کاربر ناشناس
قنبر: تفاوت میان نسخهها
جز
حذف مطلب تکرار
imported>Naqavi بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Fouladi جز (حذف مطلب تکرار) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات یار امام (ع) | {{جعبه اطلاعات یار امام (ع) | ||
| عنوان | | عنوان = قنبر | ||
| تصویر | | تصویر = | ||
| اندازه تصویر | | اندازه تصویر = | ||
|توضیح تصویر | |توضیح تصویر = | ||
| نام کامل | | نام کامل = قنبر غلام علی (ع) | ||
| لقب | | لقب = | ||
| نسب | | نسب = | ||
| خویشاوندان سرشناس | | خویشاوندان سرشناس = | ||
| تاریخ تولد | | تاریخ تولد = | ||
| شهر تولد | | شهر تولد = | ||
| کشور تولد | | کشور تولد = | ||
| محل زندگی | | محل زندگی = | ||
| نحوه وفات/شهادت | | نحوه وفات/شهادت = توسط [[حجاج بن یوسف ثقفی]] | ||
| مدفن | | مدفن = [[حمص]] یا [[کوفه]] | ||
| از یاران | | از یاران = [[امام علی (ع)]] | ||
| فعالیتهای اجتماعی | | فعالیتهای اجتماعی = غلام علی (ع) - [[شرطة الخمیس]] | ||
| مشایخ | | مشایخ = | ||
| شاگردان | | شاگردان = | ||
| آثار | | آثار = | ||
}} | }} | ||
'''قَنبَر'''، غلام حضرت [[علی (ع)]] و از اصحاب خاص ایشان است. نام او در شمار [[شرطة الخمیس]] آمده و در [[جنگ صفین]] پرچمدار قسمتی از سپاه امام علی(ع) بوده است. او به دست [[حجاج بن یوسف ثقفی]] کشته شد. | '''قَنبَر'''، غلام حضرت [[علی (ع)]] و از اصحاب خاص ایشان است. نام او در شمار [[شرطة الخمیس]] آمده و در [[جنگ صفین]] پرچمدار قسمتی از سپاه امام علی(ع) بوده است. او به دست [[حجاج بن یوسف ثقفی]] کشته شد. | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
قنبر از نظر نَسَب شخصی مجهول است و اطلاعاتی درباره آباء و اجداد او در دست نیست. او مدتی در شهر [[بیهق]] زندگی کرده است.<ref> دلائل النبوه، ص۹۳، پانویس.</ref> | قنبر از نظر نَسَب شخصی مجهول است و اطلاعاتی درباره آباء و اجداد او در دست نیست. او مدتی در شهر [[بیهق]] زندگی کرده است.<ref> دلائل النبوه، ص۹۳، پانویس.</ref> کنیه وی را ابو شعناء گفته اند. <ref>تجارب الامم، ترجمه، ج6، ص 88</ref> ابوشعنا یعنی دانشمند پیر ژولیده مو. <ref>تجارب الامم، ترجمه ج6، ص88</ref> | ||
==دوران امام علی== | ==دوران امام علی(ع)== | ||
[[شیخ طوسی]]، او را در شمار اصحاب امام علی یاد میکند.<ref> طوسی، ص۷۹</ref>، به گفته ابن قتیبه و ذهبی او در شورش بر علیه [[عثمان]]، در کنار امام حسن و در دفاع از خلیفه زخمی شد.<ref>ذهبی، ج۳، ص۴۵۹؛ ابن قتیبه، ج۱، ص۶۲</ref><ref> | [[شیخ طوسی]]، او را در شمار اصحاب امام علی (ع) یاد میکند.<ref> طوسی، ص۷۹</ref>، به گفته ابن قتیبه و ذهبی او در شورش بر علیه [[عثمان]]، در کنار امام حسن (ع) و در دفاع از خلیفه زخمی شد.<ref> ذهبی، ج۳، ص۴۵۹؛ ابن قتیبه، ج۱، ص۶۲</ref><ref> مروجالذهب، ج۲، ص۳۴۵</ref> | ||
