Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۳۵
ویرایش
ابن طباطبا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
==تبار== | ==تبار== | ||
محمد بن ابراهیم بن اسماعیل بن ابراهیم بن حسن مثنی بن حسن(ع) بن علی بن ابی طالب(ع)<ref> ابن کثیر، البدایةوالنهایة، ج۱۰، ص۲۴۴</ref> کنیه او ابوعبدالله<ref>اصفهانی، مقاتل | محمد بن ابراهیم بن اسماعیل بن ابراهیم بن حسن مثنی بن حسن(ع) بن علی بن ابی طالب(ع)<ref> ابن کثیر، البدایةوالنهایة، ۱۴۰۷ق، ج۱۰، ص۲۴۴.</ref> کنیه او ابوعبدالله<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۳۴.</ref> و مشهور به ابن طباطبا یکی از سادات [[سادات طباطبایی|خاندان طباطبایی]] از نسل [[امام حسن|امام حسن(ع)]] است که در [[مدینه]] به سال ۱۷۳ متولد شد.<ref>زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۵، ص۲۹۳.</ref> وی در [[قیام شهید فخ]] شرکت داشت.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص.</ref> | ||
خاندان طباطبایی فرزندان و نوادگان [[ابراهیم بن اسماعیل دیباج]] بودند که نخستین بار با عنوان طباطبا شهرت یافت. | خاندان طباطبایی فرزندان و نوادگان [[ابراهیم بن اسماعیل دیباج]] بودند که نخستین بار با عنوان طباطبا شهرت یافت. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
او از مدینه به کوفه آمد تا گروهی را برای همراهی خود جمع آوری کند اما ابتدا در این کار ناکام ماند و به [[حجاز]] بازگشت. در راه بازگشت با فردی به نام [[سری بن منصور شیبانی]] مشهور به ابوالسرایا که یکی از فرماندهان شورشی و ناراضی عباسیان و از زیر دستان [[هرثمه بن اعین]] بود برخورد کرد و به همراهی او سپاهی را تشکیل داد و به سوی [[عراق]] به راه افتاد. | او از مدینه به کوفه آمد تا گروهی را برای همراهی خود جمع آوری کند اما ابتدا در این کار ناکام ماند و به [[حجاز]] بازگشت. در راه بازگشت با فردی به نام [[سری بن منصور شیبانی]] مشهور به ابوالسرایا که یکی از فرماندهان شورشی و ناراضی عباسیان و از زیر دستان [[هرثمه بن اعین]] بود برخورد کرد و به همراهی او سپاهی را تشکیل داد و به سوی [[عراق]] به راه افتاد. | ||
آنان در سال [[۱۹۹ هجری قمری]] به کوفه حمله کردند و این شهر را تصرف کردند.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۳۰۲</ref> شعار آنان در این قیام [[الرضا من آل محمد]] بود.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۳۳</ref> <ref>فرمانیان، موسوی نژاد، زیدیه تاریخ و عقاید، ص۴۲ و ۴۳؛ سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ص۷۴.</ref> | آنان در سال [[۱۹۹ هجری قمری]] به کوفه حمله کردند و این شهر را تصرف کردند.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۳۰۲</ref> شعار آنان در این قیام [[الرضا من آل محمد]] بود.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۳۳.</ref> <ref>فرمانیان، موسوی نژاد، زیدیه تاریخ و عقاید، ۱۳۸۶ش، ص۴۲ و ۴۳؛ سلطانی، تاریخ و عقاید زیدیه، ۱۳۹۰ش، ص۷۴.</ref> | ||
حسن بن سهل که حاکم عراق بود سپاهی به فرماندهی زهیر بن مسیب به جنگ ابوالسرایا و ابن طباطبا فرستاد اما این سپاه شکست خورد.<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۱۳، ص۷۰</ref> به گفته [[ابوالفرج اصفهانی]] [[امام باقر(ع)]] و [[زید بن علی بن الحسین|زید بن علی(ع)]] این قیام را پیشگویی کرده بودند. سخن آنان نوعی تایید قیام محسوب می‌شود.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۸ -۴۲۹</ref> | حسن بن سهل که حاکم عراق بود سپاهی به فرماندهی زهیر بن مسیب به جنگ ابوالسرایا و ابن طباطبا فرستاد اما این سپاه شکست خورد.<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۳ق، ج۱۳، ص۷۰.</ref> به گفته [[ابوالفرج اصفهانی]] [[امام باقر(ع)]] و [[زید بن علی بن الحسین|زید بن علی(ع)]] این قیام را پیشگویی کرده بودند. سخن آنان نوعی تایید قیام محسوب می‌شود.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۸ -۴۲۹.</ref> | ||
==وفات ابن طباطبا== | ==وفات ابن طباطبا== | ||
