Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۵٬۹۶۶
ویرایش
مختلف الشیعة فی احکام الشریعة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| اندازه تصویر =180px | | اندازه تصویر =180px | ||
| توضیح_تصویر = | | توضیح_تصویر = | ||
| نویسنده = علامه حلی | | نویسنده = [[علامه حلی]] | ||
| تصویرگر = | | تصویرگر = | ||
| طراح جلد = | | طراح جلد = | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| مجموعه =۹جلد | | مجموعه =۹جلد | ||
| موضوع =فقه | | موضوع =[[فقه]] | ||
| سبک = | | سبک = | ||
| تاریخ نگارش = | | تاریخ نگارش = | ||
| ناشر =جامعه مدرسین | | ناشر =[[جامعه مدرسین]] | ||
| ناشر فارسی = | | ناشر فارسی = | ||
| محل انتشارات =قم | | محل انتشارات =قم | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
== تاریخ تألیف == | == تاریخ تألیف == | ||
شروع تألیف کتاب قبل از سال ۶۹۷ بوده است. امّا بنا به آنچه در [[الذریعة]] ذکر شده است قسمت‌های هفتگانۀ کتاب بین سال‌های ۶۹۹ تا ۷۰۸ ق، حدود ۱۰ سال تألیف شده است، به این ترتیب که: | شروع تألیف کتاب قبل از سال ۶۹۷ بوده است. امّا بنا به آنچه در [[الذریعة]] ذکر شده است قسمت‌های هفتگانۀ کتاب بین سال‌های ۶۹۹ تا ۷۰۸ ق، حدود ۱۰ سال تألیف شده است، به این ترتیب که: | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|2}} | ||
* قسمت اوّل آن در سال ۶۹۹ ق | * قسمت اوّل آن در سال ۶۹۹ ق | ||
* قسمت دوم در سال ۷۰۰ ق | * قسمت دوم در سال ۷۰۰ ق | ||
* قسمت سوم در سال ۷۰۲ ق | * قسمت سوم در سال ۷۰۲ ق | ||
* قسمت چهارم در سال ۷۰۶ ق | * قسمت چهارم در سال ۷۰۶ ق | ||
* قسمت هفتم در سال ۷۰۸ پایان یافته است.<ref>الذریعه، ج۲۰، ص۲۱۹.</ref> | * قسمت هفتم در سال ۷۰۸ پایان یافته است.<ref>تهرانی، الذریعه، ج۲۰، ص۲۱۹.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== محتوای کتاب == | == محتوای کتاب == | ||
علامۀ حلّی مباحث کتاب را در ۷ قسمت کلی و ۱۸ کتاب تقسیم نموده که عبارتند از: | علامۀ حلّی مباحث کتاب را در ۷ قسمت کلی و ۱۸ کتاب تقسیم نموده که عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|2}} | ||
* '''قسمت اول'''، طهارة و [[صلاة|صلاة]] | * '''قسمت اول'''، طهارة و [[صلاة|صلاة]] | ||
* '''قسمت دوّم'''، [[زکات]]، [[خمس]]، [[صوم]] و قسمتی از [[حج]] تا مبحث [[طواف]] و [[سعی]] | * '''قسمت دوّم'''، [[زکات]]، [[خمس]]، [[صوم]] و قسمتی از [[حج]] تا مبحث [[طواف]] و [[سعی]] | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۳: | ||
* '''قسمت هفتم'''، [[حدود]]، قصاص و دیات. | * '''قسمت هفتم'''، [[حدود]]، قصاص و دیات. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
=== تقسیم مجلدات === | === تقسیم مجلدات === | ||
{{ستون-شروع|3}} | {{ستون-شروع|3}} | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۵: | ||
