مسجد الحرام: تفاوت میان نسخه‌ها

مسجد الحرام (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۰ اوت ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۵۸

۶۰۱ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۰ اوت ۲۰۱۷

اصلاح پاورقی و منابع

دیداریویکی‌متن

کاربر ناشناس

imported>M.r.seifi

@@ خط ۳: / خط ۳: @@
 ==واژه‌شناسی==
-*«المسجدالحرام» کلمه‌ای عربی و ترکیبی وصفی است. سبب توصیف این مسجد به «حرام» آن است که برخی افعال که در مساجد دیگر [[حرام]] نیست، در این مسجد و پیرامون آن([[حرم]])به لحاظ فقهی حرام شمرده شده است و این مسجد احترام و احکام خاصی دارد<ref>نک: راغب اصفهانی، ص۲۳۰.</ref> و ارتکاب گناه در آن، نسبت به دیگر مکان‌ها، ممنوعیت و حرمت شرعی بیشتری دارد و به گفته برخی منابع، اراده گناه هر چند به انجام نرسد، در مسجدالحرام گناه محسوب می‌شود.<ref>ابن ضیاء، ج۱، ص۳.</ref>
+*«المسجدالحرام» کلمه‌ای عربی و ترکیبی وصفی است. سبب توصیف این مسجد به «حرام» آن است که برخی افعال که در مساجد دیگر [[حرام]] نیست، در این مسجد و پیرامون آن([[حرم]])به لحاظ فقهی حرام شمرده شده است و این مسجد احترام و احکام خاصی دارد<ref>نک: راغب اصفهانی، ص۲۳۰.</ref> و ارتکاب گناه در آن، نسبت به دیگر مکان‌ها، ممنوعیت و حرمت شرعی بیشتری دارد و به گفته برخی منابع، اراده گناه هر چند به انجام نرسد، در مسجدالحرام گناه محسوب می‌شود.<ref>ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳.</ref>
-*از منابع دینی اسلام، به ویژه قرآن کریم چنین برمی‌آید که مسجدالحرام، پیش از اسلام نیز بدین نام نزد مردمان [[حجاز]] شهرت داشته، هرچند در پیرامون کعبه، بنا یا دیوار و حصاری نبوده ولی کعبه و محیط پیرامونی آن -که محل طواف زائران بوده- بدین نام شناخته می‌شده است. قرآن بارها ترکیب وصفی المسجد الحرام را به کار برده است؛ از جمله درباره جلوگیری مشرکان از زیارت کعبه و حج مسلمانان در قرآن آمده است: «وَ ما لَهُمْ أَلاَّ یعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَ هُمْ یصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ؛<ref>انفال، ۳۴.</ref> و چرا خدا آنان را عذاب نکند در حالی که[دیگران را]از مسجدالحرام منع می‌کنند؟!»
+*از منابع دینی اسلام، به ویژه قرآن کریم چنین برمی‌آید که مسجدالحرام، پیش از اسلام نیز بدین نام نزد مردمان [[حجاز]] شهرت داشته، هرچند در پیرامون کعبه، بنا یا دیوار و حصاری نبوده ولی کعبه و محیط پیرامونی آن -که محل طواف زائران بوده- بدین نام شناخته می‌شده است. قرآن بارها ترکیب وصفی المسجد الحرام را به کار برده است؛ از جمله درباره جلوگیری مشرکان از زیارت کعبه و حج مسلمانان در قرآن آمده است: «وَ ما لَهُمْ أَلاَّ یعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَ هُمْ یصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ؛<ref>سوره انفال، آیه ۳۴.</ref> و چرا خدا آنان را عذاب نکند در حالی که[دیگران را]از مسجدالحرام منع می‌کنند؟!»
