کاربر ناشناس
بجستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ويرايش جزئی
imported>Ahmad جز (ورود مطلب) |
imported>Ahmad جز (ويرايش جزئی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بجستان''' نام بخش(دهستان) و شهرستانی در جنوب استان [[خراسان رضوی]] در [[ایران]] است. «بخش بجستان» یکى از بخشهای | '''بجستان''' نام بخش(دهستان) و شهرستانی در جنوب استان [[خراسان رضوی]] در [[ایران]] است. «بخش بجستان» یکى از بخشهای شهرستان [[گناباد]] است.<ref>سازمان تقسیمات کشوری جمهوری اسلامى ایران، وزارت کشور،ص 22؛ سرشماری عمومى نفوس و مسکن (1375ش)، نتایج تفصیلى، استان خراسان،ص 50.</ref> و «شهرستان بجستان» که مرکز آن «شهر بجستان» است، در فاصله ۲۷۸ کیلومتری جنوب غربی [[مشهد]]، با مساحتی بالغ بر ۳۷۰۰ کیلومتر مربع، در ارتفاع ۱۲۵۰ متری از سطح دریا واقع گردیده‌است. «شهرستان بجستان» تا مرداد ۱۳۸۷، یکی از بخشهای شهرستان [[گناباد]] بود. | ||
اهالى '''بجستان''' مانند دیگر مردم گناباد [[شیعه اثنی عشری]] هستند.<ref>تابنده، تاریخ و جغرافى گناباد، ص178.</ref> علما و فقها و [[محدث|محدثان]] بسیاری از بجستان برخاسته‌اند. <ref>تابنده، تاریخ و جغرافى گناباد، ص179.</ref> | اهالى '''بجستان''' مانند دیگر مردم گناباد [[امامیه|شیعه اثنی عشری]] هستند.<ref>تابنده، تاریخ و جغرافى گناباد، ص178.</ref> علما و فقها و [[محدث|محدثان]] بسیاری از بجستان برخاسته‌اند. <ref>تابنده، تاریخ و جغرافى گناباد، ص179.</ref> | ||
==پیشینه تاریخى== | ==پیشینه تاریخى== | ||
قدمت بجستان همچون گناباد، احتمالاً به دوره هخامنشى مى‌رسد.<ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد، ص49.</ref> در تُرفان(چین) | قدمت بجستان همچون گناباد، احتمالاً به دوره هخامنشى مى‌رسد.<ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد، ص49.</ref> در تُرفان(چین) کتیبه‌ای به زبان و خط پهلوی کشف شده، که از وجود شخصیتى تاریخى با نام «مهر» یاد کرده، و محل درگذشت او را بجستان آورده است.<ref>برزگر، گذر سرزمین ایزد، ص50.</ref> در قرون اولیه اسلامى بجستان مانند گناباد ضمیمه ولایت [[قهستان]]، و مدتى ضمیمه [[نیشابور]] و گاهى از توابع [[هرات]] شمرده مى‌شد.<ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد، ص50.</ref> [[یاقوت حموی|یاقوت]]، بجستان را از قرای نیشابور دانسته است. <ref>یاقوت، بلدان، ج1، ص497.</ref> | ||
حافظ ابرو در قرن 9ق از بجستان به عنوان ناحیه‌ای «مختصر» مشتمل بر 3 قریه با نامهای زین‌آباد، مارندز و یونسى؛ و20 مزرعه نام برده و آن را از نواحى هرات به شمار آورده است.<ref>حافظ ابرو، تاریخ، ج2، ص44. </ref>ظاهراً لشکریان تیمور در مسیر حرکت به [[خراسان]] از بجستان گذشته‌اند. <ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد، ص118 و 169-168.</ref> این شهر در عهد [[صفویه]] نیز در معرض تاخت و تاز ازبکان بود.<ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد، ص118.</ref> بجستان در 1289ق/1872م قحطى شدیدی را به خود دید که باعث مرگ و میر و مهاجرت گروههایى از این ناحیه گردید.<ref>مشهد، ص76.</ref> | حافظ ابرو در قرن 9ق از بجستان به عنوان ناحیه‌ای «مختصر» مشتمل بر 3 قریه با نامهای زین‌آباد، مارندز و یونسى؛ و20 مزرعه نام برده و آن را از نواحى هرات به شمار آورده است.<ref>حافظ ابرو، تاریخ، ج2، ص44. </ref>ظاهراً لشکریان تیمور در مسیر حرکت به [[خراسان]] از بجستان گذشته‌اند. <ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد، ص118 و 169-168.</ref> این شهر در عهد [[صفویه]] نیز در معرض تاخت و تاز ازبکان بود.<ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد، ص118.</ref> بجستان در 1289ق/1872م قحطى شدیدی را به خود دید که باعث مرگ و میر و مهاجرت گروههایى از این ناحیه گردید.<ref>مشهد، ص76.</ref> | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
