مقتل الحسین (ابومخنف): تفاوت میان نسخه‌ها

'''مَقْتَل‌ُ الْحُسَیْن''' نخستین مَقتل دربارهٔ [[واقعه عاشورا|واقعۀ عاشورا]] و [[شهادت]] [[امام حسین|امام‌حسین]]، نوشتهٔ [[لوط بن یحیی بن سعید بن مخنف|ابو مِخنف]]. این کتاب دو نسل پس از واقعه عاشورا نگاشته شده و به جهت شهرت گردآورندۀ آن، به «مقتل‌ ابی‌مِخنف»، شهرت یافته است. مقتل ابومخنف تا حدود قرن چهارم، موجود بوده، اما بعدها مانند دیگر آثار ابومخنف، از میان رفته است.<br />

کتابی که امروزه با نام «مقتل ابومخنف» شهرت دارد، کتابی مجعول است. محمدهادی یوسفی غروی در کتاب وقعة الطف لابی مخنف، تلاش کرده است با گردآوری و تدوین نقل‌قول‌های موجود در تاریخ طبری، مقتل واقعیِ ابو مخنف را بازسازی کند. جواد سلیمانی این کتاب را با عنوان «نخستین گزارش مستند از نهضت عاشورا»، به فارسی ترجمه کرده است.

[[لوط بن یحیی بن سعید بن مخنف|لوط بن یحیی بن سعید بن مخنف الازدی]] مشهور به ابومخنف، در نیمهٔ دوم قرن اول هجری در [[کوفه]] به دنیا آمد و در سال ۱۵۷ یا ۱۵۸ هجری درگذشت. او کتاب‌های بسیاری نوشته است. نجاشی ۲۸ کتاب و ابن ندیم ۳۰ کتاب برای وی برشمرده است.<ref>صالحی حاجی آبادی، ابراهيم ، «پژوهشی در هويت تاريخي مقتل ابی مخنف»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی تاريخ‌نگری و تاريخ‌نگاری دانشگاه الزهرا(س)، ۱۳۸۸، ش۱۳، ص۵۲.</ref>برخی از آنها عبارت است از:‌ کتاب قتل عثمان، كتاب صفّين، كتاب مقتل محمّد بن أبي بكر ، كتاب مقتل أمير المؤمنين (ع).<ref>الأزدي الغامدي الكوفي أبی مخنف، وقعة الطف، تحقیق: محمد هادی يوسفی غروی، ١٣٦٧ش، ص۱۷.</ref><br />

مقتل ابی مخنف، نخستین مقتل درباره واقعهٔ عاشورا است.<ref>الأزدی الغامدی الكوفی أبی مخنف، وقعة الطف، تحقیق: محمد هادی يوسفی غروی، ١٣٦٧ش، ص۷.</ref> زمانی که وی نگارش مقتل الحسین را آغاز کرد، هنوز برخی از شاهدان مورداعتمادِ [[واقعه کربلا|واقعهٔ کربلا]]، در قید حیات بودند.<ref>اسفندیاری، محمد، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱، ص۴۲.</ref> به گفتهٔ نویسندهٔ وقعة الطف، دلیلی بر تشیع ابو مِخنف در دست نیست، اما روشن است که وی متمایل به [[اهل بیت ]](ع) بود و به آنان محبت داشته است.<ref>الأزدی الغامدی الكوفی أبی مخنف، وقعة الطف، تحقیق: محمد هادی يوسفی غروی، ١٣٦٧ش، ص۱۹و۲۰.</ref>

کتاب مقتل الحسین [[ابومخنف]] تا حدود قرن چهارم موجود بوده است، اما بعدها مانند دیگر آثار ابومخنف، از میان رفته است. کتابی که امروزه با نام «مقتل ابومخنف» شهرت دارد، کتابی است مجعول و احتمالاً در قرن ششم ساخته شده است.<ref>اسفندیاری، محمد، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱، ص۴۲؛نیز بنگرید: الأزدي الغامدي الكوفي أبی مخنف، وقعة الطف، تحقیق: محمد هادی يوسفی غروی، ١٣٦٧ش، ص۲۳.</ref>.

# در صفحۀ ۱۱۳ کتاب آمده است [[طرماح بن عدی|طِرِمّاح بن عَدی]] پس از آنکه هفتاد نفر را از لشکر [[عمر سعد]] کشت، خود نیز کشته شد؛ حال آنکه طبری در تاریخش از ابومخنف نقل می‌کند که طِرِمّاح بن عَدی در کربلا نبوده است.<ref>اسفندیاری، محمد، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱،، ص۴۳؛ نیز بنگرید:الأزدي الغامدي الكوفي أبی مخنف، وقعة الطف، تحقیق: محمد هادی يوسفی غروی، ١٣٦٧ش، ص۲۴تا۲۶.</ref>

* الأزدي الغامدي الكوفي أبي مخنف، وقة الطف، تحقیق: محمد هادی يوسفی غروی، قم: مؤسسة النشر الإسلامي، چاپ اول، ١٣٦٧ش.

* صالحی حاجی آبادی، ابراهيم ، «پژوهشی در هويت تاريخي مقتل ابی مخنف»، فصلنامه علمي ـ پژوهشي تاريخ نگري و تاريخ نگاري دانشگاه الزهرا(س)، ۱۳۸۸، ش۱۳، ص۵۱تا۷۳.