سوره نبأ: تفاوت میان نسخه‌ها

این [[سوره]] را به این مناسبت '''نَبَأ‌''' می‌نامند که [[آیه]] دوم آن از «نبأ عظیم» (که خبر از [[قیامت]] است) سخن می‌گوید. نبأ به معنای خبر<ref>دهخدا، لغتنامه، ذیل واژه.</ref> یا خبر مفید است.<ref>راغب اصفهانی، المفردات، ج۱، ص۷۸۸.</ref> نام‌های دیگر آن '''عَمَّ‌''' (به معنای از چه چیزی) و '''تَسائُل‌''' (از یکدیگر پرسیدن) است؛ زیرا با «‌عم یتسائلون‌» آغاز می‌شود. نام چهارم آن '''مُعصِرات‌''' (به معنای ابرهای متراکم) است؛ زیرا این کلمه در آیه چهاردهم این سوره، به کار رفته است.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۰-۱۲۶۱</ref>

سوره نبأ از [[سوره‌های مکی]] و هشتادمین سوره‌ای است که بر [[پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است، یعنی بعد از [[سوره معارج]] و قبل از [[سوره نازعات]]. سوره نبأ در ترتیب [[مصحف|مصحفی]]، هفتاد و هشتمین سوره است.<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ج۱، ص۱۶۷.</ref>

سوره نبأ درباره یک خبر و حادثه بزرگ یعنی [[قیامت]] سخن می‌گوید و بر حقیقت و تردیدناپذیری آن استدلال می‌کند. آغاز [[سوره]] چنین است که مردم از یکدیگر درباره خبر قیامت می‌پرسند. سپس [[خداوند]] با لحنی تهدیدآمیز می‌فرماید به‌زودی از آن اگاه می‌شوند.<ref>طباطبایی، المیزان، ترجمه، ج۲۰، ص۲۵۷.</ref>

در ادامهٔ سوره، برای اثبات حقانیت روز قیامت، آمده است عالم با تدبیر حکیمانه‌اش بهترین و روشن‌ترین دلیل است بر اینکه بعد از این دنیای فناپذیر، دنیایی ثابت و باقی خواهد بود و آن روز، روز جزاست نه عمل. سپس حوادث این روز توصیف شده است که مردم همگی در آن احضار می‌شوند و طغیان‌گران به سوی عذابی دردناک و [[تقوا|پرهیزکاران]] به سوی نعمتی ماندگار منتقل می‌شوند.<ref>طباطبایی، المیزان، ترجمه، ج۲۰، ص۲۵۷.</ref>

در [[تفسیر البرهان]] ده [[روایت]] ذیل [[آیه]] اول و دوم سوره نبأ آمده که «نبأ عظیم» را [[علی (ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] یا [[ولایت]] آن حضرت خوانده‌اند.<ref>بحرانی، البرهان، ج۵، ص۵۶۶.</ref> همچنین [[قاضی نورالله شوشتری]] در کتاب [[احقاق الحق]] از حاکم حَسَکانی (عالم اهل سنت) نقل می‌کند، مراد از متقین در آیه ۳۱ «إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفَازًا» [[علی بن ابی طالب(ع)|علی بن ابی‌طالب]] است.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ج۱۴، ص۵۳۳.</ref>

[[شیخ طوسی]] در [[تفسیر تبیان]] می‌نویسد: درباره سبب نزول این سوره گفته‌اند [[رسول خدا(ص)]] با [[قریش]] سخن می‌گفت و اخبار امت‌های گذشته را برایشان بازگو می‌کرد و آنان را پند می‌داد؛ اما آنان حضرت را مسخره می‌کردند. پس [[خداوند]] پیامبر(ص) را از سخن گفتن با آنان نهی کرد. [روزی] رسول خدا(ص) با اصحابش سخن می‌گفت که یکی از [[مشرک|مشرکان]] جلو آمد و حضرت سکوت کرد. پس مشرکان جمع شدند و گفتند ای محمد! سخن تو عجیب است و ما دوست داریم سخن تو را بشنویم. اما پیامبر(ص) فرمود خداوند مرا از سخن گفتن با شما نهی کرده است. پس خداوند «عَمَّ يَتَساءَلُونَ عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ» را نازل کرد.<ref>شیخ طوسی، التبیان، ج۱۰، ص۲۳۸.</ref>

در تفسیر [[مجمع البیان]] درباره فضیلت [[تلاوت]] سوره نبأ از [[پیامبر(ص)]] نقل شده است هر کس سوره عم یتسائلون را بخواند، [[خداوند]] از نوشیدنی خنک و گوارای بهشتی در قیامت سیرابش می‌کند. همچنین از [[امام صادق(ع)]] روایت شده است کسی که همه روزه سوره عم یتسائلون را قرائت کند، سال تمام نمی‌شود مگر اینکه [[خانه خدا]] را زیارت می‌کند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۳۷.</ref>

در [[حديث|حديثی]] ديگر از [[رسول خدا(ص)]] آمده است هر کس آن را بخواند و حفظ کند، حساب او در قیامت [چنان سریع انجام می‌شود که] به مقدار خواندن یک نماز خواهد بود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۶، ص۴.</ref> همچنین در روایات آمده است پیامبر(ص) سوره نبأ را جزو سوره‌هایی خوانده که موی آن حضرت را سپید کردند.{{یادداشت|از ابن عباس روایت شده گفت: [روزی] ابوبکر به رسول خدا(ص) عرضه داشت یا رسول الله چقدر زود مویت سپید شد؟ فرمود: موی مرا سوره هود و واقعه  و مرسلات و عم یتسائلون سپید کرد (طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۲۶۴).}}