فردای روزی که ابوالسرایا بر زهیر بن مسیب پیروز شد، یعنی [[۱ رجب]] [[سال ۱۹۹ هجری قمری]] ابن طباطبا درگذشت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۸، ۵۲۹</ref> در منابع تاریخی درباره مرگ طبیعی ابن طباطبا تردید شده و احتمال مرگ او بر اثر مسمومیت یا کشته شدنش مطرح شده است.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۸، ص۵۲۹</ref> | فردای روزی که ابوالسرایا بر زهیر بن مسیب پیروز شد، یعنی [[۱ رجب]] [[سال ۱۹۹ هجری قمری]] ابن طباطبا درگذشت.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ۵۲۹.</ref> در منابع تاریخی درباره مرگ طبیعی ابن طباطبا تردید شده و احتمال مرگ او بر اثر مسمومیت یا کشته شدنش مطرح شده است.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۲۹.</ref> | ||
برخی از تاریخ نگاران احتمال به قتل رسیدن وی توسط ابوالسرایا را قوی دانستهاند. اعتراض ابن طباطبا به ابوالسرایا در حمله ناگهانی به [[کوفه]]، عدم رعایت موازین شرعی و قدرت طلبی ابوالسرایا که ابن طباطبا را مانع قدرت خود می‌دید، انگیزه‌های قتل ابن طباطبا توسط وی را تقویت می‌کند. برخی از گزارشهای تاریخی فرضیه قتل وی را تأیید می‌کند. بنابر گزارشی، پس از پیروزی بر زهیر بن مسیب، ابن طباطبا مردم را از غارت اموال لشکریان دشمن، منع کرد و مردم نیز از او پیروی کردند و ابوالسرایا دانست که با وجود ابن طباطبا قدرت واقعی را در دست نخواهد داشت به همین دلیل او را کشت و بعد از او جوانی از طالبیان به نام [[محمد بن محمد بن زید]] بن علی بن الحسین(ع) را بر جای او نشاند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج۸، ص۵۲۹</ref> | برخی از تاریخ نگاران احتمال به قتل رسیدن وی توسط ابوالسرایا را قوی دانستهاند. اعتراض ابن طباطبا به ابوالسرایا در حمله ناگهانی به [[کوفه]]، عدم رعایت موازین شرعی و قدرت طلبی ابوالسرایا که ابن طباطبا را مانع قدرت خود می‌دید، انگیزه‌های قتل ابن طباطبا توسط وی را تقویت می‌کند. برخی از گزارشهای تاریخی فرضیه قتل وی را تأیید می‌کند. بنابر گزارشی، پس از پیروزی بر زهیر بن مسیب، ابن طباطبا مردم را از غارت اموال لشکریان دشمن، منع کرد و مردم نیز از او پیروی کردند و ابوالسرایا دانست که با وجود ابن طباطبا قدرت واقعی را در دست نخواهد داشت به همین دلیل او را کشت و بعد از او جوانی از طالبیان به نام [[محمد بن محمد بن زید]] بن علی بن الحسین(ع) را بر جای او نشاند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۲۹.</ref> | ||
عاقبت ابوالسرایا در [[سال ۲۰۰ هجری قمری]] از سپاه عباسیان به فرماندهی هرثمه بن اعین شکست خورد و دستگیر شد و به فرمان حسن بن سهل کشته شد. | عاقبت ابوالسرایا در [[سال ۲۰۰ هجری قمری]] از سپاه عباسیان به فرماندهی هرثمه بن اعین شکست خورد و دستگیر شد و به فرمان حسن بن سهل کشته شد. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
محمد ابن ابراهیم پس از شماتت ابوالسرایا نسبت به خشونت در جنگ و پدیدار شدن آثار وفات در خودش وصیت کرد: | محمد ابن ابراهیم پس از شماتت ابوالسرایا نسبت به خشونت در جنگ و پدیدار شدن آثار وفات در خودش وصیت کرد: | ||
::«من ترا به [[تقوا|تقوی]] وصیت میکنم و سفارش میکنم همیشه از دین خویش دفاع کن و [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت(ع)]] پیامبر(ص) خویش را در حمایت خود نگاه دار زیرا جانشان با جان تو بستگی دارد. | ::«من ترا به [[تقوا|تقوی]] وصیت میکنم و سفارش میکنم همیشه از دین خویش دفاع کن و [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت(ع)]] پیامبر(ص) خویش را در حمایت خود نگاه دار زیرا جانشان با جان تو بستگی دارد. | ||
::پس از مرگ من مردم مختارند هر که را از خاندان رسول الله(ص) شایسته دیده‌اند به امامت خویش برگزینند ولی اگر از من در این انتخاب عقیده‌ای بخواهند من میان آل علی(ع) شما را به بیعت علی بن عبیدالله دعوت میکنم زیرا من با او عشرت و آمیزش داشته‌ام و روش او را پسندیده‌ام.»<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۳۴</ref> | ::پس از مرگ من مردم مختارند هر که را از خاندان رسول الله(ص) شایسته دیده‌اند به امامت خویش برگزینند ولی اگر از من در این انتخاب عقیده‌ای بخواهند من میان آل علی(ع) شما را به بیعت علی بن عبیدالله دعوت میکنم زیرا من با او عشرت و آمیزش داشته‌ام و روش او را پسندیده‌ام.»<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۳۴.</ref> | ||
