محمد بن جعفر الصادق: تفاوت میان نسخه‌ها

محمد پسر امام جعفر صادق (ع) از علمای بزرگ زمان و راویان برجسته احادیث پدرش بود.<ref>ابن الطقطقی، الفخری، ص 217</ref> همسر وی [[خدیجه دختر عبدالله بن حسین]] بود. او را به دلیل زیباییش دیباج لقب داده بودند.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ج3، ص 439</ref>

وی در سال ۱۹۹ و بنا بر روایات در سال 200 در [[مکه]] علیه [[مأمون]] قیام کرد و [[جارودیه|زیدیه جارودیه]] از وی پیروی کردند. [[عیسی جلودی]] از جانب مأمون برای سرکوبی آنان مأموریت یافت و جمعیتشان را پراکنده ساخت.

بنابر برخی گزارش ها او از ابتدا با خروج بر مامون، موافق نبود اما گروهی از یاران و خانواده اش وی را به این کار تشویق کردند<ref>ابن الطقطقی، الفخری، ص 217</ref> دوران قیام او همزمان است با آشوبی که در آغاز خلافت مامون روی داد و همزمان قیام های متعددی از سوی علویان و دیگر مخالفان حکومت عباسی در سرزمین های اسلامی اتفاق افتاد. از جمله قیام ابن طباطبا که موفقیت زیادی در عراق دست آورد در همین دوران بود.

یک علوی دیگر به نام [[حسین بن حسن افطس]] در [[سال 200 هجری قمری]] در مکه قدرت را به دست گرفت. بنابر برخی گزارش ها حسین بن افطس که با نارضایتی مردم مواجه شده بود و از سویی شکست قیام های دیگر را می دید، نزد محمد دیباج آمد و به او پیشنهاد خلافت کرد تا از محبوبیت او استفاده کند. محمد در آغاز نپذیرفت تااینکه به اصرار فرزندش و حسین افطس به این کار راضی شد.<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج8، ص 537-539؛ ابن خلدون، تاریخ، ج 3، ص 306</ref> به گفته مسعودی محمد دیباج در ابتدا پیرو ابن طباطبا بود و برای او دعوت می کرد و پس از مرگ ابن طبا طبا ادعای خلافت کرد و امیرالمومنین خوانده شد.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ج3، ص 439</ref>

[[عیسی جلودی]] محمد را اسیر کرد و پیش مأمون فرستاد. او بعد از دستگیری در مکه در میان مردم سخن گفت و از اظهار پشیمانی کرد و گفت به من خبر دادند که مامون مرده و من به این دلیل خلافت را پذیرفتم.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج 8، ص 540؛ ابن خلدون، ج3،  ص306</ref> مأمون او را گرامی داشت و نزدیک خود نشانید و وی را صله داد و او نزد مأمون در [[خراسان]] ماند. بر اساس برخی گزارش ها هنگامی که امام رضا(ع) به شهادت رسید، محمد بن جعفر در خراسان بود و مامون یک روز پس از شهادت آن حضرت محمد بن جعفر و دیگر سادات را از این واقعه باخبر کرد.<ref>مفید، الارشاد، ج2، ص 271</ref>

محمد در  سال 203 در [[خراسان]] و در شهر گرگان درگذشت<ref>ابن الاثیر، الکامل فی التاریخ، ج6، ص 356</ref> و [[مأمون]] در [[تشییع جنازه]] وی شرکت کرد و بر وی [[نماز میت|نماز]] گذارد.<ref>المفید، ۱۳۸۰ه.ش. صص ۵۵۵-۵۵۶.</ref>

در ایران چند مقبره به محمد دیباج منسوب و به نام او شناخته شده است. از جمله مقبره منسوب به محمد دیباج در دامغان در شهر دیباج<ref>نک: [[http://shrines.blog.ir/post/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D8%AC-%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%86|سایت مزارات ایران و جهان اسلام]]</ref>، دیگری در روستای شلیگان درگز<ref>نک: [[https://shrines.blog.ir/post/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D8%AC-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B2| مزارات ایران و جهان اسلام]]</ref> و امامزاده آق امام در آزادشهر<ref>نک: [[https://shrines.blog.ir/post/%D9%85%D8%AA%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D8%AC%DB%8C%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%B1%D8%AD-%D8%AD%D8%A7%D9%84-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AF%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D8%AC-%D9%81%D8%B1%D8%B2%D9%86%D8%AF-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D8%B9| مزارات ایران و جهان اسلام]]</ref>. مقبره دیگری نیز منسوب به محمد دیباج در قزوین قرار دارد.