* '''جلد نهم'''، کتاب‌های فرائض، حدود، قصاص و دیات. | * '''جلد نهم'''، کتاب‌های فرائض، حدود، قصاص و دیات. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== حواشی و شروح == | == حواشی و شروح == | ||
به دلیل اهمیت کتاب مختلف الشیعة و اسلوب و روش خاص آن علما و فقهای عظام به آن توجه خاصی داشته‌اند و شروح و حواشی متعددی بر آن نوشته‌اند که عبارتند از: | به دلیل اهمیت کتاب مختلف الشیعة و اسلوب و روش خاص آن علما و فقهای عظام به آن توجه خاصی داشته‌اند و شروح و حواشی متعددی بر آن نوشته‌اند که عبارتند از: | ||
| خط ۸۲: | خط ۷۹: | ||
# سید رفیع الدین محمد بن حیدر طباطبایی نائینی(م ۱۰۸۲ ق). | # سید رفیع الدین محمد بن حیدر طباطبایی نائینی(م ۱۰۸۲ ق). | ||
# ملا مراد بن علی خان تفرشی(م ۱۰۵۱ ق). | # ملا مراد بن علی خان تفرشی(م ۱۰۵۱ ق). | ||
# منهاج الشریعة (مفتاح الشریعة) فی شرح مختلف الشیعة تألیف سید فیض الله بن عبدالقاهر حسینی تفرشی.<ref>الذریعه، ج۱۴، ص۶۲.</ref><ref>مختلف الشیعه، ج۱،ص۱۶۱و۱۶۲.</ref> | # منهاج الشریعة (مفتاح الشریعة) فی شرح مختلف الشیعة تألیف سید فیض الله بن عبدالقاهر حسینی تفرشی.<ref>تهرانی، الذریعه، ج۱۴، ص۶۲.</ref> <ref>حلی، مختلف الشیعه، ج۱،ص۱۶۱و۱۶۲.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== ویژگی‌ها == | == ویژگی‌ها == | ||
این کتاب دارای یک دوره فقه کامل نسبت به دیگر آثار فقهی علامه خصوصا کتب مفصل اوست و ترتیب و طریق استدلال علامه، آن را ممتاز می‌سازد. | این کتاب دارای یک دوره فقه کامل نسبت به دیگر آثار فقهی علامه خصوصا کتب مفصل اوست و ترتیب و طریق استدلال علامه، آن را ممتاز می‌سازد. | ||
| خط ۹۰: | خط ۸۶: | ||
در این کتاب بسیاری از فتاوا و نظریات فقهایی همچون [[ابن جنید]]، [[ابن ابی عقیل]]، [[علی بن حسین بن موسی بن بابویه|پدر شیخ صدوق]] که در سایر کتب فقهی دیده نمی‌شود، وجود دارد. به همین دلیل این کتاب به عنوان یکی از منابع کمیاب دستیابی به نظریات این بزرگان می‌باشد. | در این کتاب بسیاری از فتاوا و نظریات فقهایی همچون [[ابن جنید]]، [[ابن ابی عقیل]]، [[علی بن حسین بن موسی بن بابویه|پدر شیخ صدوق]] که در سایر کتب فقهی دیده نمی‌شود، وجود دارد. به همین دلیل این کتاب به عنوان یکی از منابع کمیاب دستیابی به نظریات این بزرگان می‌باشد. | ||
در این کتاب فتاوای برخی علما منحصرا آمده است که در جای دیگر نیامده است مانند فتاوای پدر شیخ صدوق.<ref>مختلف الشیعه، ج۱، ص۱۶۰.</ref> | در این کتاب فتاوای برخی علما منحصرا آمده است که در جای دیگر نیامده است مانند فتاوای پدر شیخ صدوق.<ref>حلی، مختلف الشیعه، ج۱، ص۱۶۰.</ref> | ||
== نسخه‌ها == | == نسخه‌ها == | ||
به دلیل اعتبار و جایگاه کتاب و مؤلف آن، دارای نسخه‌های متعددی است. در [[الذریعة]] به نسخه‌های متعددی اشاره شده که عبارتند از: | به دلیل اعتبار و جایگاه کتاب و مؤلف آن، دارای نسخه‌های متعددی است. در [[الذریعة]] به نسخه‌های متعددی اشاره شده که عبارتند از: | ||
