پرش به محتوا

اقسام حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

imported>Lohrasbi
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>Lohrasbi
خط ۷۱: خط ۷۱:
عالمان [[شیعه]] در سده‌های آغازین اسلام، روایات را به دو دسته صحیح و غیر صحیح تقسیم کرده و برای صحیح شرایطی قرار داده بودند: روایتی را که افراد مورد اطمینان (ثقه) نقل کنند یا قرینه‌ای در متن [[حدیث]] یا حواشی آن باشد که با وجود آنها مطمئن می‌شدند روایت از [[معصوم]] نقل شده را صحیح می‌دانستند، ولی محدثین [[اهل سنت]] از دیر زمان، حدیث را به سه نوع اصلی تقسیم می‌کردند: صحیح و حَسَن و ضعیف.
عالمان [[شیعه]] در سده‌های آغازین اسلام، روایات را به دو دسته صحیح و غیر صحیح تقسیم کرده و برای صحیح شرایطی قرار داده بودند: روایتی را که افراد مورد اطمینان (ثقه) نقل کنند یا قرینه‌ای در متن [[حدیث]] یا حواشی آن باشد که با وجود آنها مطمئن می‌شدند روایت از [[معصوم]] نقل شده را صحیح می‌دانستند، ولی محدثین [[اهل سنت]] از دیر زمان، حدیث را به سه نوع اصلی تقسیم می‌کردند: صحیح و حَسَن و ضعیف.


این تقسیم در سده‌های بعدی به اضافه قسم چهارمی به نام مُوَثَّق، از زمان [[سید بن طاووس]] (664ق) <ref>. قواعد التحدیث، ص 79. تدریب الراوی، ص 14. و (به نقل شیخ بهایی در مشرق الشمسین) </ref> بین [[امامیه]] نیز معمول گردید و [[شهید ثانی]] و [[شیخ بهایی]] قسم پنجمی بر این اقسام افزوده‌اند و آن حدیث قوی است. معانی این پنج اصطلاح طبق تقسیم بندی رایج چنین است:
این تقسیم در سده‌های بعدی به اضافه قسم چهارمی به نام مُوَثَّق، از زمان [[سید بن طاووس]] (۶۶۴ق) <ref>. قواعد التحدیث، ص۷۹. تدریب الراوی، ص۱۴. و (به نقل شیخ بهایی در مشرق الشمسین) </ref> بین [[امامیه]] نیز معمول گردید و [[شهید ثانی]] و [[شیخ بهایی]] قسم پنجمی بر این اقسام افزوده‌اند و آن حدیث قوی است. معانی این پنج اصطلاح طبق تقسیم بندی رایج چنین است:


===حدیث صحیح===
===حدیث صحیح===
خط ۹۷: خط ۹۷:
حَسَنُ الاسناد، روایتی است که سند آن حسن باشد، ولی متن [[حدیث]] به واسطه شُذوذ یا علت، حَسَن نباشد.
حَسَنُ الاسناد، روایتی است که سند آن حسن باشد، ولی متن [[حدیث]] به واسطه شُذوذ یا علت، حَسَن نباشد.


حسن به اصطلاح [[اهل سنت]] خبر مُسندی است که راویان آن، نزدیک به درجه وثاقت باشند یا [[حدیث مرسل|حدیث مرسلی]] است که مُرْسِل آن ثقه باشد، ولی در هر حال باید خالی از شذوذ و علت باشد، <ref> قواعد التحدیث، ص 102</ref>
حسن به اصطلاح [[اهل سنت]] خبر مُسندی است که راویان آن، نزدیک به درجه وثاقت باشند یا [[حدیث مرسل|حدیث مرسلی]] است که مُرْسِل آن ثقه باشد، ولی در هر حال باید خالی از شذوذ و علت باشد.<ref>قواعد التحدیث، ص۱۰۲</ref>


