کاربر ناشناس
هدایت تشریعی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Foadian بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mohamadpur جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''هدایت تشریعی''' هدایتی که [[خداوند]] به وسیله [[پیامبران]] ، [[کتب آسمانی]] و [[امامان]] ، انسان را به مسیر کمال راهنمایی می کند زیرا [[هدایت تکوینی]] به تنهایی نمیتواند انسان را به تكامل برساند.این هدایت اختیاری است ودارای اقسامی است. با هدایت تکوینی تفاوت دارد. | '''هدایت تشریعی''' هدایتی که [[خداوند]] به وسیله [[پیامبران]] ، [[کتب آسمانی]] و [[امامان]] ، انسان را به مسیر کمال راهنمایی می کند زیرا [[هدایت تکوینی]] به تنهایی نمیتواند انسان را به تكامل برساند.این هدایت اختیاری است ودارای اقسامی است. با هدایت تکوینی تفاوت دارد. | ||
== چیستی هدایت تشریعی== | == چیستی هدایت تشریعی== | ||
خداوند علاوه بر [[هدایت تکوینی]] که در [[فطرت]] انسان قرار داده ، عهده دار هدایت به وسیله پیامبران و [[وحی]] است . در این هدایت راهنمائى از طریق تعلیم و تربیت، وضع قوانین و پند و اندرز و موعظه است. <ref> جوادی آملی، هدایت در قرآن، ۱۳۸۵ش، ص۴۲،۴۷،۴۹۰</ref> | خداوند علاوه بر [[هدایت تکوینی]] که در [[فطرت]] انسان قرار داده ، عهده دار هدایت به وسیله پیامبران و [[وحی]] است . در این هدایت راهنمائى از طریق تعلیم و تربیت، وضع قوانین و پند و اندرز و موعظه است.<ref> جوادی آملی، هدایت در قرآن، ۱۳۸۵ش، ص۴۲،۴۷،۴۹۰</ref> | ||
آیاتی در قرآن به این حقیقت اشاره دارد. نظیر آیه: «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا: ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد یا ناسپاس» <ref>سوره إنسان، آیه ۳</ref> | آیاتی در [[قرآن]] به این حقیقت اشاره دارد. نظیر آیه: «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا: ما راه را به او نشان دادیم، خواه شاکر باشد یا ناسپاس»<ref>سوره إنسان، آیه ۳</ref> | ||
وآیه «وَهَدَیْنَاهُ النَّجْدَیْنِ: و او را به راه خیر و شرّ هدایت کردیم» <ref>سوره بلد، آیه ۱۰</ref> | وآیه «وَهَدَیْنَاهُ النَّجْدَیْنِ: و او را به راه خیر و شرّ هدایت کردیم»<ref>سوره بلد، آیه ۱۰</ref> | ||
== ویژگی ها== | == ویژگی ها== | ||
هدایت تشریعی دارای ویژگی های خاصی است که مهم‌ترین آن عبارت است از: | هدایت تشریعی دارای ویژگی های خاصی است که مهم‌ترین آن عبارت است از: | ||
#توسّط پیامبران به همگان ابلاغ می‌شود. | #توسّط [[پیامبران]] به همگان ابلاغ می‌شود. | ||
#مخصوص انسان‌ها و طایفه جن می‌باشد. | #مخصوص انسان‌ها و طایفه جن می‌باشد. | ||
#این هدایت [[اختیار|اختیاری]] و تخلّف پذیر می‌باشد. برخى در برابر آن، راه تسلیم پیش میگیرند و برخى به سرپیچى و طغیان می‌پردازند و دقیقاً از همین جاست كه مرحله بعد و اقسام دیگرى از هدایت مطرح می‌شود. <ref>جوادی آملی، هدایت در قرآن، ۱۳۸۵ش،ص۴۲</ref> | #این هدایت [[اختیار|اختیاری]] و تخلّف پذیر می‌باشد. برخى در برابر آن، راه تسلیم پیش میگیرند و برخى به سرپیچى و طغیان می‌پردازند و دقیقاً از همین جاست كه مرحله بعد و اقسام دیگرى از هدایت مطرح می‌شود.<ref>جوادی آملی، هدایت در قرآن، ۱۳۸۵ش،ص۴۲</ref> | ||
==اقسام هدایت تشریعی== | ==اقسام هدایت تشریعی== | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۳: | ||
۲. هدایت ثانویه یا «پاداشی»؛ | ۲. هدایت ثانویه یا «پاداشی»؛ | ||
وقتی انسان‌ها راه هدایت را برگزینند، خداوند به عنوان پاداش آنها را مشمول هدایت خاصه خود قرار می‌دهد. «وَ الَّذینَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدیً وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ» <ref>سوره محمد، آیه ۱۷</ref> «کسانی که هدایت یافتهاند، خداوند بر هدایت‌شان میافزاید و روح تقوا به آنان میبخشد.» | وقتی انسان‌ها راه هدایت را برگزینند، خداوند به عنوان پاداش آنها را مشمول هدایت خاصه خود قرار می‌دهد. «وَ الَّذینَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدیً وَ آتاهُمْ تَقْواهُمْ»<ref>سوره محمد، آیه ۱۷</ref> «کسانی که هدایت یافتهاند، خداوند بر هدایت‌شان میافزاید و روح تقوا به آنان میبخشد.» | ||
