چهار قل: تفاوت میان نسخه‌ها
ویکی‌سای و اصلاح متن و ساختار
imported>Maytham (-رده:سوره‌های قرآن، +رده:چهار قل (هاتکت)) |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (ویکی‌سای و اصلاح متن و ساختار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{کتابشناسی ناقص}} | {{کتابشناسی ناقص}} | ||
[[پرونده:چهار قل.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|تصویر چهار قل]] | [[پرونده:چهار قل.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|تصویر چهار قل]] | ||
'''چهار قُل''' یا | '''چهار قُل''' یا '''چارقل'''، عنوانی برای چهار سوره [[سوره کافرون|کافرون]]، [[سوره اخلاص|اخلاص]]، [[سوره فلق|فلق]] و [[سوره ناس|ناس]] که همگی با کلمه «قُل» آغاز می‌شوند. این سوره‌ها، '''سُوَر قل''' و '''ذات القلاقل''' نیز خوانده می‌شوند. بنابر روایتی که از پیامبر(ص) نقل شده و به حدیث ذات القلاقل مشهور است، خواندن چهار سوره مذکور، برای در امان ماندن از بلاها توصیه شده است. | ||
==تعریف== | ==تعریف== | ||
چارقل، | چهار قل، یا صورت مخفف آن، چارقل، عنوانی است برای چهار سوره از سوره‌های قرآن کریم که با فعل امر «قل» به معنای «بگو» آغاز می‌شوند.{{مدرک}} این سوره‌ها عبارتند از: [[سوره کافرون|کافرون]] که با«قل یا ایها الکافرون» آغاز می‌شود، [[سوره اخلاص|اخلاص]] که اولین آیه آن «قل هو الله احد» است، [[سوره فلق|فلق]] که با «قل اعوذ برب الفلق» آغاز می‌شود و [[سوره ناس|ناس]] که آیه ابتدایی آن، «قل اعوذ برب الناس» است.<ref>حریری، فرهنگ اصطلاحات قرآنی، ۱۳۸۴ش، ص۱۱۸.</ref> | ||
نامهای دیگری که به این چهار سوره اطلاق می‌شود، عبارتند از: «سُوَر قل»،<ref>رامیار، ص۵۹۷.</ref> قَلاقِل و «ذات القلاقِل».{{مدرک}} [[سوره جن]] در قرآن کریم نیز با «قُل» آغاز می‌شود، اما از سوره‌های مشهور به «چهار قل» دانسته نمی‌شود.{{مدرک}} | |||
== | ==فضائل و ویژگی‌ها== | ||
در روایات اسلامی، فضیلتی ویژه برای خواندن چهارقل ذکر نشده است؛ با این حال در برخی[[احادیث]]، خواندن سوره‌های [[سوره اخلاص|اخلاص]]، [[سوره فلق|فلق]] و [[سوره ناس|ناس]]، به همراه [[سوره حمد]]،<ref>حویزی، ج۵، ص۷۰۵.</ref> یا [[آیة الکرسی|آیة الکرسی]]<ref>حویزی، ج۵، ص۷۰۲.</ref> برای در امان ماندن از خطرات توصیه شده است؛ همچنین خواندن چهارقل و [[سوره نصر]].<ref>طبرسی، ج۱۰، ص۸۳۹؛ ابوالفتوح رازی، ج۲۰، ص۴۳۳؛ سیوطی، ج۸، ص۶۰۰.</ref> | |||
خواندن چهارقل، در [[نماز شب]] و نمازهای [[مستحب|مستحب]] در شب‌های [[رجب (ماه) |ماه رجب]]،سفارش شده است.<ref>خطیب شربینی، ج۱، ص۲۲۱؛ حر عاملی، ج۸، ص۹۲؛ دمیاطی، ج۱، ص۲۹۰.</ref> در [[حديث|حدیثی]] از [[پیامبر(ص)]]، مشهور به حدیث «ذات القلاقل»، برای در امان ماندن خود و فرزند و مال از آسیب، خواندن این چهار سوره توصیه شده است.<ref>قطب راوندی، ص۸۵؛ مجلسی، ج۵۱، ص۲۶۰، ج۸۹، ص۳۴۱؛ آقابزرگ طهرانی، ج۶، ص۳۷۶.</ref> | |||