# چند نسخه به خط شیخ وشاح بن محمد بن عتیبه که بعضی از نسخه‌ها در زمان زندگانی علامۀ حلی در بین سال‌های ۷۱۷ق تا ۷۲۶ق و بعضی نیز بعد از وفات وی در سال‌های ۷۲۸ق نوشته شده است. این نسخه‌ها متعلّق به کتابخانۀ شیخ محمد جواد جزائری در [[نجف اشرف]] و کتابخانه علامه سید مهدی آل حیدر کاظمی در کاظمیه و [[کتابخانه آستان قدس رضوی|کتابخانۀ آستان قدس رضوی]] در مشهد مقدس | # چند نسخه به خط شیخ وشاح بن محمد بن عتیبه که بعضی از نسخه‌ها در زمان زندگانی علامۀ حلی در بین سال‌های ۷۱۷ق تا ۷۲۶ق و بعضی نیز بعد از وفات وی در سال‌های ۷۲۸ق نوشته شده است. این نسخه‌ها متعلّق به کتابخانۀ شیخ محمد جواد جزائری در [[نجف اشرف]] و کتابخانه علامه سید مهدی آل حیدر کاظمی در کاظمیه و [[کتابخانه آستان قدس رضوی|کتابخانۀ آستان قدس رضوی]] در مشهد مقدس است. | ||
# نسخۀ کتاب‌های موقوفۀ شیخ [[عبدالحسین تهرانی]] در [[کربلا]] به خط فضل الله بن محمد مربوط به سال ۹۷۴ق که احتمالا نویسندۀ آن از شاگردان ملا احمد [[مقدس اردبیلی]] است. | # نسخۀ کتاب‌های موقوفۀ شیخ [[عبدالحسین تهرانی]] در [[کربلا]] به خط فضل الله بن محمد مربوط به سال ۹۷۴ق که احتمالا نویسندۀ آن از شاگردان ملا احمد [[مقدس اردبیلی]] است. | ||
# نسخۀ کتابخانۀ میرزا باقر شهید زاده در [[تهران]] به خط وشاح بن علی بن محمود بن موسی مربوط به سال ۷۲۴ ق. | # نسخۀ کتابخانۀ میرزا باقر شهید زاده در [[تهران]] به خط وشاح بن علی بن محمود بن موسی مربوط به سال ۷۲۴ ق. | ||
# نسخۀ کتابخانۀ سید محمد یزدی در [[اصفهان]] تا آخر کتاب الصلاة مربوط به سال ۷۷۴ ق.<ref>الذریعة، ج۲۰، ص۲۱۸-۲۲۱.</ref> | # نسخۀ کتابخانۀ سید محمد یزدی در [[اصفهان]] تا آخر کتاب الصلاة مربوط به سال ۷۷۴ ق.<ref>تهرانی، الذریعة، ج۲۰، ص۲۱۸-۲۲۱.</ref> | ||
در مقدمۀ کتاب [[ارشاد الاذهان|إرشاد الأذهان]] به ۷ نسخه اشاره شده که عبارتند از: | در مقدمۀ کتاب [[ارشاد الاذهان|إرشاد الأذهان]] به ۷ نسخه اشاره شده که عبارتند از: | ||
# نسخۀ‌دارالکتب الوطنیة در [[تبریز]] | # نسخۀ‌دارالکتب الوطنیة در [[تبریز]] که در سال ۶۹۷ق نوشته شده است. | ||
# نسخۀ کتابخانۀ فخر الدین نصیری در تهران که در سال ۷۰۲ق به خط ابراهیم بن یوسف استرآبادی نوشته شده و از نسخۀ اصلی که به خط مصنف بوده است نسخه برداری شده و پس از خواندن در نزد مؤلف، علامۀ حلّی آن را اجازه داده است. | # نسخۀ کتابخانۀ فخر الدین نصیری در تهران که در سال ۷۰۲ق به خط ابراهیم بن یوسف استرآبادی نوشته شده و از نسخۀ اصلی که به خط مصنف بوده است نسخه برداری شده و پس از خواندن در نزد مؤلف، علامۀ حلّی آن را اجازه داده است. | ||
# نسخۀ کتابخانۀ دانشگاه تهران که شامل کتاب‌های زکاة، خمس، صوم و قسمتی از حج است این نسخه به خط مؤلف در سال ۷۰۰ نوشته شده | # نسخۀ کتابخانۀ دانشگاه تهران که شامل کتاب‌های زکاة، خمس، صوم و قسمتی از حج است این نسخه به خط مؤلف در سال ۷۰۰ نوشته شده است. | ||
# نسخۀ کتابخانۀ امام رضا (ع) | # نسخۀ کتابخانۀ امام رضا (ع) که در سال ۷۰۱ق نوشته شده است. | ||
# نسخۀ دیگری از کتابخانۀ امام رضا (ع) که