در [[جنگ صفّین]]، علی(ع) در برابر غلام عمرو بن عاص -که پرچمی فراز آورده بود-، پرچمی به او داد تا برافرازد.<ref> طبری، ج۴، ص۵۶۳</ref><ref>الکامل، ج۳، ص۲۷۹</ref> | در [[جنگ صفّین]]، علی (ع) در برابر غلام عمرو بن عاص -که پرچمی فراز آورده بود-، پرچمی به او داد تا برافرازد.<ref> طبری، ج۴، ص۵۶۳</ref><ref> الکامل، ج۳، ص۲۷۹</ref> وی در این جنگ [[حرب غلام معاویه]] را کشت. <ref>الفتوح، ترجمه، ص610 </ref> | ||
پس از آنکه امام علی زره خود را بر تن مردی یهودی دید، به دادخواهی نزد [[شریح قاضی]] رفت، قاضی از او گواه خواست، حضرت [[امام حسن]] و قنبر را با خود برد.<ref> شذرات ذهب، ج۱، ص۳۲۰؛ الغارات، ج۲، ص۷۲۲</ref> | پس از آنکه امام علی (ع) زره خود را بر تن مردی یهودی دید، به دادخواهی نزد [[شریح قاضی]] رفت، قاضی از او گواه خواست، حضرت [[امام حسن]](ع) و قنبر را با خود برد.<ref> شذرات ذهب، ج۱، ص۳۲۰؛ الغارات، ج۲، ص۷۲۲</ref> | ||
روزی به قنبر دستور داد که مردی را [[حد]] بزند. قنبر از روی احساسات، او را سه تازیانه بیشتر زد. علی(ع) آن مرد را وادار کرد تا سه تازیانه به قنبر بزند.<ref> کافی، ج۷، ص۲۶۰</ref> | روزی به قنبر دستور داد که مردی را [[حد]] بزند. قنبر از روی احساسات، او را سه تازیانه بیشتر زد. علی (ع) آن مرد را وادار کرد تا سه تازیانه به قنبر بزند.<ref> کافی، ج۷، ص۲۶۰</ref> | ||
[[زاذان ابوعمرو|زاذان]] میگوید: همین که [[سلمان]] از دنیا رفت، جلو درب خانه آمدم و دیدم حضرت علی (ع) و قنبر از اسب پیاده شدند.<ref>المناقب، ابن شهرآشوب، ج۲، | [[زاذان ابوعمرو|زاذان]] میگوید: همین که [[سلمان]] از دنیا رفت، جلو درب خانه آمدم و دیدم حضرت علی (ع) و قنبر از اسب پیاده شدند.<ref> المناقب، ابن شهرآشوب، ج۲، ص۳۰۲؛ مدینة المعاجز، البحرانی، ج۲، ص۴۱۹</ref> | ||
[[اشعث بن قیس]] برای حاجتی در خانه امام علی آمد، قنبر اجازه ورود به او نداد، اشعث، با مشتی بینی او را خون آلود کرد.<ref> | [[اشعث بن قیس]] برای حاجتی در خانه امام علی آمد، قنبر اجازه ورود به او نداد، اشعث، با مشتی بینی او را خون آلود کرد.<ref> ابنابیالحدید، ج۶، ص۱۱۷</ref> | ||
هنگامی که مردی به قنبر جسارت کرد او در صدد تلافی برآمد، حضرت علی (ع) با سفارش به بردباری، خشم او را فرو نشاند. این توصیه با عبارت ذیل در منابع شیعه آمده است: | هنگامی که مردی به قنبر جسارت کرد او در صدد تلافی برآمد، حضرت علی (ع) با سفارش به بردباری، خشم او را فرو نشاند. این توصیه با عبارت ذیل در منابع شیعه آمده است: | ||
:«مَهْلًا یا قَنْبَرُ دَعْ شَاتِمَكَ مُهَانًا...؛ آرام باش ای قنبر، به کسی که به تو توهین کرده، اهانت نکن...<ref> بحارالانوار، ج۶۴، ص۴۲۴؛ مستدرک، ج۱۱، ص۲۹۱؛ امالی مفید، ص۱۱۱</ref> | :«مَهْلًا یا قَنْبَرُ دَعْ شَاتِمَكَ مُهَانًا...؛ آرام باش ای قنبر، به کسی که به تو توهین کرده، اهانت نکن...<ref> بحارالانوار، ج۶۴، ص۴۲۴؛ مستدرک، ج۱۱، ص۲۹۱؛ امالی مفید، ص۱۱۱</ref> | ||
