حاکم شرع: تفاوت میان نسخه‌ها
←حاکم شرع؛ متصدی و متولی احکام شرعی: اصلاح و ویکی‌سازی
imported>M.r.seifi بدون خلاصۀ ویرایش |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (←حاکم شرع؛ متصدی و متولی احکام شرعی: اصلاح و ویکی‌سازی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''حاکم شرع''' متصدی و متولی [[احکام شرعی]] است. [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] مصداق اصلی حاکم شرع‌اند که [[خدا|خداوند]] این جایگاه را به آنان اعطا کرده است. همچنین افراد خاصی که ائمه(ع) آنها را نائب خود قرار داده بودند مصداق غیر مستقیم حاکم شرع می‌باشند. در زمان [[غیبت کبرا|غیبت کبری]] نیز [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] به عنوان [[نیابت عامه|نائبان عام]] متصدی [[احکام شرعی|احکام شرع]] هستند. در مورد محدوده نفوذ حاکم شرع در زمان غیبت میان [[مجتهد|فقها]] اختلاف است. برخی ولایت عام را مطرح می‌کنند و برخی دیگر ولایت حاکم شرع را فقط در حیطه‌ای می‌دانند که در متون شرعی بیان شده است. | '''حاکم شرع''' متصدی و متولی [[احکام شرعی]] است. [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] مصداق اصلی حاکم شرع‌اند که [[خدا|خداوند]] این جایگاه را به آنان اعطا کرده است. همچنین افراد خاصی که ائمه(ع) آنها را نائب خود قرار داده بودند مصداق غیر مستقیم حاکم شرع می‌باشند. در زمان [[غیبت کبرا|غیبت کبری]] نیز [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] به عنوان [[نیابت عامه|نائبان عام]] متصدی [[احکام شرعی|احکام شرع]] هستند. در مورد محدوده نفوذ حاکم شرع در زمان غیبت میان [[مجتهد|فقها]] اختلاف است. برخی ولایت عام را مطرح می‌کنند و برخی دیگر ولایت حاکم شرع را فقط در حیطه‌ای می‌دانند که در متون شرعی بیان شده است. | ||
== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
حاکم شرع در [[فقه]] و [[اصول فقه | حاکم شرع در [[فقه]] و [[اصول فقه]] [[شیعه]]، متصدی و متولی احکام شرعی است و اهلیت [[فتوا]] و [[قضاوت]] بین اشخاص را دارد.<ref>قمی، الدلائل، ۱۴۲۳ق، ج۴، ص۳۵۶؛ دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ۱۳۷۷ش، ج۶، ص۸۵۵۳.</ref> بیشتر [[فقها|فقهای امامیه]] معتقدند که [[مرجع تقلید|فقیه جامع‌الشرایط]] در [[غیبت کبرا|عصر غیبت]]، مصداق حاکم شرع است.<ref>رک: کاشف الغطاء، النور الساطع، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۳۴۱؛ قمی، فقه الصادق، ۱۴۱۲ق، ج۱۶، ص۱۶۹؛ قمی، الدلائل فی شرح منتخب المسائل، ۱۴۲۳ق، ج۴، ص۲۵۶.</ref> | ||
[[سید محمدباقر صدر|شهید صدر]] تبعیت از حکم حاکم شرع را [[واجب]] می‌داند.<ref>صدر، الفتاوی الواضحة، ۱۴۰۳ق، ص۶۳۲.</ref> بسیاری از فقها معتقدند [[مرجع تقلید|فقیه جامع‌الشرایط]] علاوه بر صدور [[فتوا]] به عنوان مرجع تقلید، وظیفه صدور [[حکم]] به عنوان حاکم شرع را نیز دارد.<ref>نک؛ کاشف الغطاء، النور الساطع، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۳۸۹- ۳۹۵؛ رحمان ستایش، رسائل فی ولایة الفقیه، ۱۴۲۵ق، کل کتاب.</ref> | |||
تفاوت میان حکم و فتوا از دو جهت است؛ اول آنکه گستره فتوا در حوزه [[مقلد|مقلدان]] [[مرجع تقلید]] است، اما گستره حکم حاکم شرع، شامل مقلدان دیگر مراجع تقلید نیز می‌شود. جهت دوم تفاوت میان حکم و فتوا این است که فتوا صرفا بیان [[احکام شرعی|حکم شرعی]] است؛ در حالی که حکم ناظر به مصادیق خارجی و جزئی است و جنبه دستوری و اجرایی دارد؛ مانند [[قضاوت]]، حکم به [[حجر مفلس]] و....<ref>مصباح یزدی، پرسش‌ها و پاسخ‌ها، ۱۳۸۰ش، ج۲، ص۳۶.</ref> | |||
== تقسیمات حاکم شرع == | == تقسیمات حاکم شرع == | ||