پرش به محتوا

ماه‌های حرام: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Smnazem
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''ماه های حرام''' عبارتند از [[محرم]]، [[رجب]]، [[ذوالقعده]] و [[ذوالحجه]]. این ماه‌ها از آن رو ماه [[حرام]] نامیده شده‌اند که [[خداوند]] رعایت حرمت آنها را بر [[مؤمن|مؤمنان]] [[واجب]] کرده است. از زمان [[حضرت ابراهیم]]، جنگ در این ماه‌ها حرام بوده و[[دیه|دیۀ]] قتل در این ماه‌ها از ماه‌های دیگر بیشتر است.
'''ماه های حرام'''، ماه‌هایی که [[خداوند]] رعایت حرمت آنها را بر [[مؤمن|مؤمنان]] [[واجب]] کرده. این ماه‌ها عبارتند از: [[محرم]]، [[رجب]]، [[ذوالقعده]] و [[ذوالحجه]]. از زمان [[حضرت ابراهیم]]، جنگ در این ماه‌ها حرام بوده. [[دیه]] قتل در این ماه‌ها، بیش از ماه‌های دیگر است.


عرب‌ها بر اساس اغراض شخصی، حرمت ماه محرم را به صفر منتقل کرده و ماه‌های دیگر را نیز به تأخیر می‌انداختند. این عمل «نَسیء» نامیده شده و در [[قرآن کریم|قرآن]] [[گناه کبیره|گناهی بزرگ ]] شمره شده است.
اعراب گاه بر اساس اغراض شخصی، حرمت ماه [[محرم]] را به [[صفر]] منتقل کرده و ماه‌های دیگر را هم به تأخیر می‌انداخته‌اند. این عمل «نَسیء» نامیده شده و در [[قرآن کریم|قرآن]] [[گناه کبیره|گناهی بزرگ]] شمره شده است.


== معنای ماه حرام ==
== معنای ماه حرام ==
مراد از ماه‌های حرام، ماه‌هایی است که خداوند متعال رعایت حرمت آنها را بر [[مؤمن|مؤمنان]] واجب کرده است. از زبان و زمان [[حضرت ابراهیم]] و [[حضرت اسماعیل|اسماعیل]] جنگ در ماه‌های حرام ناروا دانسته شده است. این سنّت تا زمان ظهور [[اسلام]] در میان اعراب مورد احترام بود. [[قرآن کریم]] نیز بر آن صحه گذاشت و حرمت این ماه‌ها را مورد تأیید قرار داد.<ref>انصاری، ماه‌های حرام در قرآن کریم، ص۱۹۴۹</ref>
مراد از ماه‌های حرام، ماه‌هایی است که خداوند متعال رعایت حرمت آنها را بر [[مؤمن|مؤمنان]] واجب کرده. از زمان [[حضرت ابراهیم]] و [[حضرت اسماعیل|اسماعیل]]، جنگ در ماه‌های حرام ناروا دانسته شده است. این سنّت تا زمان ظهور [[اسلام]] در میان اعراب مورد احترام بود. [[قرآن کریم]] نیز بر آن صحه گذاشت و حرمت این ماه‌ها را مورد تأیید قرار داد.<ref>انصاری، ماه‌های حرام در قرآن کریم، ص۱۹۴۹</ref>


=== نام ماه‌ها ===
=== نام ماه‌ها ===
خط ۱۰: خط ۱۰:


