حفص بن سلیمان اسدی: تفاوت میان نسخهها
←معرفی و اهمیت
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
== معرفی و اهمیت == | == معرفی و اهمیت == | ||
حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی، اهل [[کوفه]] و ربیب (فرزند همسر) [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابیالنَجود]] از [[قاریان هفتگانه|قاریان هفتگانه قرآن]] بود. ابنجزری، محدث شافعی از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم، قرائت امام علی(ع) را به وی | حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی، اهل [[کوفه]] و ربیب (فرزند همسر) [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابیالنَجود]] از [[قاریان هفتگانه|قاریان هفتگانه قرآن]] بود. ابنجزری، محدث شافعی از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم، قرائت [[امام علی علیهالسلام|امام علی(ع)]] را به وی آموخت.<ref name=":0">برای نمونه نگاه کنید به ابنجزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۸.</ref> | ||
حفص قرائت منسوب به امام علی(ع) را در سرزمینهای اسلامی از جمله [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابنجزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> طبق گزارش برخی | حفص قرائت منسوب به امام علی(ع) را در سرزمینهای اسلامی از جمله [[کوفه]]، [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابنجزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> طبق گزارش برخی قرائت حفص، [[تواتر|متواتر]] و مورد پذیرش همه مسلمانان است<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> و در بیشتر سرزمینهای اسلامی، قرآن مطابق با همین قرائت چاپ و تلاوت میشود.<ref>حبش، القراءات المتواترة و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیة، ۱۴۱۹ق، ص۶۶.</ref><ref>اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref> | ||
وی در [[سال ۹۰ هجری قمری|سال ۹۰ق]] به دنیا آمد<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ ابنجزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref>. شرححال نگاران او را ملقب به حُفَیْص و کنیهاش را ابوعمر نگاشتهاند.<ref>رجوع کنید به ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶.</ref> شغلش پارچهفروشی (به عربی: بَزّاز) بود<ref>دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ ابنحجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref>. درباره زمان درگذشت او نظرات متفاوتی وجود دارد<ref>شاهپسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۴.</ref> ولی طبق تحقیق برخی پژوهشگران بنابر نظر صحیح و بسیاری از تاریخنگاران در [[سال ۱۸۰ هجری قمری|سال ۱۸۰ق]] از دنیا رفت.<ref>شاهپسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۴.</ref><ref>ذهبی، ۱۴۰۴، ج۱، ص۲۱۴؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶؛ حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰.</ref> | وی در [[سال ۹۰ هجری قمری|سال ۹۰ق]] به دنیا آمد<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ ابنجزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref>. شرححال نگاران او را ملقب به حُفَیْص و کنیهاش را ابوعمر نگاشتهاند.<ref>رجوع کنید به ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶.</ref> شغلش پارچهفروشی (به عربی: بَزّاز) بود<ref>دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ ابنحجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref>. درباره زمان درگذشت او نظرات متفاوتی وجود دارد<ref>شاهپسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۴.</ref> ولی طبق تحقیق برخی پژوهشگران بنابر نظر صحیح و بسیاری از تاریخنگاران در [[سال ۱۸۰ هجری قمری|سال ۱۸۰ق]] و در [[مکه]] از دنیا رفت.<ref>شاهپسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۴.</ref><ref>ذهبی، ۱۴۰۴، ج۱، ص۲۱۴؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶؛ حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰.</ref> | ||
== تعلیم و ترویج قرائت == | == تعلیم و ترویج قرائت == | ||
{{اصلی|قرائت حفص از عاصم}} | {{اصلی|قرائت حفص از عاصم}} | ||
[[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|250px|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]]]] | [[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|250px|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]]]] | ||
حفص یکی از دو راوی برخی | حفص یکی از دو راوی مشهور عاصم است که طبق گزارشی از کودکی آیات قرآن را پنج آیه، پنج آیه از عاصم آموخت. برخی این گونه تعلم را دلیل بر اتقان بیشتر او نسبت به سایرین دانستهاند. او قرائت را در کوفه به شیوه تلاوت به مردم آموخت. سپس به بغداد رفت و مدتی در آنجا اقراء کرد. در دوران هارون الرشید به مکه رفت و تا پایان عمر به تعلیم و اقراء قرآن پرداخت. | ||
