کاربر ناشناس
طه حسین: تفاوت میان نسخه‌ها
.
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) (←آثار) |
imported>M.r.seifi (.) |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''طه حسین'''(۱۸۸۹-۱۹۷۳م) نویسنده و متفکر مصری. او | '''طه حسین'''(۱۸۸۹-۱۹۷۳م) نویسنده و متفکر مصری. در رشته‌های ادبیات عرب و تاریخ دارای مدرک دکتری بود. او در کتاب «فی الشعر الجاهلی» [[قرآن]] را متأثر از [[اسرائیلیات|داستان‌های یهودی]] دانسته است. | ||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
طه حسین در سال ۱۸۸۹ در [[مصر]] به دنیا آمد.<ref>الجندی، طه حسین حیاته و فکره، ۱۹۷۷م، ص۲۱.</ref> در پنج سالگی در اثر بیماری، بینایی‌اش را از دست داد. طبق رسم آن زمان به مکتب‌خانه رفت و کل قرآن را حفظ نمود. <ref>الجندی، طه حسین حیاته و فکره، ۱۹۷۷م، ص۲۱.</ref> در سال ۱۹۰۲ وارد [[مدرسه الأزهر]] شد و تا سال ۱۹۰۸ در آنجا باقی ماند.<ref>الجندی، طه حسین حیاته و فکره، ۱۹۷۷م، ص۲۱.</ref> در این مدت، نزد اساتیدی چون [[محمد عبده]]، محمد بخیت(مفتی مصر)، محمد حسنین العدوی، محمد مصطفی المراغی، محمد راضی و عاشور الصدفی دروس فقه، اصول فقه، نحو و منطق را آموخت.<ref>حسین، آئینه اسلام، ۱۳۴۶ش، مقدمه، صفحه نه.</ref> الأزهر او را راضی نکرد، به همین خاطر به دانشگاه مصر رفت<ref>الجندی، طه حسین حیاته و فکره، ۱۹۷۷م، ص۲۲.</ref>و موفق به اخذ دکتری در رشته [[ادبیات عرب]] شد.<ref>نظری، «بررسی و آثار طه حسین در ادب عربی»، ص۲۴.</ref> پس از آن به فرانسه رفت و در رشته تاریخ دانشگاه سوربن به درجه دکتری رسید.<ref>نظری، «بررسی و آثار طه حسین در ادب عربی»، ص۲۴.</ref> | طه حسین در سال ۱۸۸۹ در [[مصر]] به دنیا آمد.<ref>الجندی، طه حسین حیاته و فکره، ۱۹۷۷م، ص۲۱.</ref> در پنج سالگی در اثر بیماری، بینایی‌اش را از دست داد. طبق رسم آن زمان به مکتب‌خانه رفت و کل قرآن را حفظ نمود. <ref>الجندی، طه حسین حیاته و فکره، ۱۹۷۷م، ص۲۱.</ref> در سال ۱۹۰۲ وارد [[مدرسه الأزهر]] شد و تا سال ۱۹۰۸ در آنجا باقی ماند.<ref>الجندی، طه حسین حیاته و فکره، ۱۹۷۷م، ص۲۱.</ref> در این مدت، نزد اساتیدی چون [[محمد عبده]]، محمد بخیت(مفتی مصر)، محمد حسنین العدوی، محمد مصطفی المراغی، محمد راضی و عاشور الصدفی دروس فقه، اصول فقه، نحو و منطق را آموخت.<ref>حسین، آئینه اسلام، ۱۳۴۶ش، مقدمه، صفحه نه.</ref> تحصیل در الأزهر او را راضی نکرد، به همین خاطر به دانشگاه مصر رفت<ref>الجندی، طه حسین حیاته و فکره، ۱۹۷۷م، ص۲۲.</ref>و موفق به اخذ دکتری در رشته [[ادبیات عرب]] شد.<ref>نظری، «بررسی و آثار طه حسین در ادب عربی»، ص۲۴.</ref> پس از آن به فرانسه رفت و در رشته تاریخ دانشگاه سوربن به درجه دکتری رسید.<ref>نظری، «بررسی و آثار طه حسین در ادب عربی»، ص۲۴.</ref> | ||