== در قرآن ==
== در قرآن ==
عبارت ماه حرام یا ماه‌های در چندین [[آیه]] آمده، اما در آیه ۳۶ [[سوره توبه]]، ۴ ماه بودن آنها بیان شده است:{{سخ}}{{متن قرآن|{{رنگی|سبز}}'''إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ‌ عِندَ اللَّـهِ اثْنَا عَشَرَ‌ شَهْرً‌ا فِي كِتَابِ اللَّـهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضَ مِنْهَا أَرْ‌بَعَةٌ حُرُ‌مٌ'''{{رنگی/پ}}{{سخ}}|ترجمه= در حقيقت، شماره ماه‌ها نزد خدا، از روزى كه آسمانها و زمين را آفريده، در كتاب [علم‌] خدا، دوازده ماه است؛ از اين [دوازده ماه‌]، چهار ماه، [ماهِ‌] حرام است.|سوره=[[سوره توبه|توبه]]|آیه=۳۶}}
عبارت ماه حرام یا ماه‌های حرام، در چندین [[آیه]] آمده، اما در آیه ۳۶ [[سوره توبه]]، ۴ ماه بودن آنها بیان شده است:{{سخ}}{{متن قرآن|{{رنگی|سبز}}'''إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ‌ عِندَ اللَّـهِ اثْنَا عَشَرَ‌ شَهْرً‌ا فِي كِتَابِ اللَّـهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضَ مِنْهَا أَرْ‌بَعَةٌ حُرُ‌مٌ'''{{رنگی/پ}}{{سخ}}|ترجمه= در حقيقت، شماره ماه‌ها نزد خدا، از روزى كه آسمانها و زمين را آفريده، در كتاب [علم‌] خدا، دوازده ماه است؛ از اين [دوازده ماه‌]، چهار ماه، [ماهِ‌] حرام است.|سوره=[[سوره توبه|توبه]]|آیه=۳۶}}


== احکام ماه‌های حرام ==
== احکام ماه‌های حرام ==
=== حرام بودن جنگ ===
=== حرام بودن جنگ ===
در [[قرآن]] بر [[حرمت]] شدید جنگ در این ماه‌ها تصریح شده است: {{متن قرآن|{{رنگی|سبز}}'''یسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ‌ الْحَرَ‌امِ قِتَالٍ فِيهِ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ‌'''{{رنگی/پ}}|ترجمه=از تو در باره ماهى كه كارزار در آن حرام است مى‌پرسند. بگو: كارزار در آن، گناهى است بزرگ|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=٢١٧}}
در [[قرآن]] بر [[حرمت]] شدید جنگ در این ماه‌ها تصریح شده است: {{متن قرآن|{{رنگی|سبز}}'''یسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ‌ الْحَرَ‌امِ قِتَالٍ فِيهِ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ‌'''{{رنگی/پ}}|ترجمه=از تو درباره ماهى كه كارزار در آن حرام است مى‌پرسند. بگو: كارزار در آن، گناهى است بزرگ|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=٢١٧}}


'''اجازه دفاع در ماه حرام:''' هر چند آغاز جنگ در ماه حرام از [[گناهان کبیره|گناهان بزرگ]] شمرده شده است، اما در صورتی که [[مسلمانان]] در این ماه مورد حمله قرار بگیرند، دفاع از خود بر آنان [[واجب]] است: {{متن قرآن|{{رنگی|سبز}}'''الشَّهْرُ‌ الْحَرَ‌امُ بِالشَّهْرِ‌ الْحَرَ‌امِ وَالْحُرُ‌مَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّـهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّـهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ'''{{رنگی/پ}}|ترجمه= ماهِ حرام، در برابر ماهِ حرام! (اگر دشمنان، احترام آن را شکستند، و در آن با شما جنگیدند، شما نیز حق دارید مقابله به مثل کنید.) و تمام حرام‌ها، (قابلِ) قصاص است. و (به طور کلّی) هر کس به شما تجاوز کرد، همانند آن بر او تعدّی کنید! و از خدا بپرهیزید (و زیاده روی ننمایید)! و بدانید خدا با پرهیزکاران است!|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=١٩٤}}
'''اجازه دفاع در ماه حرام''': هر چند آغاز جنگ در ماه حرام از [[گناهان کبیره|گناهان بزرگ]] شمرده شده، اما در صورتی که [[مسلمانان]] در این ماه مورد حمله قرار بگیرند، دفاع از خود بر آنان [[واجب]] است: {{متن قرآن|{{رنگی|سبز}}'''الشَّهْرُ‌ الْحَرَ‌امُ بِالشَّهْرِ‌ الْحَرَ‌امِ وَالْحُرُ‌مَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّـهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّـهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ'''{{رنگی/پ}}|ترجمه= ماهِ حرام، در برابر ماهِ حرام! (اگر دشمنان، احترام آن را شکستند، و در آن با شما جنگیدند، شما نیز حق دارید مقابله به مثل کنید.) و تمام حرام‌ها، (قابلِ) قصاص است. و (به طور کلّی) هر کس به شما تجاوز کرد، همانند آن بر او تعدّی کنید و از خدا بپرهیزید (و زیاده‌روی ننمایید) و بدانید خدا با پرهیزکاران است.|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=١٩٤}}


