حفص بن سلیمان اسدی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
وی قرائت منسوب به امام علی(ع) را در سرزمین‌های اسلامی از جمله [[کوفه]]، [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> طبق گزارش برخی پژوهشگران، قرائت حفص، [[تواتر|متواتر]] و مورد پذیرش همه مسلمانان است<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> و در بیشتر سرزمین‌های اسلامی، قرآن مطابق با همین قرائت چاپ و تلاوت می‌شود.<ref>حبش، القراءات المتواترة و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیة، ۱۴۱۹ق، ص۶۶؛ اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref> | وی قرائت منسوب به امام علی(ع) را در سرزمین‌های اسلامی از جمله [[کوفه]]، [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> طبق گزارش برخی پژوهشگران، قرائت حفص، [[تواتر|متواتر]] و مورد پذیرش همه مسلمانان است<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> و در بیشتر سرزمین‌های اسلامی، قرآن مطابق با همین قرائت چاپ و تلاوت می‌شود.<ref>حبش، القراءات المتواترة و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیة، ۱۴۱۹ق، ص۶۶؛ اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref> | ||
وی در [[سال ۹۰ هجری قمری|سال ۹۰ق]] به دنیا آمد.<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref> شرح‌حال نگاران او را ملقب به حُفَیْص و کنیه‌اش را ابوعمر نگاشته‌اند.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ الدانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶.</ref> شغلش پارچه‌فروشی (به عربی: بَزّاز) بود.<ref>الدانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ ابن‌حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref> درباره زمان درگذشت او نظرات متفاوتی وجود دارد<ref>شاه‌پسند، | وی در [[سال ۹۰ هجری قمری|سال ۹۰ق]] به دنیا آمد.<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref> شرح‌حال نگاران او را ملقب به حُفَیْص و کنیه‌اش را ابوعمر نگاشته‌اند.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ الدانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶.</ref> شغلش پارچه‌فروشی (به عربی: بَزّاز) بود.<ref>الدانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ ابن‌حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref> درباره زمان درگذشت او نظرات متفاوتی وجود دارد<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۴.</ref> ولی طبق تحقیق برخی پژوهشگران بنابر نظر صحیح و بسیاری از تاریخ‌نگاران در [[سال ۱۸۰ هجری قمری|سال ۱۸۰ق]] و در [[مکه]] از دنیا رفت.<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۴.؛ ذهبی، ۱۴۰۴، ج۱، ص۲۱۴؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶؛ حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰.</ref> | ||
== تعلیم و ترویج قرائت == | == تعلیم و ترویج قرائت == | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
ابن‌جزری، محدث شافعی از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم به وی گفت: همان قرائتی که از ابو عبدالرحمن سُلَّمی اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی (ع) فراگرفته را به او آموخته‌است.<ref name=":0">ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۸.</ref> | ابن‌جزری، محدث شافعی از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم به وی گفت: همان قرائتی که از ابو عبدالرحمن سُلَّمی اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی (ع) فراگرفته را به او آموخته‌است.<ref name=":0">ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۸.</ref> | ||
طبق گزارشی او از کودکی آیات قرآن را پنج آیه، پنج آیه از عاصم آموخت.<ref>شاه‌پسند، | طبق گزارشی او از کودکی آیات قرآن را پنج آیه، پنج آیه از عاصم آموخت.<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۷.</ref> برخی این گونه یادگیری را دلیل بر اتقان بیشتر قرائت او نسبت به سایرین دانسته‌اند.<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۷.</ref> وی قرائت را در کوفه به شیوه تلاوت به مردم آموخت. سپس به بغداد رفت و مدتی در آنجا اقراء کرد.<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۹.</ref> در دوران هارون الرشید به مکه رفت و تا پایان عمر به تعلیم و اقراء قرآن پرداخت.<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۹.</ref> | ||