ابوالسرایا این وصیت را به پیروان وی و علی بن عبیدالله رسانید اما علی از این کار کناره‌گیری کرده و محمد بن محمد بن زید را بر خود مقدم شمرد و مردم نیز با او بیعت کردند.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۳۴</ref> | ابوالسرایا این وصیت را به پیروان وی و علی بن عبیدالله رسانید اما علی از این کار کناره‌گیری کرده و محمد بن محمد بن زید را بر خود مقدم شمرد و مردم نیز با او بیعت کردند.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۳۴.</ref> | ||
==مدفن== | ==مدفن== | ||
پس از وفات محمد بن ابراهیم، ابوالسرایا چشمان وی را بست و مرگ وی را مخفی نگه داشت، سپس شبانه با گروهی از زیدیه او را به [[نجف]] برده و در آنجا دفن نمود. گفته‌اند این پنهان‌کاری و دفن شبانه، مصلحت سیاسی بوده‌است.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۳۵</ref> | پس از وفات محمد بن ابراهیم، ابوالسرایا چشمان وی را بست و مرگ وی را مخفی نگه داشت، سپس شبانه با گروهی از زیدیه او را به [[نجف]] برده و در آنجا دفن نمود. گفته‌اند این پنهان‌کاری و دفن شبانه، مصلحت سیاسی بوده‌است.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۳۵.</ref> | ||
==حضور علویان== | ==حضور علویان== | ||
در قیام ابن طباطبا علویان حضور فعال داشتند وبسیاری از آنان نیز به قتل رسیدند از جمله: | در قیام ابن طباطبا علویان حضور فعال داشتند وبسیاری از آنان نیز به قتل رسیدند از جمله: | ||
* '''محمد بن محمد بن زید:''' که پس از ابن طباطبا رهبری قیام را به عهده گرفت.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۲</ref> | * '''محمد بن محمد بن زید:''' که پس از ابن طباطبا رهبری قیام را به عهده گرفت.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۲.</ref> | ||
* '''حسن بن حسین بن زید:''' در درگیری بن ابوالسرایا و هرثمه به قتل رسید.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۲</ref> | * '''حسن بن حسین بن زید:''' در درگیری بن ابوالسرایا و هرثمه به قتل رسید.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۲.</ref> | ||
* '''حسن بن إسحاق بن علی بن الحسین:''' در درگیری بن ابوالسرایا و هرثمه به قتل رسید.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۳</ref> | * '''حسن بن إسحاق بن علی بن الحسین:''' در درگیری بن ابوالسرایا و هرثمه به قتل رسید.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۳.</ref> | ||
* '''محمد بن حسین بن حسن:''' در [[یمن]] در دفاع از قیام ابن طباطبا به قتل رسید.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۳</ref> | * '''محمد بن حسین بن حسن:''' در [[یمن]] در دفاع از قیام ابن طباطبا به قتل رسید.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۳.</ref> | ||
* '''علی بن عبد الله بن محمد:''' در یمن در دفاع از قیام ابن طباطبا به قتل رسید.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۳</ref> | * '''علی بن عبد الله بن محمد:''' در یمن در دفاع از قیام ابن طباطبا به قتل رسید.<ref>اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۴۲۳.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
* ابن الاثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر. | * ابن الاثیر، عزالدین، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر. | ||
* ابن کثیر، أبو الفداء اسماعیل بن عمر (م ۷۷۴)، البدایة و النهایة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷/ ۱۹۸۶. | * ابن کثیر، أبو الفداء اسماعیل بن عمر (م ۷۷۴)، البدایة و النهایة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷/ ۱۹۸۶. | ||
* ذهبی، | * ذهبی، شمس‌الدین، تاریخ الاسلام، تحقیق عمر عبد السلام تدمری، بیروت، دار الکتاب العربی، ط الثانیة، ۱۴۱۳ق. | ||
* زرکلی، | * زرکلی، خیرالدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دار العلم للملایین، ط الثامنة، ۱۹۸۹م. | ||
* طبری، محمد بن | * طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ط الثانیة، ۱۳۸۷ق. | ||
* ابوالفرج | * ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، تحقیق سید احمد صقر، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا. | ||
* فرمانیان، مهدی/ موسوی‌نژاد، سیدعلی، زیدیه تاریخ و عقاید، قم، نشر | * فرمانیان، مهدی/ موسوی‌نژاد، سیدعلی، زیدیه تاریخ و عقاید، قم، نشر ادیان، ۱۳۸۶ش. | ||
* سلطانی، مصطفی، تاریخ و عقاید زیدیه، قم، نشر ادیان، ۱۳۹۰ش. | * سلطانی، مصطفی، تاریخ و عقاید زیدیه، قم، نشر ادیان، ۱۳۹۰ش. | ||
{{زیدیه}} | {{زیدیه}} | ||