-*ترکیب «المسجد الحرام» در آیات و روایات، گاه برای اشاره به کعبه، شهر مکه و منطقه [[حرم مکه|حرم]] نیز به کار رفته است.<ref>ابن ظهیره، ۱۶۱ و ۱۶۲.</ref>
+*ترکیب «المسجد الحرام» در آیات و روایات، گاه برای اشاره به کعبه، شهر مکه و منطقه [[حرم مکه|حرم]] نیز به کار رفته است.<ref>ابن ظهیره، الجامع اللطیف فی فضل مکة، ۱۴۲۳ق، ص۱۶۱،۱۶۲.</ref>
 ==موقعیت جغرافیایی و حدود مسجد==
@@ خط ۱۳: / خط ۱۳: @@
 ==فضایل مسجدالحرام==
-*مسجدالحرام از دیرباز برای مردمان حجاز محترم بوده است. به لحاظ تاریخی اطلاع دقیقی از این که از چه زمان چنین موقعیتی پیدا کرده است، در دست نیست. بنابر روایات محلی و مذهبی، این محل از زمان پیدایش زمین محترم بوده است. در روایات اسلامی، مسجدالحرام بافضیلت‌ترین مکان روی زمین است.<ref>نک: ابن ضیاء، ج۱، ص۳.</ref>
+*مسجدالحرام از دیرباز برای مردمان حجاز محترم بوده است. به لحاظ تاریخی اطلاع دقیقی از این که از چه زمان چنین موقعیتی پیدا کرده است، در دست نیست. بنابر روایات محلی و مذهبی، این محل از زمان پیدایش زمین محترم بوده است. در روایات اسلامی، مسجدالحرام بافضیلت‌ترین مکان روی زمین است.<ref>نک: ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳.</ref>
-*بنابر حدیثی منسوب به پیامبر اکرم(ص) مسجدالحرام قدیم‌ترین مسجد زمین است و حتی پیش از [[بیت المقدس|مسجدالاقصی]] بنیان نهاده شده است.<ref>ابن ضیاء، ج۱، ص۳.</ref>
+*بنابر حدیثی منسوب به پیامبر اکرم(ص) مسجدالحرام قدیم‌ترین مسجد زمین است و حتی پیش از [[بیت المقدس|مسجدالاقصی]] بنیان نهاده شده است.<ref>ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳.</ref>
 *در حدیث مشهور [[حدیث شدالرحال|شَدّ الرِّحال]]، که بنابر آن پیامبر اکرم(ص) فرموده است: «سفر مکنید جز برای زیارت سه مسجد....» یکی از این مساجد، مسجدالحرام است.
-*بنابر روایات محلی، قبر هفتاد پیامبر از جمله هود و صالح و اسماعیل در مسجدالحرام است.<ref>ازرقی، ج۱، ص۷۳.</ref>
+*بنابر روایات محلی، قبر هفتاد پیامبر از جمله هود و صالح و اسماعیل در مسجدالحرام است.<ref>ازرقی، اخبار مکة، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۷۳.</ref>
-*در آموزه‌های اسلامی احکام فقهی و معنوی ویژه‌ای برای مسجدالحرام و مکه وضع شده است. برای نمونه، جنگ در مسجدالحرام و بلکه حرم مکه گناه بزرگی است مگر به قصد دفاع.<ref>نک: ابن ضیاء، ج۱، ص۴.</ref> عباداتی از جمله نماز در مسجدالحرام بسیار بیشتر از مکان‌های دیگر، دارای اثرات معنوی و مادی شمرده شده است.<ref>نک: ابن ضیاء، ج۱، ص۲.</ref>
+*در آموزه‌های اسلامی احکام فقهی و معنوی ویژه‌ای برای مسجدالحرام و مکه وضع شده است. برای نمونه، جنگ در مسجدالحرام و بلکه حرم مکه گناه بزرگی است مگر به قصد دفاع.<ref>نک:ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴.</ref> عباداتی از جمله نماز در مسجدالحرام بسیار بیشتر از مکان‌های دیگر، دارای اثرات معنوی و مادی شمرده شده است.<ref>نک:ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲.</ref>
 ==تاریخچه==