در حاشیه شرقى گورستان شهر، [[مسجد]] ی واقع است که اهالى به این محوطه، صُنعه یا صمعه مزار مى‌گویند. که با توجه به نوع استفاده از آن باید همان صومعه یا معبد باشد و گمان مى‌رود که این مکان در دورانهای پیشین، پرستشگاه مهر بوده است.<ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد، ص159.</ref> قلعه دختر بجستان یا قلعه گرد کوه بر فراز قله‌ای منفرد و رفیع در 5 کیلومتری جنوب غربى قریه مزار در کوهستانى به همین نام(نام محلى آن گُرکو) قرار دارد، که اصل آن از دوره ساسانى و یا پیش از آن است و در اواخر سده 5ق به تصرف [[اسماعیلیان نزاری]] درآمد و در سده 7ق توسط [[هولاکوخان]] ''[[مغول]]'' ویران شد. <ref>پورابراهیم، حسین، جغرافیای گناباد،صص 250-247.</ref>این قلعه مانند دیگر قلعه دخترهای ایران، نام خود را از ایزد اناهیتا گرفته است.<ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد، ص137.</ref> | در حاشیه شرقى گورستان شهر، [[مسجد]] ی واقع است که اهالى به این محوطه، صُنعه یا صمعه مزار مى‌گویند. که با توجه به نوع استفاده از آن باید همان صومعه یا معبد باشد و گمان مى‌رود که این مکان در دورانهای پیشین، پرستشگاه مهر بوده است.<ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد، ص159.</ref> قلعه دختر بجستان یا قلعه گرد کوه بر فراز قله‌ای منفرد و رفیع در 5 کیلومتری جنوب غربى قریه مزار در کوهستانى به همین نام(نام محلى آن گُرکو) قرار دارد، که اصل آن از دوره ساسانى و یا پیش از آن است و در اواخر سده 5ق به تصرف [[اسماعیلیان نزاری]] درآمد و در سده 7ق توسط [[هولاکوخان]] ''[[مغول]]'' ویران شد. <ref>پورابراهیم، حسین، جغرافیای گناباد،صص 250-247.</ref>این قلعه مانند دیگر قلعه دخترهای ایران، نام خود را از ایزد اناهیتا گرفته است.<ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد، ص137.</ref> | ||
آثار قلعه قدیمى شهر نیز در [[حسینیه]] حاجیه دیده مى‌شود.<ref>تابنده، تاریخ و جغرافى گناباد، ص177.</ref> در زین‌آباد و یونسى، کاروانسراهایى وجود دارد که به رباط [[شاه‌عباس]] معروفند.<ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد،ص 162؛ برزگر، گذر سرزمین ایزد، ص78.</ref> همچنین مى‌توان به پل یونسى که با 9 چشمه بر روی رودخانه کال‌شور قرار گرفته، و از آثار [[ | آثار قلعه قدیمى شهر نیز در [[حسینیه]] حاجیه دیده مى‌شود.<ref>تابنده، تاریخ و جغرافى گناباد، ص177.</ref> در زین‌آباد و یونسى، کاروانسراهایى وجود دارد که به رباط [[شاه‌عباس]] معروفند.<ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد،ص 162؛ برزگر، گذر سرزمین ایزد، ص78.</ref> همچنین مى‌توان به پل یونسى که با 9 چشمه بر روی رودخانه کال‌شور قرار گرفته، و از آثار دوره [[صفویه| صفوی]] است، اشاره کرد.<ref>مجتبوی، جغرافیای تاریخى گناباد،ص 162؛ تابنده، تاریخ و جغرافى گناباد،ص 181.</ref> | ||
=== مسجد جامع بزرگ بجستان === | === مسجد جامع بزرگ بجستان === | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
== آخرین تقسیمات کشوری == | == آخرین تقسیمات کشوری == | ||