[[امام خمینی]] نیز در پاسخ به استفتائی در این زمینه چنین پاسخ داده است:
[[امام خمینی]] در پاسخ به استفتائی، در این زمینه چنین پاسخ داده است:


::در جنگ دفاعی، هر موقع که دفاع واجب باشد باید بر آن اقدام شود، اگر چه در ماه حرام باشد.<ref>امام خمینی، استفتائات، ج١، ص۵۱۵</ref>
::در جنگ دفاعی، هر موقع که دفاع واجب باشد باید بر آن اقدام شود، اگر چه در ماه حرام باشد.<ref>امام خمینی، استفتائات، ج ١، ص ۵۱۵</ref>


=== تشدید دیه ===
=== تشدید دیه ===
[[دیه|دیۀ]] قتل در این ماه‌ها، به میزان یک سوم دیه کامل، از قتل در ماه‌های دیگر بیشتر است.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۵۳۰</ref>
[[دیه]] قتل در این ماه‌ها، به میزان یک سوم دیه کامل، از قتل در ماه‌های دیگر بیشتر است.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیلة، ج ۲، ص ۵۳۰</ref>


== نسیء ==
== نسیء ==
نَسیء در لغت به معنای به تأخیر انداختن و در قرآن به معنای تأخیر حرمت یک ماه از ماه‌های حرام به ماه دیگر است.
نَسیء در لغت به معنای به تأخیر انداختن و در قرآن به معنای تأخیر حرمت یک ماه از ماه‌های حرام به ماه دیگر است.


ملت عرب با گذشت زمان در [[مناسک حج]] و حرمت ماه‌ها تغییراتی ایجاد کردند. زیرا در مواردی به دلیل خشم و کینۀ زیاد، ترک جنگ و غارت و چپاول در سه ماه پیاپی بر آنان دشوار می‌آمد، در عین حال نمی‌خواستند بر سنّت دیرین آنان که حرمت ۴ ماه از سال بود خللی ایجاد شود، از این روی حرمت ماه محرم را به تأخیر می‌انداختند و به [[صفر]] منتقل می‌کردند. و بدین ترتیب دیگر ماه‌های حرام را هم به تأخیر می‌انداختند و ماه‌های به تأخیر افتاده به نام اصلی خود خوانده می‌شد و در نهایت نظم همۀ ماه‌ها به هم می‌خورد.<ref>انصاری، نسیء، ص۲۲۳۰</ref>
ملت عرب با گذشت زمان در [[مناسک حج]] و حرمت ماه‌ها تغییراتی ایجاد کردند، زیرا در مواردی به دلیل خشم و کینه زیاد، ترک جنگ و غارت و چپاول در سه ماه پیاپی بر آنان دشوار می‌آمد، در عین حال نمی‌خواستند بر سنت دیرین آنان که حرمت ۴ ماه از سال بود خللی ایجاد شود، از این روی حرمت ماه محرم را به تأخیر می‌انداختند و به [[صفر]] منتقل می‌کردند. و بدین ترتیب دیگر ماه‌های حرام را هم به تأخیر می‌انداختند و ماه‌های به تأخیر افتاده به نام اصلی خود خوانده می‌شد و در نهایت نظم همه ماه‌ها به هم می‌خورد.<ref>انصاری، نسیء، ص ۲۲۳۰</ref>