در سال ۷۰۸ق نوشته شده است. | # نسخۀ دیگری از کتابخانۀ امام رضا (ع) که در سال ۷۰۸ق نوشته شده است. | ||
# نسخۀ [[کتابخانه مجلس شورای اسلامی|کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی]] به خط محمد بن ابوطالب شاگرد مؤلف که در سال ۷۰۴ق نوشته شده است. | # نسخۀ [[کتابخانه مجلس شورای اسلامی|کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی]] به خط محمد بن ابوطالب شاگرد مؤلف که در سال ۷۰۴ق نوشته شده است. | ||
# نسخۀ [[کتابخانه نجفی مرعشی|کتابخانۀ نجفی مرعشی]] به خط جعفر بن حسین استرآبادی مربوط به سال ۷۰۵ق | # نسخۀ [[کتابخانه نجفی مرعشی|کتابخانۀ نجفی مرعشی]] به خط جعفر بن حسین استرآبادی مربوط به سال ۷۰۵ق است.<ref>حلی، ارشاد الأذهان، ص ۱۰۲ و ۱۰۳.</ref> | ||
در چاپ کتاب [[انتشارات جامعه مدرسین]] از ۷ نسخه استفاده شده که عبارتند از: | در چاپ کتاب [[انتشارات جامعه مدرسین]] از ۷ نسخه استفاده شده که عبارتند از: | ||
# نسخۀ متعلّق به کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی | # نسخۀ متعلّق به کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی از اول کتاب طهارت تا آخر [[امر به معروف و نهی از منکر]] که با رمز(م ۱) مشخص شده است. | ||
# نسخۀ دیگر متعلّق به کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی با شمارۀ ۴۲۲۵، از اول طهارت تا آخر کتاب دیون که با رمز(م ۲) مشخص شده است. | # نسخۀ دیگر متعلّق به کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی با شمارۀ ۴۲۲۵، از اول طهارت تا آخر کتاب دیون که با رمز(م ۲) مشخص شده است. | ||
# نسخۀ دیگر از کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی | # نسخۀ دیگر از کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی که با رمز(م ۳) مشخص شده است. | ||
# نسخۀ کتابخانۀ ملّی ملک در تهران تابع کتابخانۀ امام رضا (ع) در مشهد | # نسخۀ کتابخانۀ ملّی ملک در تهران تابع کتابخانۀ امام رضا (ع) در مشهد که با رمز(ق) مشخص شده است. | ||
# نسخۀ دیگر متعلّق به کتابخانۀ ملّی ملک در تهران | # نسخۀ دیگر متعلّق به کتابخانۀ ملّی ملک در تهران که با رمز(ق ۲) مشخص شده است. | ||
# نسخۀ کتابخانۀ فخرالدین نصیری در تهران به خط ابراهیم بن یوسف استرآبادی مربوط به سال ۷۰۲ق که مورد تأیید مؤلف واقع شده و غالبا به این نسخه اعتماد شده است و با رمز(ن) مشخص شده است. | # نسخۀ کتابخانۀ فخرالدین نصیری در تهران به خط ابراهیم بن یوسف استرآبادی مربوط به سال ۷۰۲ق که مورد تأیید مؤلف واقع شده و غالبا به این نسخه اعتماد شده است و با رمز(ن) مشخص شده است. | ||
# نسخۀ چاپ شده با حواشی آن.<ref>مختلف الشیعه، ج۱، ص۱۶۳.</ref> | # نسخۀ چاپ شده با حواشی آن.<ref>حلی، مختلف الشیعه، ج۱، ص۱۶۳.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس2}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
*تهرانی، آقابزرگ، الذریعه، بیروت،دار الاضواء. | *تهرانی، آقابزرگ، الذریعه، بیروت،دار الاضواء. | ||