در سال ۱۹۱۹ به دانشگاه قاهره بازگشت و مشغول تدریس تاریخ [[یونان]] و [[روم]] در این دانشگاه شد و پس از مدتی ریاست دانشکده ادبیات این دانشگاه را پذیرفت. در طی سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۲ عهده‌دار وزارت معارف مصر شد؛ اما پس از سقوط کابینه [[حزب وفد مصر|حزب وفد]]، برای همیشه از سیاست کناره گرفت.<ref>حسین، آن روزها، ۱۳۵۸ش، ص۱۲-۱۳.</ref> در زمان وزارت خود تحصیلات متوسطه و فنی را رایگان اعلام | در سال ۱۹۱۹ به دانشگاه قاهره بازگشت و مشغول تدریس تاریخ [[یونان]] و [[روم]] در این دانشگاه شد و پس از مدتی ریاست دانشکده ادبیات این دانشگاه را پذیرفت. در طی سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۲ عهده‌دار وزارت معارف مصر شد؛ اما پس از سقوط کابینه [[حزب وفد مصر|حزب وفد]]، برای همیشه از سیاست کناره گرفت.<ref>حسین، آن روزها، ۱۳۵۸ش، ص۱۲-۱۳.</ref> در زمان وزارت خود تحصیلات متوسطه و فنی را رایگان اعلام و قصد داشت تحصیلات عالی را نیز رایگان کند؛ اما پادشاه وقت مصر نپذیرفت.<ref>حسین، آئینه اسلام، ۱۳۴۶ش، مقدمه، صفحه چهارده.</ref> وی در سال ۱۹۷۳، در ۸۴ سالگی از دنیا رفت.<ref>نظری، «بررسی و آثار طه حسین در ادب عربی»، ص۲۴.</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
[[پرونده:کتاب | [[پرونده:کتاب الفتنة الکبری طه حسین.JPG|بندانگشتی|220px|<small> طه حسین در کتاب «[[الفتنة الکبری]]» با نگاهی صرفا تاریخی <ref>حسین، الفتنه الکبری، ۲۰۰۲م، ج۱، ص۵.</ref> حوادث دوران [[خلفای راشدین]] و اختلافهای بین [[صحابه]] را تبیین کرده است.</small>]] | ||
آثار طه حسین عبارتند از: | |||
{{ستون|۳}} | |||
*فی الصیف | |||
*من بعید | |||
*أدیب و رحلة الربیع | |||
*تـجدید ذکـر ابی العلاء | |||
*حدیث الاربعاء | |||
*فی الشعر الجـاهلی | |||
*حـافظ و شوقی | |||
*من حدیث الشعر و النثر مع المتنبی | |||
*لحظات | |||
*فصول فی الادب و النقد | |||
*نقد و اصـلاح | |||
*مستقبل الثقافة فی مصر | |||
*علی هامش السیرة | |||
*الوعـد الحـق | |||
*[[الفتنة الکـبری]](عـثمان،عـلیّ و بنوه) | |||
*مرآة الاسلام | |||
*الشیخان | |||
*جنة الحیوان | |||
*الایام | |||
*دعاء الکروان | |||
*القصر المسحور <ref>نظری، «بررسی و آثار طه حسین در ادب عربی»، ص۲۴.</ref> | |||
{{پایان}} | |||
<br /> | |||
تعدادی از این آثار به فارسی ترجمه شده است، مانند: | |||
{{ستون|۲}} | |||
تعدادی از | |||
*انقلاب بزرگ (الفتنة الکبری) ترجمه [[سید جعفر شهیدی]]. | *انقلاب بزرگ (الفتنة الکبری) ترجمه [[سید جعفر شهیدی]]. | ||
*آن روزها(الایام) ترجمه حسین خدیوجم. | *آن روزها(الایام) ترجمه حسین خدیوجم. | ||
*آئینه اسلام(مرأة الاسلام) ترجمه [[محمدابراهیم آیتی]]. | *آئینه اسلام(مرأة الاسلام) ترجمه [[محمدابراهیم آیتی]]. | ||
*پیرامون سیره نبوی(علی هامش السیرة) ترجمه بدرالدین کتابی. | *پیرامون سیره نبوی(علی هامش السیرة) ترجمه بدرالدین کتابی. | ||
{{پایان}} | |||
==نظرات== | |||
نظرات تحلیلی طه حسین درباره [[اسلام]] را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: ۱- نظریه درباره قرآن ۲- نظرات سیاسی درباره صدر اسلام ۳- نظراتی درباره [[شیعه]]: | |||
===نظرات قرآنی=== | |||
*طه حسین در کتاب «فی الشعر الجاهلی» مدعی شده است که برخی مطالب [[قرآن]] از [[اسرائیلیات|داستان‌های یهودی]] تأثیر پذیرفته است و قرآن از کتاب‌های قدیمی استفاده کرده است.<ref>الجندی، طه حسین حیاته و فکره، ۱۹۷۷م، ص۱۴۰.</ref> این نظریه‌ها موجب شد که مجلس مصر دستور جمع آوری این کتاب را صادر و او را از دانشگاه مصر اخراج کند.<ref>الجندی، طه حسین حیاته و فکره، ۱۹۷۷م، ص۱۷۸.</ref> برخی بر این باورند که این جنجال‌ها بیشتر جنبه سیاسی داشته است.<ref>طه حسین، آئینه اسلام، ۱۳۴۶ش، مقدمه، صفحه دوازده.</ref> | |||
