کاربر ناشناس
بیت المال: تفاوت میان نسخه‌ها
←حضور غیرمسلمانان در نهاد
imported>Aghaie (←منابع) |
imported>Wasety |
||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
==حضور غیرمسلمانان در نهاد== | ==حضور غیرمسلمانان در نهاد== | ||
چنانکه گذشت، دستگاه خلافت دیوان نگاری را از ایرانیان آموخت و لذا بیشترین کارمندان دیوان بیت المال و سایر دیوان‌ها را ایرانیان و در مرتبۀ بعد رومیان و [[اهل ذمه|اهل ذمّه]] تشکیل می‌دادند و دیوان‌ها به زبان یونانی یا فارسی نگاشته می‌شد تا اینکه در سال ۸۱ق عبدالملک بن مروان فرمان داد دیوان‌ها را به عربی بنویسند.<ref>بلاذری، ص۲۷۲؛ نویری، ج ۸، ص۱۹۹؛ ماوردی، ص۳۴۱.</ref> در زمان خلفای راشدین غیرمسلمانان کمتر در امر بیت المال به کار گرفته می‌شدند. [[معاویه بن ابوسفیان|معاویه]] اوّلین کسی بود که شخصی [[مسیحیت|مسیحی]] را کاتب بیت المال کرد. این روش ادامه داشت تا آنکه ابوجعفر منصور استخدام غیرمسلمانان را در امور مالی منع کرد، و [[مهدی عباسی]] و [[هارون الرشید]] نیز چنین کردند.<ref>ابن قیم جوزیه، قسم ۱، ص۲۱۵ـ۲۱۷.</ref> لکن این فرمان‌ها در معرض تغییرات بود و گاهگاهی لغو می‌شد و عده‌ای غیرمسلمان در بیت المال مسئولیت‌هایی به عهده می‌گرفتند.<ref>قدامة بن جعفر، ص۱۲۵.</ref> | چنانکه گذشت، دستگاه خلافت دیوان نگاری را از ایرانیان آموخت و لذا بیشترین کارمندان دیوان بیت المال و سایر دیوان‌ها را ایرانیان و در مرتبۀ بعد رومیان و [[اهل ذمه|اهل ذمّه]] تشکیل می‌دادند و دیوان‌ها به زبان یونانی یا فارسی نگاشته می‌شد تا اینکه در سال ۸۱ق [[عبدالملک بن مروان]] فرمان داد دیوان‌ها را به عربی بنویسند.<ref>بلاذری، ص۲۷۲؛ نویری، ج ۸، ص۱۹۹؛ ماوردی، ص۳۴۱.</ref> در زمان خلفای راشدین غیرمسلمانان کمتر در امر بیت المال به کار گرفته می‌شدند. [[معاویه بن ابوسفیان|معاویه]] اوّلین کسی بود که شخصی [[مسیحیت|مسیحی]] را کاتب بیت المال کرد. این روش ادامه داشت تا آنکه ابوجعفر منصور استخدام غیرمسلمانان را در امور مالی منع کرد، و [[مهدی عباسی]] و [[هارون الرشید]] نیز چنین کردند.<ref>ابن قیم جوزیه، قسم ۱، ص۲۱۵ـ۲۱۷.</ref> لکن این فرمان‌ها در معرض تغییرات بود و گاهگاهی لغو می‌شد و عده‌ای غیرمسلمان در بیت المال مسئولیت‌هایی به عهده می‌گرفتند.<ref>قدامة بن جعفر، ص۱۲۵.</ref> | ||
==دیوان‌های کوچک== | ==دیوان‌های کوچک== | ||
در ولایات مختلف، گاه نظام‌های خاصی برای بیت المال وجود داشت ؛ گاه بیت المال در اختیار امیری بود که در آن ولایت امارت داشت، گاه مسئول خاصّی داشت که خلیفه در کنار امیر به این سمت منصوبش می‌کرد که در این صورت وظایف اجتماعی و نظامی بر عهدۀ امیر بود و وظایف مالی به عهدۀ صاحب دیوان. هنگامی که خلیفۀ دوم [[عمار بن یاسر]] را به امیری [[کوفه]] گماشت، [[عبداللّه بن مسعود]] را نیز با وی فرستاد تا متولی بیت المال باشد<ref>ابن سعد، ج ۳، ص۲۵۵.</ref> و در موارد دیگری نیز اینگونه عمل شد. نامه نگاری‌های دارالخلافه نیز خطاب به صاحبان هر دومقام در یک نامه صورت می‌گرفت. | در ولایات مختلف، گاه نظام‌های خاصی برای بیت المال وجود داشت ؛ گاه بیت المال در اختیار امیری بود که در آن ولایت امارت داشت، گاه مسئول خاصّی داشت که خلیفه در کنار امیر به این سمت منصوبش می‌کرد که در این صورت وظایف اجتماعی و نظامی بر عهدۀ امیر بود و وظایف مالی به عهدۀ صاحب دیوان. هنگامی که خلیفۀ دوم [[عمار بن یاسر]] را به امیری [[کوفه]] گماشت، [[عبداللّه بن مسعود]] را نیز با وی فرستاد تا متولی بیت المال باشد<ref>ابن سعد، ج ۳، ص۲۵۵.</ref> و در موارد دیگری نیز اینگونه عمل شد. نامه نگاری‌های دارالخلافه نیز خطاب به صاحبان هر دومقام در یک نامه صورت می‌گرفت. | ||