=== شاگردان === | |||
* عثمان بن یمان | |||
* فضل بن یحیی انباری | |||
* عمرو بن صباح | |||
* عبید بین صباح | |||
* ابوشعیف قواس | |||
* حسین بن محمد مروزی | |||
* هبیرة بن حفص | |||
در | عمرو بن صباح قرايت او را در کتابی گردآوری کرد. | ||
برخی قرائتشناسان، حفص را داناترین فرد از میان شاگردان و راویان عاصم، نسبت به قرائت او معرفی کردهاند.<ref>ابنجزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابنجزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> بنا به گزارش بسیاری از رجالشناسان، حفص در قرائت، [[ثقه]] و در حفظ و ضبط قرائت عاصم، دقیق و متقن بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref> البته او را در نقل [[حدیث]]، ضعیف و [[حدیث متروک|متروک الحدیث]] دانستهاند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۸۴؛ ابنجزری، غایة النهایة فی الطبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ الدانی، التیسیر فی القرائات السبع، ۱۴۰۴ق، ص۶؛ ابنالباذش، الاقناع فی القرائات السبع، دار الصحابة للتراث، ص۳۴.</ref> برخی نیز علاوه بر تضعیف حفص در نقل حدیث، او را غیر ثقه نیز دانستهاند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، دار الزهراء، ص۱۳۱.</ref> | |||
ابنجزری، محدث شافعی قرن هشتم و نهم هجری، در کتاب «غایة النهایة فی طبقات القُراء» از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم به وی گفته است: همان قرائتی که از ابو عبدالرحمن سُلَّمی اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی(ع) فراگرفته را به وی آموخته است.<ref name=":0" /> | ابنجزری، محدث شافعی قرن هشتم و نهم هجری، در کتاب «غایة النهایة فی طبقات القُراء» از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم به وی گفته است: همان قرائتی که از ابو عبدالرحمن سُلَّمی اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی(ع) فراگرفته را به وی آموخته است.<ref name=":0" /> | ||
خط ۶۲: | خط ۷۰: | ||
==جایگاه حدیثی== | ==جایگاه حدیثی== | ||
[[شیخ طوسی]] نام حفص را در شمار [[فهرست اصحاب امام باقر(ع)|اصحاب امام باقر(ع)]] و [[فهرست اصحاب امام صادق(ع)|امام صادق(ع)]]<ref>طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ص۱۸۹.</ref> ذکر کرده است. طبق گزارش شاهپسند، نام او گاه به صورت حفص بن ابیداود یا ابوعمر بَزّاز در سلسهسند احادیث آمده است، و بزرگان [[شیعه]]، غالباً با اکتفا به گفته شیخ، از او به شیعه تعبیر کردهاند.<ref>رجوع کنید: خویی، معجم رجال الحدیث، قم، ج۷، ص۱۴۸؛ شوشترى، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۵۸۲.</ref> | [[شیخ طوسی]] نام حفص را در شمار [[فهرست اصحاب امام باقر(ع)|اصحاب امام باقر(ع)]] و [[فهرست اصحاب امام صادق(ع)|امام صادق(ع)]]<ref>طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ص۱۸۹.</ref> ذکر کرده است. طبق گزارش شاهپسند، نام او گاه به صورت حفص بن ابیداود یا ابوعمر بَزّاز در سلسهسند احادیث آمده است، و بزرگان [[شیعه]]، غالباً با اکتفا به گفته شیخ، از او به شیعه تعبیر کردهاند.<ref>رجوع کنید: خویی، معجم رجال الحدیث، قم، ج۷، ص۱۴۸؛ شوشترى، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۵۸۲.</ref> | ||
برخی از پژوهشگران علت تضعیفات را اشتراک حفض با چند نفر دیگر بیان کردند<ref>شاهپسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۲.</ref> | |||
ارزش و اعتبار حفص در دانش حدیث در میان [[اهل سنت و جماعت|اهل تسنن]]، برخلاف جایگاه والای او در علم قرائت است. شرح حال نگاران سنی، عموماً با پذیرش مقام والایش در دانش قرائت، او را [[حدیث متروک|متروک الحدیث]]<ref>رجوع کنید به عُقیلی، کتاب الضعفاءالکبیر، ۱۴۰۴ق، سفر۱، ص۲۷؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۸۳؛ مِزّی، تهذیب الکمال فی اسماءالرجال، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۱۳ـ۱۴.</ref> و ضعیف<ref>ابنعدی، الکامل فی ضعفاءالرجال، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۶۸.</ref> شمردهاند. | ارزش و اعتبار حفص در دانش حدیث در میان [[اهل سنت و جماعت|اهل تسنن]]، برخلاف جایگاه والای او در علم قرائت است. شرح حال نگاران سنی، عموماً با پذیرش مقام والایش در دانش قرائت، او را [[حدیث متروک|متروک الحدیث]]<ref>رجوع کنید به عُقیلی، کتاب الضعفاءالکبیر، ۱۴۰۴ق، سفر۱، ص۲۷؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۸۳؛ مِزّی، تهذیب الکمال فی اسماءالرجال، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۱۳ـ۱۴.</ref> و ضعیف<ref>ابنعدی، الکامل فی ضعفاءالرجال، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۶۸.</ref> شمردهاند. |