*'''اعجاز قرآن''':از نشانه‌های اعجاز قرآن نزول آن به مردی عامی و بی‌سواد است. همچنین در تحدی مبارزه طلبی قرآن، دیگران از آوردن یک آیه مانند قرآن عاجر مانده‌اند. و از همه مهمتر نظم و روش خاص قرآن در بیان مفاهیم است؛ روشی که عرب در روزگار پیامبر و پس از آن نتوانست آن را تقلید کند.<ref>حسین، آئینه اسلام، ۱۳۴۶ش، ص۱۲۲-۱۲۴.</ref> | |||
| | |||
== | ===نظرات سیاسی=== | ||
*'''نظام سیاسی اسلام''': نظام سیاسی صدر اسلام، نه مانند نظام پادشاهی قیصر بود و نه مانند نظام دموکراسی یونانی، بلکه نظامی اسلامی عربی بود که هیچ سابقه‌ای نداشت.<ref>حسین، الفتنه الکبری، ۲۰۰۲م، ج۱، ص۳۱.</ref> | *'''نظام سیاسی اسلام''': نظام سیاسی صدر اسلام، نه مانند نظام پادشاهی قیصر بود و نه مانند نظام دموکراسی یونانی، بلکه نظامی اسلامی عربی بود که هیچ سابقه‌ای نداشت.<ref>حسین، الفتنه الکبری، ۲۰۰۲م، ج۱، ص۳۱.</ref> | ||
*'''اشتباه گذشتگان در تقدیش شیخین''': گذشتگان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] ابوبکر و عمر را در حد تقدیس بزرگ جلوه داده‌اند و بدون فکر و تامل در مدح و ثنا آن دو سخن گفته‌اند.<ref> حسین، الشیخان، ۱۹۶۹م، ص۶.</ref> | *'''اشتباه گذشتگان در تقدیش شیخین''': گذشتگان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] ابوبکر و عمر را در حد تقدیس بزرگ جلوه داده‌اند و بدون فکر و تامل در مدح و ثنا آن دو سخن گفته‌اند.<ref> حسین، الشیخان، ۱۹۶۹م، ص۶.</ref> | ||
| خط ۹۴: | خط ۱۰۲: | ||
*'''تاریخ شکل گیری شیعه''': آن طور که متکلمان و فقهاء معتقدند که [[امام علی علیه السلام|علی(ع)]] در زمان خلافتش شیعیانی داشته درست نیست. بلکه تعدادی یار و انصار داشت که در جنگها به وی یاری می‌رساندند. تا زمان قتل علی(ع) حزب و گروه جداگانه‌ای به نام شیعه وجود نداشت اما پس از [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح حسن بن علی(ع)]] با [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] این حزب شکل گرفت.<ref>حسین، الفتنه الکبری، ۲۰۰۲م، ج۱، ص۱۷۵.</ref> | *'''تاریخ شکل گیری شیعه''': آن طور که متکلمان و فقهاء معتقدند که [[امام علی علیه السلام|علی(ع)]] در زمان خلافتش شیعیانی داشته درست نیست. بلکه تعدادی یار و انصار داشت که در جنگها به وی یاری می‌رساندند. تا زمان قتل علی(ع) حزب و گروه جداگانه‌ای به نام شیعه وجود نداشت اما پس از [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح حسن بن علی(ع)]] با [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] این حزب شکل گرفت.<ref>حسین، الفتنه الکبری، ۲۰۰۲م، ج۱، ص۱۷۵.</ref> | ||