در [[حديث|حدیثی]] از [[پیامبر(ص)]]، مشهور به حدیث | |||
چهارقل، در دوران‌های مختلف، از عناصر فرهنگ عامه ایرانیان بوده و برای در امان ماندن از خطرات خوانده می‌شده است؛ چنانکه سنایی غزنوی، شاعر فارسی‌زبان قرن پنجم هجری، در یکی از اشعار خود چارقل را حرز خوانده است.<ref>حسینی، «تصحیح ابیاتی از حدیقه سنایی بر اساس قدیمی ترین نسخه خطی»، ص۱۹.</ref> همینطور در یکی از داستان‌های جلال آل احمد، داستان‌نویس معاصر آمده است: «صبح‌ها که دکانش را باز می‌کرد، چهارقل می‌خواند».<ref>حلاج‌زاده، «جلال و نثر شکسته معاصر»، ص۲۸.</ref> | |||
==تفسیر القلاقل== | ==تفسیر القلاقل== | ||
[[ابن سینا]] در [[تفسیر|تفسیری]] با نام | [[ابن سینا]] در [[تفسیر|تفسیری]] با نام «تفسیر القلاقل» به تفسیر سه سوره از چارقل، یعنی سوره‌های [[سوره اخلاص|اخلاص]]، [[سوره فلق|فلق]] و [[سوره ناس|ناس]]) پرداخته است. این اثر به کوشش احسان یارشاطر با عنوان تفسیر سوره توحید، تفسیر سوره فلق و تفسیر سوره ناس در پنج رساله<ref>تهران، ۱۳۸۳ش.</ref> به چاپ رسیده است و [[محمود بن محمد حسنی واعظ]] نیز در [[تفسیر|تفسیری]] با نام [[بلابل القلاقل|بلابل القلاقل]]<ref>تهران، ۱۳۷۵ش.</ref> به تفسیر آیاتی که با فعل امر قل آغاز می‌شود پرداخته است. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{ستون-شروع}} | {{ستون-شروع}} | ||
* حریری، محمد یوسف، فرهنگ اصطلاحات قرآنی، جلد ١، هجرت، قم، ١٣٨۴ش . | |||
* حریری، محمد یوسف، فرهنگ اصطلاحات قرآنی، جلد | * آل احمد، جلال، دید و بازدید، تهران، ۱۳۴۹ش. | ||
* | * ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، تحقیق محمدجعفر یاحقی و محمد مهدی ناصح، مشهد، ۱۳۶۵ـ۱۳۷۶ش. | ||
* ابوالفتوح رازی، | * عبدالرحمان بن احمد جامی، دیوان، تحقیق اعلاخان افصح‌زاد، تهران، ۱۳۷۸ش. | ||
* | |||
* حرّ عاملی. | * حرّ عاملی. | ||
* | * عبدعلی بن جمعه حویزی، تفسیر نور الثقلین، تحقیق هاشم رسولی محلاتی، قم، ۱۳۷۰ش. | ||
* | * محمد بن احمد خطیب شربینی، مغنی المحتاج الی معرفه معانی الفاظ المنهاج، [قاهره]، ۱۳۷۷/۱۹۵۸. | ||
* | * عثمان بن محمد شطا دمیاطی، اعانة الطالبین، بیروت، ۱۴۱۸ق. | ||
* محمود رامیار، تاریخ قرآن، تهران، ۱۳۶۲ش. | * محمود رامیار، تاریخ قرآن، تهران، ۱۳۶۲ش. | ||
* | * مجدود بن آدم سنایی، حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة، تحقیق مدرس رضوی، تهران، ۱۳۵۹ش. | ||
* سیوطی. | * سیوطی. | ||
* طبرسی. | * طبرسی. | ||
* | * سعید بن هبة الله قطب راوندی، کتاب سلوه الحزین، المعروف ب الدعوات، قم، ۱۴۰۷ق. | ||
* محمود کتیرائی، از خشت تا خشت، تهران، ۱۳۷۸ش. | * محمود کتیرائی، از خشت تا خشت، تهران، ۱۳۷۸ش. | ||
* مجلسی. | * مجلسی. | ||
* محمدحسین نظیری، دیوان، | * محمدحسین نظیری، دیوان، تحقیق محمدرضا طاهری (حسرت)، تهران، ۱۳۷۹ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{قرآن کریم}} | {{قرآن کریم}} | ||