در قرآن به شدت با این کار مخالفت شده است:{{سخ}}{{متن قرآن|{{رنگی|سبز}}'''إِنَّمَا النَّسِيءُ زِيَادَةٌ فِي الْكُفْرِ‌ ۖ يُضَلُّ بِهِ الَّذِينَ كَفَرُ‌وا يُحِلُّونَهُ عَامًا وَيُحَرِّ‌مُونَهُ عَامًا لِّيُوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ فَيُحِلُّوا مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ ۚ زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ ۗ وَاللَّـهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِ‌ينَ'''{{رنگی/پ}}{{سخ}}|ترجمه=جز اين نيست كه جابجا كردن [ماههاى حرام‌]، فزونى در كفر است كه كافران به وسيله آن گمراه مى‌شوند؛ آن را يكسال حلال مى‌شمارند، و يكسال [ديگر]، آن را حرام مى‌دانند، تا با شماره ماههايى كه خدا حرام كرده است موافق سازند، و در نتيجه آنچه را خدا حرام كرده [بر خود] حلال گردانند. زشتى اعمالشان برايشان آراسته شده است، و خدا گروه كافران را هدايت نمى‌كند.|سوره= [[سوره توبه|توبه]]|آیه= ۳۷}}
در قرآن به شدت با این کار مخالفت شده است:{{سخ}}{{متن قرآن|{{رنگی|سبز}}'''إِنَّمَا النَّسِيءُ زِيَادَةٌ فِي الْكُفْرِ‌ ۖ يُضَلُّ بِهِ الَّذِينَ كَفَرُ‌وا يُحِلُّونَهُ عَامًا وَيُحَرِّ‌مُونَهُ عَامًا لِّيُوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ فَيُحِلُّوا مَا حَرَّ‌مَ اللَّـهُ ۚ زُيِّنَ لَهُمْ سُوءُ أَعْمَالِهِمْ ۗ وَاللَّـهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِ‌ينَ'''{{رنگی/پ}}{{سخ}}|ترجمه=جز اين نيست كه جابجا كردن [ماههاى حرام‌]، فزونى در كفر است كه كافران به وسيله آن گمراه مى‌شوند؛ آن را يكسال حلال مى‌شمارند، و يكسال [ديگر]، آن را حرام مى‌دانند، تا با شماره ماههايى كه خدا حرام كرده است موافق سازند، و در نتيجه آنچه را خدا حرام كرده [بر خود] حلال گردانند. زشتى اعمالشان برايشان آراسته شده است، و خدا گروه كافران را هدايت نمى‌كند.|سوره= [[سوره توبه|توبه]]|آیه= ۳۷}}


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس|2}}
{{پانویس}}


== منابع ==
== منابع ==
{{ستون-شروع|2}}
{{ستون-شروع|2}}
* امام خمینی، تحریر الوسیلة، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، بهار ۱۳۷۹ / ربیع الاول۱۴۲۱
* امام خمینی، تحریر الوسیلة، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، بهار ۱۳۷۹ / ربیع الاول ۱۴۲۱
* امام خمینی، استفتائات، دفتر انتشارات اسلامی، پاییز ۱۳۷۲
* امام خمینی، استفتائات، دفتر انتشارات اسلامی، پاییز ۱۳۷۲
* انصاری مسعود، «ماه‌های حرام در قرآن کریم»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، ج۲، تهران: دوستان [و] ناهید، ۱۳۷۷
* انصاری مسعود، «ماه‌های حرام در قرآن کریم»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، ج ۲، تهران: دوستان [و] ناهید، ۱۳۷۷
* انصاری مسعود، «نسیء»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، ج۲، تهران: دوستان [و] ناهید، ۱۳۷۷
* انصاری مسعود، «نسیء»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، ج ۲، تهران: دوستان [و] ناهید، ۱۳۷۷
{{پایان}}
{{پایان}}


۳۶۲

ویرایش