*'''دفاع علی(ع) از عثمان''': در شورش علیه عثمان، علی(ع) تا می‌توانست مردم را از این شورش بازمی‌داشت و شورشیان را از [[مدینه|شهر مدینه]] دور می‌کرد. حتی وقتی شورشیان شهر را تصرف کردند، در صدد دفاع از عثمان برآمد و سعی کرد که به عثمان آب برساند. اما [[زبیر بن عوام|زبیر]] هرچند با شورشیان نبود اما قلبا به شورشیان متمایل بود در حالی که [[طلحة بن عبیدالله|طلحه]] آشکارا از شورشیان حمایت می‌کرد.<ref>حسین، الفتنه الکبری، ۲۰۰۲م، ج۲، ص۷.</ref> | *'''دفاع علی(ع) از عثمان''': در شورش علیه عثمان، علی(ع) تا می‌توانست مردم را از این شورش بازمی‌داشت و شورشیان را از [[مدینه|شهر مدینه]] دور می‌کرد. حتی وقتی شورشیان شهر را تصرف کردند، در صدد دفاع از عثمان برآمد و سعی کرد که به عثمان آب برساند. اما [[زبیر بن عوام|زبیر]] هرچند با شورشیان نبود اما قلبا به شورشیان متمایل بود در حالی که [[طلحة بن عبیدالله|طلحه]] آشکارا از شورشیان حمایت می‌کرد.<ref>حسین، الفتنه الکبری، ۲۰۰۲م، ج۲، ص۷.</ref> | ||
===شیعه=== | |||
*'''پذیرش خلافت توسط علی(ع)''': وقتی که شورشیان پیشنهاد [[خلافت]] را به علی(ع) دادند نپذیرفت اما پس از آنکه [[مهاجرین|مهاجران]] و [[انصار]] با او بیعت کردند خلافت را قبول کرد.<ref>حسین، الفتنه الکبری، ۲۰۰۲م، ج۲، ص۹.</ref> | *'''پذیرش خلافت توسط علی(ع)''': وقتی که شورشیان پیشنهاد [[خلافت]] را به علی(ع) دادند نپذیرفت اما پس از آنکه [[مهاجرین|مهاجران]] و [[انصار]] با او بیعت کردند خلافت را قبول کرد.<ref>حسین، الفتنه الکبری، ۲۰۰۲م، ج۲، ص۹.</ref> | ||
*'''مصلحت اندیشی علی(ع)''': پس از وفات پیامبر اسلام(ص)، علی(ع) و عمویش [[عباس بن عبدالمطلب|عباس]] معتقد بودند که خلافت حق [[بنی‌هاشم]] است. به همین جهت عباس خواست که با علی(ع) بیعت کند اما علی(ع) از ترس بروز فتنه این بیعت را نپذیرفت.<ref>حسین، الفتنه الکبری، ۲۰۰۲م، ج۲، ص۱۷.</ref> | *'''مصلحت اندیشی علی(ع)''': پس از وفات پیامبر اسلام(ص)، علی(ع) و عمویش [[عباس بن عبدالمطلب|عباس]] معتقد بودند که خلافت حق [[بنی‌هاشم]] است. به همین جهت عباس خواست که با علی(ع) بیعت کند اما علی(ع) از ترس بروز فتنه این بیعت را نپذیرفت.<ref>حسین، الفتنه الکبری، ۲۰۰۲م، ج۲، ص۱۷.</ref> | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۱۵: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*الجندی، انور، طه حسین حیاته و فکره فی میزان الاسلام، بی جا، دار الاعتصام، چاپ دوم، ۱۹۷۷م. | *الجندی، انور، طه حسین حیاته و فکره فی میزان الاسلام، بی جا، دار الاعتصام، چاپ دوم، ۱۹۷۷م. | ||
*حسین، طه، الشیخان، قاهره، دار المعارف، الطبعة الرابعة، ۱۹۶۹م. | *حسین، طه، الشیخان، قاهره، دار المعارف، الطبعة الرابعة، ۱۹۶۹م. | ||
*حسین، طه، الفتنه الکبری، قاهره، دار المعارف، الطبعة الثانیة عشرة، ۲۰۰۲م. | *حسین، طه، الفتنه الکبری، قاهره، دار المعارف، الطبعة الثانیة عشرة، ۲۰۰۲م. | ||
*حسین، طه، آن روزها، ترجمه حسین خدیوجم، تهران، سروش، چاپ سوم، ۱۳۵۸ش. | *حسین، طه، آن روزها، ترجمه حسین خدیوجم، تهران، سروش، چاپ سوم، ۱۳۵۸ش. | ||
*حسین، طه، آئینه اسلام، ترجمه دکتر محمد ابراهیم آیتی، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم، ۱۳۴۶ش. | *حسین، طه، آئینه اسلام، ترجمه دکتر محمد ابراهیم آیتی، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم، ۱۳۴۶ش. | ||
*نظری، علی، «بررسی و آثار طه حسین در ادب عربی»، در مجله کیهان فرهنگی، تهران، موسسه کیهان، مهر ۱۳۷۳ش. | *نظری، علی، «بررسی و آثار طه حسین در ادب عربی»، در مجله کیهان فرهنگی، تهران، موسسه کیهان، مهر ۱۳۷۳ش. | ||