حفص بن سلیمان اسدی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
|وبگاه = | |وبگاه = | ||
|مرتبط = | |مرتبط = | ||
}}'''حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی''' (۹۰–۱۸۰ق)، [[مقری|مُقری]] و مشهورترین [[چهارده روایت|راوی]] قرائت [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن | }}'''حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی''' (۹۰–۱۸۰ق)، [[مقری|مُقری]] و مشهورترین [[چهارده روایت|راوی]] قرائت [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النَجود]] از [[قاریان هفت‌گانه|قاریان هفت‌گانه قرآن]] بود. او علم قرائت را از عاصم آموخت و برخی او را داناترین فرد روزگارش به علم قرائت دانسته‌اند. حفص قرائت منسوب به امام علی (ع) را در [[کوفه]]، [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد. اکنون در بیشتر سرزمین‌های اسلامی [[قرآن]] مطابق با [[قرائت حفص از عاصم]] چاپ و تلاوت می‌شود. | ||
[[شیخ طوسی]] او را در شمار [[فهرست اصحاب امام | [[شیخ طوسی]] او را در شمار [[فهرست اصحاب امام صادق(ع)|اصحاب امام صادق(ع)]] آورده است، اما شرح‌حال نگاران [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] با پذیرش جایگاه او در علم قرائت، او را [[حدیث متروک|متروک الحدیث]] و [[حدیث ضعیف|ضعیف]] شمرده‌اند. طبق برخی پژوهش‌ها، تضعیف حفص در روایت به جهت اشتراک و تشابه اسمی او با راویان دیگر است. | ||
== معرفی و اهمیت == | == معرفی و اهمیت == | ||
حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی، اهل [[کوفه]] و | حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی، اهل [[کوفه]] و رَبیب (فرزند همسر) [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النَجود]] از [[قاریان هفت‌گانه|قاریان هفت‌گانه قرآن]] بود. او علم قرائت را از عاصم آموخت به طوری که برخی حفص را داناترین فرد روزگارش به علم قرائت دانسته‌اند.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref><ref>رجوع کنید به ابن‌جزری، غایةالنهایة فی طبقات القراء، ج۱، ص۲۵۴؛ همو، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref> | ||
وی قرائت منسوب به امام علی(ع) را در سرزمین‌های اسلامی از جمله [[کوفه]]، [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> طبق گزارش برخی پژوهشگران، قرائت حفص، [[تواتر|متواتر]] و مورد پذیرش همه مسلمانان است<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> و در بیشتر سرزمین‌های اسلامی، قرآن مطابق با همین قرائت چاپ و تلاوت می‌شود.<ref>حبش، القراءات المتواترة و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیة، ۱۴۱۹ق، ص۶۶.</ref><ref>اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref> | وی قرائت منسوب به امام علی(ع) را در سرزمین‌های اسلامی از جمله [[کوفه]]، [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> طبق گزارش برخی پژوهشگران، قرائت حفص، [[تواتر|متواتر]] و مورد پذیرش همه مسلمانان است<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> و در بیشتر سرزمین‌های اسلامی، قرآن مطابق با همین قرائت چاپ و تلاوت می‌شود.<ref>حبش، القراءات المتواترة و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیة، ۱۴۱۹ق، ص۶۶.</ref><ref>اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref> | ||
وی در [[سال ۹۰ هجری قمری|سال ۹۰ق]] به دنیا آمد.<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref> شرح‌حال نگاران او را ملقب به حُفَیْص و کنیه‌اش را ابوعمر نگاشته‌اند.<ref>رجوع کنید به ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶.</ref> شغلش پارچه‌فروشی (به عربی: بَزّاز) بود.<ref>دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ ابن‌حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref> | وی در [[سال ۹۰ هجری قمری|سال ۹۰ق]] به دنیا آمد.<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref> شرح‌حال نگاران او را ملقب به حُفَیْص و کنیه‌اش را ابوعمر نگاشته‌اند.<ref>رجوع کنید به ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶.</ref> شغلش پارچه‌فروشی (به عربی: بَزّاز) بود.<ref>دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ ابن‌حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref> درباره زمان درگذشت او نظرات متفاوتی وجود دارد<ref>شاه‌پسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۴.</ref> ولی طبق تحقیق برخی پژوهشگران بنابر نظر صحیح و بسیاری از تاریخ‌نگاران در [[سال ۱۸۰ هجری قمری|سال ۱۸۰ق]] و در [[مکه]] از دنیا رفت.<ref>شاه‌پسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۴.</ref><ref>ذهبی، ۱۴۰۴، ج۱، ص۲۱۴؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶؛ حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰.</ref> | ||