البته [[هدایت]] یک امر استمراری و یک امر وجودی مانند رشد درختان بیان شده که همواره باید وجود داشته باشد و از [[گناه]] پرهیز شود. انسان اگر بعد از هدایت گناه نماید، به ضلالت و گمراهی می‌افتد، این گونه نیست که اگر کسی هدایت شد دیگر به ضلالت دچار نشود. | البته [[هدایت]] یک امر استمراری و یک امر وجودی مانند رشد درختان بیان شده که همواره باید وجود داشته باشد و از [[گناه]] پرهیز شود. انسان اگر بعد از هدایت گناه نماید، به ضلالت و گمراهی می‌افتد، این گونه نیست که اگر کسی هدایت شد دیگر به ضلالت دچار نشود. | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۳: | ||
۴.هدایت به مفهوم حکم و اراده خدا؛ | ۴.هدایت به مفهوم حکم و اراده خدا؛ | ||
این نوع هدایت تعلق به اراده خداوند دارد.[[ قرآن]] می‌فرماید: «وَ مَنْ یَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَ مَنْ یُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِهِ» <ref>سوره اسرا، آیه ۹۷</ref> «هر کس را خدا هدایت کند، هدایت یافته واقعی است و هر کس را گمراه سازد، هادیان و سرپرستانی غیر خدا برای او نخواهی یافت. | این نوع هدایت تعلق به اراده خداوند دارد.[[ قرآن]] می‌فرماید: «وَ مَنْ یَهْدِ اللَّهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ وَ مَنْ یُضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ أَوْلِیاءَ مِنْ دُونِهِ»<ref>سوره اسرا، آیه ۹۷</ref> «هر کس را خدا هدایت کند، هدایت یافته واقعی است و هر کس را گمراه سازد، هادیان و سرپرستانی غیر [[خدا]] برای او نخواهی یافت. | ||
==فلسفه هدایت تشریعی== | ==فلسفه هدایت تشریعی== | ||
اگر فطرت و عقل میتوانستند راه تكامل انسان را ارائه كنند، نیازی به هدایت تشریعی نبود؛ ولی از آنجا كه ادراكات فطری و عقلی، اجمالی | اگر فطرت و عقل میتوانستند راه تكامل انسان را ارائه كنند، نیازی به هدایت تشریعی نبود؛ ولی از آنجا كه ادراكات فطری و عقلی، اجمالی و كلّی است، انسان برای دستیابی به باورهای صحیح نیازمند هدایت تشریعی است. [[قرآن]] كریم در آیاتی به این حقیقت اشاره دارد؛ از جمله می‌فرماید: | ||
یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ، وَ یُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّورِ بِإِذْنِهِ، وَ یَهْدِیهِمْ إِلَی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ۱؛ | یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَهُ سُبُلَ السَّلَامِ، وَ یُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَی النُّورِ بِإِذْنِهِ، وَ یَهْدِیهِمْ إِلَی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ۱؛ | ||
خداوند به بركت آن، كسانی را كه از خشنودی او پیروی كنند، به راههای سلامت، هدایت می‌كند و به فرمان خود، از تاریكی‌ها به سوی روشنایی میبرد و آنها را به سوی راه راست، رهبری مینماید. | خداوند به بركت آن، كسانی را كه از خشنودی او پیروی كنند، به راههای سلامت، هدایت می‌كند و به فرمان خود، از تاریكی‌ها به سوی روشنایی میبرد و آنها را به سوی راه راست، رهبری مینماید. | ||
در روایتی از [[امام رضا(ع)]] ، نیاز انسان به [[پیامبران]] و هدایت تشریعی، این گونه بیان شده است: | در [[حدیث|روایتی]] از [[امام رضا(ع)]] ، نیاز انسان به [[پیامبران]] و هدایت تشریعی، این گونه بیان شده است: | ||
چون مردم، چنان طبیعت و توانی كه مصالحشان را كاملاً درک كنند، ندارند و از طرفی، سازنده هستی نیز والاتر از آن است كه دیده شود و ضعف و ناتوانی بندگان از ادراک او نیز كاملاً روشن است، پس ناچار باید میان [[خدا]] و مردم فرستادهای [[معصوم]] باشد كه اوامر و نواهی و آموزشهای او را به آنان برساند و به آنچه منافعشان را تأمین و زیانهایشان را دفع می‌كند، آگاهشان سازد؛ چرا كه در وجودشان وسیلهای كه بتواند، آنچه را بدان نیاز دارند و سود و زیانشان را بشناسند وجود ندارد. | چون مردم، چنان طبیعت و توانی كه مصالحشان را كاملاً درک كنند، ندارند و از طرفی، سازنده هستی نیز والاتر از آن است كه دیده شود و ضعف و ناتوانی بندگان از ادراک او نیز كاملاً روشن است، پس ناچار باید میان [[خدا]] و مردم فرستادهای [[معصوم]] باشد كه اوامر و نواهی و آموزشهای او را به آنان برساند و به آنچه منافعشان را تأمین و زیانهایشان را دفع می‌كند، آگاهشان سازد؛ چرا كه در وجودشان وسیلهای كه بتواند، آنچه را بدان نیاز دارند و سود و زیانشان را بشناسند وجود ندارد. | ||