قنبر مقداری از [[بیتالمال]] را پنهان نمود تا حضرت علی (ع)آنها را تقسیم نکند، پس از پایان تقسیم، حضرت علی(ع) از آنها آگاه کرد، کیسه هایی پر از ظروف طلا و نقره بود، وقتی حضرت علی(ع) را جویا شد قنبر گفت: یا امیرالمومنین شما همه را تقسیم کردید و چیزی برای خود بر نداشتید، من اینها را برای شما ذخیره کردهام، حضرت علی(ع) آنها را به بیتالمال برگرداند و تقسیم کرد. <ref>الغارات، ترجمه، ص45</ref> | |||
==جایگاه== | ==جایگاه== | ||
قنبر از اصحاب | قنبر از اصحاب خاص، غلام و دربان(حاجب) حضرت علی(ع) بود.<ref> التنبیه و الاشراف، ص۲۵۸</ref> نام او در کنار [[اویس قرنی]]، [[میثم تمار]]، [[کمیل]]، [[حبیب بن مظاهر]]، [[مالک اشتر]] و… در [[شرطة الخمیس]] آمده است.<ref> مجلسی، ج۲۵; کشی، ج۱؛ خویی، ج۵،۶</ref>وی همچنین دربان امام حسن مجتبی(ع) بوده است. <ref>تنبیه والاشراف، ص261</ref> | ||
[[امام صادق (ع)]] میفرماید: | |||
:او علاقه بسیاری به امام علی داشت<ref> کافی، ج۲، ص۵۹</ref> هرگاه که آن حضرت شبانه از منزل خارج میشد، قنبر از او مراقبت مینمود. بدون آنکه امام متوجه شود.<ref> قمی، ج۲، ص۱۶۷</ref> متقابلا حضرت علی (ع) نیز به وی عنایت داشت، روزی حضرت علی (ع) دو لباس یکی به سه درهم و دیگری را به دو درهم خرید و لباس گرانتر را به قنبر داد. <ref>الغارات، ج1، ص106</ref> | |||
==شهادت== | |||
قنبر، به دستور [[حجاج بن یوسف ثقفی]] کشته شد، اما در چگونگی قتل او اختلاف وجود دارد.<ref>رجال کشی، ص۷۲؛ بحارالانوار، ج۴۲، ص۱۳۲؛ اختصاص، ص۷۲</ref><ref>ارشاد، ج۱، ص۳۲۸</ref>، مزار او را در [[حمص]] یا [[کوفه]] دانستهاند.<ref>معجم البلدان، ج۴، ص۳۰۳</ref> | |||
وقتی وی را نزد حجاج بردند، حجاج گفت: شما نزد على چكار ميكردى | |||
قنبر گفت: من آب وضوء براى او فراهم ميكردم | |||
حجاج گفت: او در هنگام وضوء چه ميگفت؟ | |||
قنبر گفت: او هنگامى كه از وضوى خود فارغ ميشد ميگفت: | |||
فلّما نسوا ما ذكروا به فتحنا عليهم أبواب كل شيء، حتّى إذا فرحوا بما اوتوا أخذناهم بغتة فاذا هم مبلسون، فقطع دابر القوم الذين ظلموا و الحمد لله رب العالمين | |||
حجاج گفت: گمان ميكنم وى اين آيه را درباره ما تاويل ميكرد | |||
قنبر گفت: آرى | |||
حجاج گفت: اگر گردنت را بزنم چه خواهى كرد؟ | |||
گفت: در اين صورت من خوشبخت ميشوم و تو بدبخت خواهى شد، حجاج امر كرد گردن او را زدند.<ref>الغارات، ترجمه، ص535</ref> حجاج پسر وی را نیز کشت.<ref>معجمالبلدان،ج2،ص:303</ref> | |||
==نوادگان== | ==نوادگان== | ||
نام برخی از نوادگان او در شمار روایان آمده است: | نام برخی از نوادگان او در شمار روایان آمده است: | ||
* ابوالفضل العباس بن الحسن بن خشیش القنبری<ref>انساب، ج۱۰، ص۴۹۲</ref> | * ابی جبیر پسر قنبر که از پدرش روایت نیز نقل کرده است. <ref>الإصابة،ج8،ص:113</ref> | ||
* نعیم بن سالم بن قنبر مولی علی ابن أبی | * سالم بن قنبر <ref>معجم البدان، ج1، 310</ref> | ||