-مسجد الحرام، رویدادها، تغییرات، بازسازی‌ها و توسعه‌های متعددی داشته که در منابع تاریخی و روایی ثبت شده‌اند<ref>برای تفصیل بیشتر نک: ازرقی، ج۱ ص۳۵۵.</ref>و مهمترین آنها عبارتند از:
+مسجد الحرام، رویدادها، تغییرات، بازسازی‌ها و توسعه‌های متعددی داشته که در منابع تاریخی و روایی ثبت شده‌اند<ref>برای تفصیل بیشتر نک: ازرقی، اخبار مکة، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۵۵.</ref>و مهمترین آنها عبارتند از:
 === دوره پیش از اسلام ===
-*پیش از اسلام، پیرامون کعبه را مسجدالحرام می‌گفته‌اند که حدودی تقریبی داشته‌است.<ref>نک: ازرقی، ج۲، ص۶۲.</ref>
+*پیش از اسلام، پیرامون کعبه را مسجدالحرام می‌گفته‌اند که حدودی تقریبی داشته‌است.<ref>نک: ازرقی، اخبار مکة، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۶۲.</ref>
-*مسجد در دوران پیش از اسلام، حصار و دیوار و بنای دیگری جز کعبه نداشته است. این که از چه زمان محوطه یاد شده به عنوان مسجد برگزیده شد، گزارشی تاریخی از آن در دست نیست و تنها در منابع روایی از آن سخن رفته است. بنابر این منابع، مکان فعلی مسجدالحرام برای بنای کعبه، پیش از آفرینش انسان برگزیده و کعبه به دست ملایک ساخته شد.<ref>ازرقی، ج۱، ص۳۴.</ref>
+*مسجد در دوران پیش از اسلام، حصار و دیوار و بنای دیگری جز کعبه نداشته است. این که از چه زمان محوطه یاد شده به عنوان مسجد برگزیده شد، گزارشی تاریخی از آن در دست نیست و تنها در منابع روایی از آن سخن رفته است. بنابر این منابع، مکان فعلی مسجدالحرام برای بنای کعبه، پیش از آفرینش انسان برگزیده و کعبه به دست ملایک ساخته شد.<ref>ازرقی، اخبار مکة، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۴.</ref>
-*برخی روایات بنا یا بازسازی کعبه را به آدم(ع)نسبت می‌دهند.<ref>ازرقی، ج۱، ص۳۶.</ref> پس از او، ابراهیم و اسماعیل(ع)آن را بازسازی کردند.<ref>ازرقی، ج۱، ص۵۹.</ref>
+*برخی روایات بنا یا بازسازی کعبه را به آدم(ع)نسبت می‌دهند.<ref>ازرقی، اخبار مکة، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۶.</ref> پس از او، ابراهیم و اسماعیل(ع)آن را بازسازی کردند.<ref>ازرقی، اخبار مکة، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۵۹.</ref>
-*در روایتی از پیامبر اکرم(ص) بنای مسجد به ابراهیم(ع) نسبت داده شده است. در این روایت، مسجدالحرام، قدیم‌ترین مسجد بر زمین است.<ref>ابن ضیاء، ج۱، ص۳.</ref>
+*در روایتی از پیامبر اکرم(ص) بنای مسجد به ابراهیم(ع) نسبت داده شده است. در این روایت، مسجدالحرام، قدیم‌ترین مسجد بر زمین است.<ref>ابن ضیاء، تاریخ مکه، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳.</ref>
 *تا پیش از [[قصی بن کلاب|قُصَی ‌بن کِلاب‌]] بن مُرَّة‌ بن کَعْب، جد چهارم پیامبر اکرم(ص) و پیشوای [[قریش]]، مردم مکه در نزدیکی مسجد خانه نمی‌ساخته‌اند و فاصله‌ای را رعایت می‌کرده‌اند. در زمان قصی، او مردم را به خانه‌سازی در نزدیک کعبه با فاصله‌ای به‌اندازه طواف کعبه ترغیب کرد.<ref>سباعی، ص۶۵؛ جعفریان، ص۴۳.</ref>
 === دوره خلفای چهارگانه ===