===حدیث قوی===
===حدیث قوی===
خط ۱۰۵: خط ۱۰۵:
===حدیث ضعیف===
===حدیث ضعیف===


خبری است که شروط یکی از اقسام نامبرده (صحیح، حسن، موثق، قوی) در آن جمع نباشد، ضعیف خواهد بود. یعنی اگر حتی اگر یک راوی (در صورتی که تنها یک راوی در آن طبقه باشد) شرایط اطمینان آور را از دست بدهد، آن روایت ضعیف خواهد بود. <ref>. وصول الاخیار، ص 80. </ref> گاهی ضعیف بر روایت مجروح نیز اطلاق شده است.
خبری است که شروط یکی از اقسام نامبرده (صحیح، حسن، موثق، قوی) در آن جمع نباشد، ضعیف خواهد بود. یعنی اگر حتی اگر یک راوی (در صورتی که تنها یک راوی در آن طبقه باشد) شرایط اطمینان آور را از دست بدهد، آن روایت ضعیف خواهد بود.<ref>وصول الاخیار، ص۸۰</ref> گاهی ضعیف بر روایت مجروح نیز اطلاق شده است.


ضعیف به اصطلاح اهل سنت، حدیثی است که صحیح و حسن نباشد.
ضعیف به اصطلاح اهل سنت، حدیثی است که صحیح و حسن نباشد.
خط ۱۶۱: خط ۱۶۱:
====مُصَحَّف====
====مُصَحَّف====


خبری است که در عبارت متن یا سند آن نقطه‌هایی جا به جا شده باشد، ولی این جا به جایی ضرری به حدیث وارد نیاورد، که معمولا این گونه جا به جایی از تصحیف و نسخه برداری و تألیف پدید می‌آید. مانند «ابن مراجم» که در برخی نوشته‌ها «ابن مزاحم» ضبط شده است. این گونه روایات اگر مطابق موازین [[علم رجال]] و [[علم درایه|درایه]] دارای شرایط قبولی باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد و گر نه نمی‌توان آنها را در مقام [[استنباط]] مورد استناد قرار دارد. <ref> اصول الحدیث و احکامه، صفحه 77؛ </ref>
خبری است که در عبارت متن یا سند آن نقطه‌هایی جا به جا شده باشد، ولی این جا به جایی ضرری به حدیث وارد نیاورد، که معمولا این گونه جا به جایی از تصحیف و نسخه برداری و تألیف پدید می‌آید. مانند «ابن مراجم» که در برخی نوشته‌ها «ابن مزاحم» ضبط شده است. این گونه روایات اگر مطابق موازین [[علم رجال]] و [[علم درایه|درایه]] دارای شرایط قبولی باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد و گر نه نمی‌توان آنها را در مقام [[استنباط]] مورد استناد قرار دارد.<ref> اصول الحدیث و احکامه، ص۷۷</ref>


====مؤتلف و مختلف====
====مؤتلف و مختلف====
خط ۱۷۳: خط ۱۷۳:
====مُدْرَج====
====مُدْرَج====


خبری است که احتمال رود، راوی در میان روایت، کلامی را از خود افزوده باشد. به طوری که معلوم نباشد کدام کلام [[امام]] است و کدام کلام راوی است. <ref> جامع المقال، صفحه 4؛ درایة الحدیث، صفحه 63؛ </ref>
خبری است که احتمال رود، راوی در میان روایت، کلامی را از خود افزوده باشد. به طوری که معلوم نباشد کدام کلام [[امام]] است و کدام کلام راوی است.<ref> جامع المقال، ص۴؛ درایة الحدیث، ص۶۳</ref>


====مُعضَل یا مشکل====
====مُعضَل یا مشکل====


به دو معنا به کار می‌رود: یا حدیثی که فهم معنای آن دشوار است، و یا حدیثی که در سلسله سند آن دو راوی یا بیشتر حذف شده باشد. <ref> اصول الحدیث و احکامه، صفحه 96؛  </ref>
به دو معنا به کار می‌رود: یا حدیثی که فهم معنای آن دشوار است، و یا حدیثی که در سلسله سند آن دو راوی یا بیشتر حذف شده باشد.<ref>اصول الحدیث و احکامه، ص۹۶</ref>


===حدیث ضعیف به اصطلاح قدما و متاخرین===
===حدیث ضعیف به اصطلاح قدما و متاخرین===
کاربر ناشناس