جبرئیل: تفاوت میان نسخه‌ها

{{عالم خلقت}}

در [[فلسفه]] و [[عرفان]]، حقیقت و جایگاه جبرئیل به لحاظ فلسفی و عرفانی بحث شده و فیلسوفان و حکیمان مسلمان با تعابیری چون «عقل فَعّال» از او یاد کره‌اند. در متون دینی [[یهودیت]] و [[مسیحیت]] نیز از این فرشته یاد شده است.

واژۀ '''جبرئیل''' در اصل عِبری است و ظاهراً به صورت سریانی‌اش به عربی راه یافته است.<ref>جفری، ص۱۰۰۱۰۱.</ref> نویسندگان و محققان زبان عربی بر غیرعربی بودن آن تصریح کرده‌اند<ref>رجوع کنید به جوالیقی، ص۳۲۷؛ ابوحیان غرناطی، ج ۱، ص۳۱۷؛ مرتضی زبیدی، ج ۱۰، ص۳۵۷.</ref> که در تلفظ آن تصرف شده است. ابوحیان غرناطی<ref>ابوحیان غرناطی، ج ۱، ص۳۱۷ ۳۱۸.</ref> سیزده صورت مختلف آن، نظیر جِبْریل، جَبْریل، جَبَرئیل، جَبَرئِل، جَبرائل، جَبرائیل، را آورده است.<ref>نیز رجوع کنید به جوهری، ذیل «جبر»؛ جوالیقی، ص۱۱۳۱۱۴.</ref> همچنین دانی<ref>دانی، ص ۷۵.</ref> صورت‌های قرائت این کلمه در [[قرآن]] را برشمرده<ref>نیز رجوع کنید بهابن جزری، ج ۲، ص۲۱۹.</ref> که «جِبْرِیل» مشهورترین و فصیح‌ترین آنها به لهجۀ اهل [[حجاز]] و بنا بر [[قراء سبعه|قرائت حفص]]، ابوعمرو، نافع و ابن عامر است.<ref>سمین حلبی، ج ۲، ص۱۸.</ref>

با توجه به معنای «جبروت» که در عبری به معنای نیرومندی و قدرت است،<ref>رجوع کنید به مشکور، همانجا.</ref> احتمالاً جبرئیل از «جبروت» مشتق شده است.<ref>رجوع کنید به ابوحیان غرناطی، همانجا.</ref> باتوجه به اینکه «جَبَر» از زبان عبری به معنای قدرت داشتن و توانمندی و «جبرئیل» به معنای شخص نیرومند نیز آمده است،<ref>زامیت، ص۱۱۶، ۵۳۰؛ مشکور، همانجا.</ref> این احتمال تقویت می‌شود. حتی القاب «شدیدالقوی» و «ذومرّة» نیز معادل عربی جبرئیل دانسته شده است.<ref>رجوع کنید بهجفری، ص۱۰۰؛ مشکور، ج ۱، ص۱۲۶۱۲۷؛ جُعَیط، ص۶۳.</ref>

نام جبرئیل در [[قرآن]] سه بار در [[آیه|آیات]] [[سوره مدنی|مدنی]] آمده است.<ref>رجوع کنید به بقره: ۹۷، ۹۸؛ تحریم: ۴.</ref> به وظیفه اصلی جبرئیل، یعنی پیام‌آوری [[وحی]]، در آیۀ {{متن قرآن|...فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَیٰ قَلْبِک بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقًا لِّمَا بَینَ یدَیهِ وَهُدًی وَبُشْرَیٰ لِلْمُؤْمِنِینَ ﴿۹۷﴾|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=۹۷}} تصریح شده است، هرچند دربارۀ کیفیت انتقال و نزول وحی سخنی به میان نیامده است.<ref>رجوع کنید به فخررازی، ج ۲، ص۳۲؛ صدرالدین شیرازی، ج ۱، ص۲۹۶۳۰۱.</ref>

# «الروح الامین»<ref>شعراء: ۱۹۳.</ref> که حاکی از امانتداری او در رساندن وحی است.

# «رسولٍ کریم»<ref>حاقه: ۴۰؛ تکویر: ۱۹.</ref> که بر خصلت‌های نیک وی دلالت دارد.

ریشه این اتهام از اعتقاد [[یهود]] به خیانت جبرئیل در ابلاغ رسالت است، چراکه تصور می‌کنند [[خداوند]] به وی دستور داده بود [[نبوت]] را در دودمان [[اسرائیل]] قرار دهد لکن او بر خلاف فرمان خدا آن را در سلسله [[اسماعیل]] قرار داد. بنابراین گروه یهود جبرئیل را دشمن دانسته و جمله خان الأمین (جبرئیل خیانت نمود) را شعار خود قرار دادند و به همین خاطر [[قرآن]] در مقام انتقاد از آنان و اثبات بی‌پایگی سخنانشان جبرئیل را فرشته‌ای امین و درستکار معرفی کرد.<ref group="یادداشت">قُلْ مَنْ کانَ عَدُوًّا لِجِبْرِیلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلَی قَلْبِک بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقًا لِمَا بَینَ یدَیهِ وَهُدًی وَبُشْرَی لِلْمُؤْمِنِینَ. بگو: هر کس با جبرئیل دشمنی ورزد آن فرشته گرامی به اذن خدا قرآن را بر قلب تو نازل نمود. بقره آیه ۹۷</ref>

این در حالی است که شیعیان چنین باوری نداشته و عالمان آنها از این اتهام پاسخ داده‌اند.(مطالعه بیشتر: [http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?bank=question&id=1247 سایت ولی عصر-عج-])