-*نخستین تغییر در مساحت مسجد در زمان خلیفه دوم روی داد. او برخی خانه‌های اطراف مسجد را خرید و به مسجد ملحق کرد و دیواری کوتاه پیرامون مسجد کشید<ref>ابن ظهیره، ص۱۷۷.</ref>و دستور داد تا از آن پس شبها بر دیوار چراغ بگذارند تا محوطه مسجد روشن شود.<ref>جعفریان، ص۷۲.</ref>
+*نخستین تغییر در مساحت مسجد در زمان خلیفه دوم روی داد. او برخی خانه‌های اطراف مسجد را خرید و به مسجد ملحق کرد و دیواری کوتاه پیرامون مسجد کشید<ref>ابن ظهیره، الجامع اللطیف فی فضل مکة، ۱۴۲۳ق، ص۱۷۷.</ref>و دستور داد تا از آن پس شبها بر دیوار چراغ بگذارند تا محوطه مسجد روشن شود.<ref>جعفریان، ص۷۲.</ref>
-*[[عثمان|خلیفه سوم]] نیز به سبب بسیار شدن تعداد زائران مسجدالحرام، خانه‌های اطراف مسجد را خراب و به مسجد ملحق کرد و برای مسجد رواق و فضای مسقّف ساخت.<ref>ازرقی، ج۲، ص۶۹؛ ابن ظهیره، ص۱۷۷ و ۱۷۸؛ سباعی، ۸۴ و ۸۵.</ref>
+*[[عثمان|خلیفه سوم]] نیز به سبب بسیار شدن تعداد زائران مسجدالحرام، خانه‌های اطراف مسجد را خراب و به مسجد ملحق کرد و برای مسجد رواق و فضای مسقّف ساخت.<ref>ازرقی، اخبار مکة، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۶۹؛ ابن ظهیره، الجامع اللطیف فی فضل مکة، ۱۴۲۳ق، ص۱۷۷،۱۷۸؛ سباعی، ۸۴ و ۸۵.</ref>
 === دوره اموی ===
 *ولید بن عبد الملک اموی(حکومت: ۸۶- ۹۶ق.)، بر مساحت مسجد الحرام به مقدار ۱۷۲۵ متر افزود و مسجد را بازسازی کرد. او رواقهایی در اطراف مسجد ساخت و آنها را با ستونهایی عظیم سرپا نگاه داشت. این ستونها به صورت زیبایی تزیین شد و در قسمتهایی از آنها طلا به کار رفت. ولید ناودان خانه خدا را نیز از طلا ساخت که تا به امروز به همین نام شهرت دارد.<ref>جعفریان، ص۷۳.</ref>
@@ خط ۱۰۸: / خط ۱۰۸: @@
 ==منابع==
 {{منابع}}
-*ازرقی، محمد بن عبد الله، أخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار،‌دار الأندلس، اول، بیروت، ۱۴۱۶ق.
+*ازرقی، محمد بن عبد الله، أخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار،‌ بیروت، دار الأندلس، ۱۴۱۶ق.
-*ابن ظهیره، محمد بن محمد، الجامع اللطیف فی فضل مکة و أهلها و بناء البیت الشریف، مکتبة الثقافة الدینیة، اول، قاهره، ۱۴۲۳ق.
+*ابن ظهیره، محمد بن محمد، الجامع اللطیف فی فضل مکة و أهلها و بناء البیت الشریف، قاهره، مکتبة الثقافة الدینیة، ۱۴۲۳ق.
 *جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکه و مدینه، نشر مشعر، هشتم، تهران، ۱۳۸۶ش.
-* ابن ضیاء، محمد بن احمد، تاریخ مکة المشرفة و المسجد الحرام و المدینة الشریفة و القبر الشریف، مصحح: ازهری، ایمن نصر / ازهری، علاء ابراهیم، المکتبه التجاریه مصطفی احمد الباز، مکه مکرمه، ۱۴۱۶ق.
+*ابن ضیاء، محمد بن احمد، تاریخ مکة المشرفة و المسجد الحرام و المدینة الشریفة و القبر الشریف، مصحح ایمن نصر ازهری و علاء ابراهیم ازهری، مکه مکرمه، المکتبه التجاریه مصطفی احمد الباز، ۱۴۱۶ق.
 *سباعی، احمد، تاریخ مکة، مکتبه احیاء التراث الاسلامی، مکه مکرمه، ۱۴۲۰ق.
 *سباعی، احمد، تاریخ مکه از آغاز تا پایان دولت شرفای مکه، ترجمه رسول جعفریان، نشر مشعر، تهران، اول، ۱۳۸۵ش.