* ابوالفضل العباس بن الحسن بن خشیش القنبری<ref> انساب، ج۱۰، ص۴۹۲</ref> | |||
* نعیم بن سالم بن قنبر مولی علی ابن أبی طالب (ع)<ref> معجم البلدان، ج۱، ص۳۱۰</ref> | |||
* شاعری به نام محمد بن علی قنبری که در همدان سکونت داشت.<ref> انساب، ج۱۰، ص۴۹۱</ref> | * شاعری به نام محمد بن علی قنبری که در همدان سکونت داشت.<ref> انساب، ج۱۰، ص۴۹۱</ref> | ||
در [[تاریخ بیهق]]، دو مسجد هانی در [[نیشابور]] و شادان در [[سبزوار]]، منتسب به نام فرزندان قنبر آمده است.<ref> تاریخ بیهق، ص۲۵</ref> | |||
==اشعار== | ==اشعار== | ||
{{شعر|نستعلیق}}{{ب|علی دیدم علی در خواب دیدم| علی در مسجد و محراب | {{شعر|نستعلیق}}{{ب|علی دیدم علی در خواب دیدم| علی در مسجد و محراب دیدم}}{{ب|علی دیدم سوار دُلدُلَش بود|چو قنبر در کنارش می دویدم<ref> پناهی، ص۷۵؛ بختیاری، ص۳۷۶.</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
خط ۷۰: | خط ۹۴: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|۲}} | ||
* ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، تحقیق: محمد أبو الفضل إبراهیم، ناشر: دارإحیاء الكتب العربیة - عیسی البابی الحلبی وشركاه، مؤسسة مطبوعاتی إسماعیلیان. | * ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغة، تحقیق: محمد أبو الفضل إبراهیم، ناشر: دارإحیاء الكتب العربیة - عیسی البابی الحلبی وشركاه، مؤسسة مطبوعاتی إسماعیلیان. | ||
* ابن اعثم كوفى (م 314)، الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفى هروى (ق 6)، تحقيق غلامرضا طباطبائى مجد، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، 1372ش. | |||
* ابن سعد، الطبقات الكبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالكتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م. | * ابن سعد، الطبقات الكبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالكتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م. | ||
* ابن شهر آشوب، المناقب، علامه، قم۱۳۷۹ ق. | * ابن شهر آشوب، المناقب، علامه، قم۱۳۷۹ ق. | ||
* ابن قتیبه دینوری، الإمامة و السیاسة المعروف بتاریخ الخلفاء، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، ط الأولی، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م. | * ابن قتیبه دینوری، الإمامة و السیاسة المعروف بتاریخ الخلفاء، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالأضواء، ط الأولی، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م. | ||
* ابن مسکویه، ابوعلی رازی(م421)تجارب الأمم، جلد يكم: مترجم ابو القاسم امامى، تهران، سروش، 1369ش. جلد 5 و6: على نقى منزوى ، تهران، توس، 1376ش. | |||
* بحرانی، سید هاشم، مدینة معاجز الأئمة الاثنی عشر و دلائل الحجج علی البشر، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم. | * بحرانی، سید هاشم، مدینة معاجز الأئمة الاثنی عشر و دلائل الحجج علی البشر، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم. | ||