== تعلیم و ترویج قرائت == | == تعلیم و ترویج قرائت == | ||
{{اصلی|قرائت حفص از عاصم}} | {{اصلی|قرائت حفص از عاصم}} | ||
[[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|250px|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]]]] | [[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|250px|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]]]] | ||
حفص یکی از دو راوی مشهور عاصم است. برخی دانشمندان علوم | حفص یکی از دو راوی مشهور عاصم است. برخی دانشمندان علوم قرآنی، او را در علم قرائت بر ابوبکر بن عیاش، دیگر راوی قرائت عاصم؛ ترجیح داده‌‌اند<ref>رجوع کنید به دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶.</ref> و در میان شاگردان عاصم، حفص را داناترین فرد دانسته‌اند.<ref>ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref> | ||
ابن‌جزری، محدث شافعی از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم به وی گفت: همان قرائتی که از ابو عبدالرحمن سُلَّمی اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی (ع) فراگرفته را به او آموخته‌است.<ref name=":0"/><ref name=":0">برای نمونه نگاه کنید به ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۸.</ref> | ابن‌جزری، محدث شافعی از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم به وی گفت: همان قرائتی که از ابو عبدالرحمن سُلَّمی اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی (ع) فراگرفته را به او آموخته‌است.<ref name=":0"/><ref name=":0">برای نمونه نگاه کنید به ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۸.</ref> | ||
طبق گزارشی او از کودکی آیات قرآن را پنج آیه، پنج آیه از عاصم آموخت. برخی این گونه | طبق گزارشی او از کودکی آیات قرآن را پنج آیه، پنج آیه از عاصم آموخت. برخی این گونه یادگیری را دلیل بر اتقان بیشتر قرائت او نسبت به سایرین دانسته‌اند. وی قرائت را در کوفه به شیوه تلاوت به مردم آموخت. سپس به بغداد رفت و مدتی در آنجا اقراء کرد. در دوران هارون الرشید به مکه رفت و تا پایان عمر به تعلیم و اقراء قرآن پرداخت. | ||
=== شاگردان === | === شاگردان === | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
== جایگاه حدیثی == | == جایگاه حدیثی == | ||
[[شیخ طوسی]] نام حفص را در شمار [[فهرست اصحاب امام | [[شیخ طوسی]] نام حفص را در شمار [[فهرست اصحاب امام صادق(ع)|اصحاب امام صادق (ع)]]<ref>طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ص۱۸۹.</ref> ذکر کرده‌است. طبق گزارش شاه‌پسند، نام او گاه به صورت حفص بن ابی‌داود یا ابوعمر بَزّاز در سلسه‌سند احادیث آمده‌است، و بزرگان [[شیعه]]، غالباً با اکتفا به گفته شیخ، از او به شیعه تعبیر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید: خویی، معجم رجال الحدیث، قم، ج۷، ص۱۴۸؛ شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۵۸۲.</ref> برخی از پژوهشگران علت تضعیفات را اشتراک حفض با چند نفر دیگر بیان کردند<ref>شاه‌پسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۲.</ref> | ||
برخی از پژوهشگران علت تضعیفات را اشتراک حفض با چند نفر دیگر بیان کردند<ref>شاه‌پسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۲.</ref> | |||
ارزش و اعتبار حفص در دانش حدیث در میان [[اهل سنت و جماعت|اهل تسنن]]، برخلاف جایگاه والای او در علم قرائت است. شرح حال نگاران سنی، عموماً با پذیرش مقام والایش در دانش قرائت، او را [[حدیث متروک|متروک الحدیث]]<ref>رجوع کنید به عُقیلی، کتاب الضعفاءالکبیر، ۱۴۰۴ق، سفر۱، ص۲۷؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۸۳؛ مِزّی، تهذیب الکمال فی اسماءالرجال، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۱۳–۱۴.</ref> و ضعیف<ref>ابن‌عدی، الکامل فی ضعفاءالرجال، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۶۸.</ref> شمرده‌اند. | ارزش و اعتبار حفص در دانش حدیث در میان [[اهل سنت و جماعت|اهل تسنن]]، برخلاف جایگاه والای او در علم قرائت است. شرح حال نگاران سنی، عموماً با پذیرش مقام والایش در دانش قرائت، او را [[حدیث متروک|متروک الحدیث]]<ref>رجوع کنید به عُقیلی، کتاب الضعفاءالکبیر، ۱۴۰۴ق، سفر۱، ص۲۷؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۸۳؛ مِزّی، تهذیب الکمال فی اسماءالرجال، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۱۳–۱۴.</ref> و ضعیف<ref>ابن‌عدی، الکامل فی ضعفاءالرجال، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۶۸.</ref> شمرده‌اند. | ||