اگر شناخت پیامبر و اطاعت از او بر مردم واجب نبود، آمدن پیامبر برای آنان حاصلی نداشت و مشكلی را حلّ نمیكرد و فرستادن او كاری بیهوده و بی فایده بود و این كار از موجود حكیمی كه همه چیز را با حساب و كتاب و متقن آفریده، به دور است.<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع،۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۵۳</ref> | اگر شناخت پیامبر و اطاعت از او بر مردم واجب نبود، آمدن پیامبر برای آنان حاصلی نداشت و مشكلی را حلّ نمیكرد و فرستادن او كاری بیهوده و بی فایده بود و این كار از موجود حكیمی كه همه چیز را با حساب و كتاب و متقن آفریده، به دور است.<ref>شیخ صدوق، علل الشرائع،۱۳۸۰ش، ج۱، ص۲۵۳</ref> | ||
| خط ۵۰: | خط ۴۹: | ||
۱. پیامبران؛ | ۱. پیامبران؛ | ||
[[خداوند]]، [[انبیا|انبیاء]] را به عنوان هدایت‌كنندگان معرفی نموده و اقتدای به آنها را بر همگان واجب گردانیده است چنانكه در این آیه می‌فرماید:(أُولَئِكَ الَّذِینَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهِ) <ref>سوره انعام، آیه ۹۰</ref> آنها كسانی هستند كه خداوند هدایت‌شان كرده پس به هدایت آنان اقتدا كن» | [[خداوند]]، [[انبیا|انبیاء]] را به عنوان هدایت‌كنندگان معرفی نموده و اقتدای به آنها را بر همگان واجب گردانیده است چنانكه در این آیه می‌فرماید:(أُولَئِكَ الَّذِینَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهِ)<ref>سوره انعام، آیه ۹۰</ref> آنها كسانی هستند كه خداوند هدایت‌شان كرده پس به هدایت آنان اقتدا كن» | ||
۲. كتاب‌های آسمانی؛ | ۲. كتاب‌های آسمانی؛ | ||
از عوامل هدایت كتاب‌های آسمانی مانند [[تورات]] <ref>سوره مائده، آیه۴۴(إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاه فِیهَا هُدًى وَنُورٌ</ref> | از عوامل هدایت كتاب‌های آسمانی مانند [[تورات]]<ref>سوره مائده، آیه۴۴(إِنَّا أَنْزَلْنَا التَّوْرَاه فِیهَا هُدًى وَنُورٌ</ref> | ||
[[انجیل]] <ref>سوره مائده، آیه ۴۶:( وَآتَینَاهُ الإنْجِیلَ فِیهِ هُدًى وَنُورٌ )</ref> | [[انجیل]]<ref>سوره مائده، آیه ۴۶:( وَآتَینَاهُ الإنْجِیلَ فِیهِ هُدًى وَنُورٌ )</ref> | ||
[[قرآن]] <ref>سوره بقره، آیه ۱۸۵:( الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَینَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ)</ref> است. | [[قرآن]]<ref>سوره بقره، آیه ۱۸۵:( الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَینَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ)</ref> است. | ||
۳. امامان معصوم؛ | ۳. امامان معصوم؛ | ||
[[ائمه اثناعشر|ائمه دوازده گانه]] از سوی خداوند متعال عهده دار هدایت هستند.[[امام باقر]](ع) در تفسیر آیه «تو فقط بیم‌دهنده‌ای! و برای هر گروهی هدایت كننده‌ای است.» <ref>سوره رعد، آیه۷</ref> فرمود: رسول خدا بیم‌دهنده است، و از ما برای هر دوره‌ای هدایتگری است كه به سوی آنچه پیامبر خدا آورده هدایت می‌كند. و هدایتگران پس از او علی(ع) و جانشینان او یكی پس از دیگری هستند.<ref>مکارم شیرازی،تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۱۰، ص ۱۵۶</ref> | [[ائمه اثناعشر|ائمه دوازده گانه]] از سوی خداوند متعال عهده دار هدایت هستند.[[امام باقر]](ع) در تفسیر آیه «تو فقط بیم‌دهنده‌ای! و برای هر گروهی هدایت كننده‌ای است.»<ref>سوره رعد، آیه۷</ref> فرمود: رسول خدا بیم‌دهنده است، و از ما برای هر دوره‌ای هدایتگری است كه به سوی آنچه پیامبر خدا آورده هدایت می‌كند. و هدایتگران پس از او علی(ع) و جانشینان او یكی پس از دیگری هستند.<ref>مکارم شیرازی،تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۱۰، ص ۱۵۶</ref> | ||
==فرق هدایت تشریعی و تکوینی== | ==فرق هدایت تشریعی و تکوینی== | ||