن‌تر سازد. در مسند زید<ref>ص ۱۱۶، ۱۱۷، ۱۷۱، ۱۹۴</ref> به مذاهب مختلف غیر شیعه از خوارج، مرجئه، قدریه و نواصب حمله شده است.