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، ''' بجستان''' به سه منطقه جغرافیایی با مشخصات ذیل اطلاق می شود. | بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، ''' بجستان''' به سه منطقه جغرافیایی با مشخصات ذیل اطلاق می شود. | ||
#«شهرستان بجستان» که یکی از شهرستان‌های [[استان خراسان رضوی]] ایران است. این شهرستان تا مرداد ۱۳۸۷، یکی از بخشهای | #«شهرستان بجستان» که یکی از شهرستان‌های [[استان خراسان رضوی]] ایران است. این شهرستان تا مرداد ۱۳۸۷، یکی از بخشهای شهرستان [[گناباد]] بود. «شهرستان بجستان» در فاصله ۲۷۸ کیلومتری جنوب غربی [[مشهد]]، با مساحتی بالغ بر ۳۷۰۰ کیلومتر مربع، در ارتفاع ۱۲۵۰ متری از سطح دریا واقع گردیده‌است.این شهرستان از شمال به خلیل آباد و از جنوب به فردوس، از شرق به گناباد و از غرب به بشرویه منتهی می‌شود. بلندترین نقطهٔ آن در محدودهٔ روستای آهنگ(ارتفاعات سیاه کوه) بالغ بر ۲۴۴۰ متر و پست ترین نقطه در اطراف مرندیز و سردق به ارتفاع ۸۳۶ متر از سطح دریا می‌باشد.«شهرستان بجستان»، که بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت این شهرستان در سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۹۴۹۵ نفر بوده است،<ref>[http://liveweb.archive.org/web/20121115040324/http://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=549&agentType=View&PropertyID=1483نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵،درگاه ملی آمار ایران]</ref>دارای تقسیمات کشوری زیر است:شهر بجستان، شهر یونسی، دهستان بجستان، دهستان جزین، دهستان یونسی | ||
#«شهر بجستان»، که مرکز «شهرستان بجستان» است و در [[استان خراسان رضوی]] واقع است. انار بجستان معروف است.جمعیت «شهر بجستان» در سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۱۹۶۰ نفر بوده‌است.<ref>[http://liveweb.archive.org/web/20121115040324/http://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=549&agentType=View&PropertyID=1483نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵،درگاه ملی آمار ایران]</ref> | #«شهر بجستان»، که مرکز «شهرستان بجستان» است و در [[استان خراسان رضوی]] واقع است. انار بجستان معروف است.جمعیت «شهر بجستان» در سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۱۹۶۰ نفر بوده‌است.<ref>[http://liveweb.archive.org/web/20121115040324/http://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=549&agentType=View&PropertyID=1483نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵،درگاه ملی آمار ایران]</ref> | ||
#«دهستان بجستان» که نام دهستانی در بخش بجستان «شهرستان گناباد» [[استان خراسان رضوی]] در [[ایران]] است و براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳۳۸۲ نفر (۹۴۳ خانوار) بوده‌است.<ref>[http://liveweb.archive.org/web/20121115040324/http://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=549&agentType=View&PropertyID=1483نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵،درگاه ملی آمار ایران]</ref> | #«دهستان بجستان» که نام دهستانی در بخش بجستان «شهرستان گناباد» [[استان خراسان رضوی]] در [[ایران]] است و براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳۳۸۲ نفر (۹۴۳ خانوار) بوده‌است.<ref>[http://liveweb.archive.org/web/20121115040324/http://www.amar.org.ir/Default.aspx?tabid=549&agentType=View&PropertyID=1483نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵،درگاه ملی آمار ایران]</ref> | ||