=== شاگردان === | === شاگردان === | ||
او شاگردانی را در علم قرائت تربیت کرد و برخی همچون فضل بن یحیی انباری از شهرهای دیگر به مکه آمدند تا از او قرائت بیاموزند.<ref>شاه‌پسند، | او شاگردانی را در علم قرائت تربیت کرد و برخی همچون فضل بن یحیی انباری از شهرهای دیگر به مکه آمدند تا از او قرائت بیاموزند.<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۳۰.</ref> از دیگر شاگردانش عمرو بن صباح است که قرائت او را در کتابی گردآوری کرد. سایر شاگردان حفص عبارتند از:<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۳۰.</ref> | ||
{{ستون|۳}} | {{ستون|۳}} | ||
* عثمان بن یمان | * عثمان بن یمان | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
بنا به گزارش بسیاری از رجال‌شناسان، حفص در قرائت، [[ثقه]] و در حفظ و ضبط قرائت عاصم، دقیق و متقن بود.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref> البته او را در نقل [[حدیث]]، ضعیف <ref>ابن‌عدی، الکامل فی ضعفاءالرجال، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۶۸.</ref>و [[حدیث متروک|متروک]] <ref>عُقیلی، کتاب الضعفاءالکبیر، ۱۴۰۴ق، سفر۱، ص۲۷؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۸۳؛ مِزّی، تهذیب الکمال فی اسماءالرجال، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۱۳–۱۴.</ref>[[حدیث متروک|الحدیث]] دانسته‌اند.<ref>ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۸۴؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی الطبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ الدانی، التیسیر فی القرائات السبع، ۱۴۰۴ق، ص۶؛ ابن‌الباذش، الاقناع فی القرائات السبع، دار الصحابة للتراث، ص۳۴.</ref> برخی نیز علاوه بر تضعیف حفص در نقل حدیث، او را غیر ثقه نیز دانسته‌اند.<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، دار الزهراء، ص۱۳۱.</ref> ابن‌حِبّان او را کسی معرفی کرده که در سند احادیث دست می‌برده و ابن‌خراش او را کذاب و جاعل حدیث شناسانده‌است.<ref>حلبی، الکشف الحثیث عَمّن رُمی بوضع الحدیث، ۱۹۸۴م، ص۱۵۴.</ref> نام او در بیشتر کتاب‌های شرح حال راویان ضعیف آمده‌است.<ref>دارقطنی، کتاب الضُعفاء و المتروکین، ۱۴۰۶ق، ص۷۸.</ref> | بنا به گزارش بسیاری از رجال‌شناسان، حفص در قرائت، [[ثقه]] و در حفظ و ضبط قرائت عاصم، دقیق و متقن بود.<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref> البته او را در نقل [[حدیث]]، ضعیف <ref>ابن‌عدی، الکامل فی ضعفاءالرجال، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۶۸.</ref>و [[حدیث متروک|متروک]] <ref>عُقیلی، کتاب الضعفاءالکبیر، ۱۴۰۴ق، سفر۱، ص۲۷؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۸۳؛ مِزّی، تهذیب الکمال فی اسماءالرجال، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۱۳–۱۴.</ref>[[حدیث متروک|الحدیث]] دانسته‌اند.<ref>ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۸۴؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی الطبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ الدانی، التیسیر فی القرائات السبع، ۱۴۰۴ق، ص۶؛ ابن‌الباذش، الاقناع فی القرائات السبع، دار الصحابة للتراث، ص۳۴.</ref> برخی نیز علاوه بر تضعیف حفص در نقل حدیث، او را غیر ثقه نیز دانسته‌اند.<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، دار الزهراء، ص۱۳۱.</ref> ابن‌حِبّان او را کسی معرفی کرده که در سند احادیث دست می‌برده و ابن‌خراش او را کذاب و جاعل حدیث شناسانده‌است.<ref>حلبی، الکشف الحثیث عَمّن رُمی بوضع الحدیث، ۱۹۸۴م، ص۱۵۴.</ref> نام او در بیشتر کتاب‌های شرح حال راویان ضعیف آمده‌است.<ref>دارقطنی، کتاب الضُعفاء و المتروکین، ۱۴۰۶ق، ص۷۸.</ref> | ||
برخی از پژوهشگران علت تضعیفات را اشتراک حفض با چند نفر دیگر از جمله حفص بن سليمان بن صدقة بیان کردند.<ref>شاه‌پسند، | برخی از پژوهشگران علت تضعیفات را اشتراک حفض با چند نفر دیگر از جمله حفص بن سليمان بن صدقة بیان کردند.<ref>شاه‌پسند، «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»، ص۱۲۲.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||