*بختیاری، علی اکبر، سیرجان در آینه زمان، کرمان، | * بختیاری، علی اکبر، سیرجان در آینه زمان، کرمان، ۱۳۷۸ش. | ||
* بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة، تحقیق عبدالمعطی قلعجی، بیروت، دارالكتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م. | * بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة، تحقیق عبدالمعطی قلعجی، بیروت، دارالكتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م. | ||
* پناهی سمنانی، محمد-احمد، علی درترانه های عامه، کتاب ماه وهنر، ۱۳۸۳ش. | |||
* ثقفی کوفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، تحقیق جلال الدین حسینی ارموی، تهران، انجمن آثار ملی، ۱۳۵۳ش. | * ثقفی کوفی، ابراهیم بن محمد، الغارات، تحقیق جلال الدین حسینی ارموی، تهران، انجمن آثار ملی، ۱۳۵۳ش. | ||
* ثقفی کوفی، الغارات و شرح حال اعلام آن، ،ترجمه عزيز الله عطاردى، انتشارات عطارد، 1373ش. | |||
* حموی، یاقوت، معجم البلدان، بیروت، دارصادر، ط الثانیة، ۱۹۹۵م. | * حموی، یاقوت، معجم البلدان، بیروت، دارصادر، ط الثانیة، ۱۹۹۵م. | ||
* حنبلی دمشقی، ابن عماد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، تحقیق الأرناؤوط، بیروت، دار ابن كثیر، ط الأولی، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م. | * حنبلی دمشقی، ابن عماد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، تحقیق الأرناؤوط، بیروت، دار ابن كثیر، ط الأولی، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م. | ||
خط ۹۰: | خط ۱۱۷: | ||
* کشی، رجال کشی، تحقیق محمدتقی فاضل میبدی، سازمان چاپ و انتشار وزارت ارشاد، تهران. | * کشی، رجال کشی، تحقیق محمدتقی فاضل میبدی، سازمان چاپ و انتشار وزارت ارشاد، تهران. | ||
* کشی، محمد بن عمر، رجال الكشی، ۱ جلد، انتشارات دانشگاه مشهد، ۱۳۴۸ش. | * کشی، محمد بن عمر، رجال الكشی، ۱ جلد، انتشارات دانشگاه مشهد، ۱۳۴۸ش. | ||
* كلینی، الكافی، | * كلینی، الكافی، دارالكتب الإسلامیة تهران، ۱۳۶۵ش. | ||
* مجلسی، بحارالانوار، موسسه وفاء، بیروت. | * مجلسی، بحارالانوار، موسسه وفاء، بیروت. | ||
* مسعودی، علی بن حسین، التنبیه و الإشراف، تصحیح عبد الله اسماعیل الصاوی، القاهرة، دارالصاوی، بی تا(افست قم: مؤسسة نشر المنابع الثقافة الاسلامیة). | * مسعودی، علی بن حسین، التنبیه و الإشراف، تصحیح عبد الله اسماعیل الصاوی، القاهرة، دارالصاوی، بی تا(افست قم: مؤسسة نشر المنابع الثقافة الاسلامیة). | ||
* مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم، دارالهجرة، چ دوم، ۱۴۰۹ق. | * مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق اسعد داغر، قم، دارالهجرة، چ دوم، ۱۴۰۹ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== |