کاربر ناشناس
الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۵ اکتبر ۲۰۱۴، ساعت ۱۷:۱۲
، ۲۵ اکتبر ۲۰۱۴بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Dayyani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| عنوان | | عنوان = الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد | ||
| عنوان ترجمه فارسی = | | عنوان ترجمه فارسی = | ||
| برگرداننده | | برگرداننده = محمدباقر ساعدی خراسانی | ||
| تصویر | | تصویر = کتاب الارشاد.jpg | ||
| زیرنویس تصویر | | زیرنویس تصویر = | ||
[[پرونده:کتاب الارشاد.jpg|بندانگشتی]] | [[پرونده:کتاب الارشاد.jpg|بندانگشتی]] | ||
| نویسنده | | نویسنده = [[شیخ مفید]] (متوفای ۴۱۳ ق) | ||
| مذهب | | مذهب = [[شیعه]] | ||
| تصویرگر | | تصویرگر = | ||
| طراح جلد | | طراح جلد = | ||
| زبان | | زبان = عربی | ||
| مجموعه | | مجموعه = | ||
| موضوع | | موضوع = تاریخ، زندگانی [[ائمه اطهار]] | ||
| تاریخ نگارش | | تاریخ نگارش = قرن پنجم | ||
| سبک | | سبک = | ||
| ناشر | | ناشر = دارالمفید | ||
| ناشر فارسی | | ناشر فارسی = | ||
| محل انتشارات | | محل انتشارات = بیروت | ||
| تاریخ نشر | | تاریخ نشر = ۱۴۱۴ ق | ||
| تاریخ نشر فارسی = | | تاریخ نشر فارسی = | ||
| محل ناشر فارسی | | محل ناشر فارسی = | ||
| نوع رسانه | | نوع رسانه = | ||
| صفحه | | صفحه = | ||
| قطع | | قطع = | ||
| شابک | | شابک = | ||
| پس از | | پس از = | ||
| پیش از | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الإرشاد | '''الإرشاد فی معرفة حُجَج الله عَلَی العباد''' معروف به «'''الارشاد'''» کتابی کلامی تاریخی به زبان عربی درباره تاریخ [[اهل بیت]](ع) و به زبان عربی نوشته ابو عبدالله محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی معروف به [[شیخ مفید]] متوفای ۴۱۳ هجری قمری از متکلمان و فقهای برجسته [[شیعه]] است. این کتاب در دو بخش تشکیل شده که بخش اعظم آن به شرح حال و ذکر فضایل [[امام علی]](ع) و شرح زندگانی [[امام حسین]](ع) و [[واقعه کربلا]] اختصاص دارد. | ||
به دلیل اهمیت و جایگاه این کتاب، | به دلیل اهمیت و جایگاه این کتاب، پژوهش‌های فراوانی درباره آن صورت گرفته است. | ||
== | == موضوع کتاب == | ||
کتاب «الإرشاد» تاریخ زندگانی [[ائمه اطهار]](ع) است که شیخ مفید با توجه به روایاتی که در اختیار داشته جمع آوری نموده است. شیخ مفید در این کتاب به فضایل [[اهل بیت|اهل بیت]](ع) و یاران آنان نیز اشاره دارد. | |||
== ارزش و اعتبار | == ارزش و اعتبار کتاب == | ||
کتاب الإرشاد از معتبرترین منابع روایی شیعه درباره تاریخ ائمه(ع) به شمار میآید و بسیاری از منابع مهم شیعه که به زندگانی ائمه پرداخته‌اند، این کتاب را مستند خود قرار داده‌اند. این کتاب از مصادر [[بحارالانوار]] نیز میباشد.<ref>بحارالانوار، ج ۱، ص۲۷.</ref> کتاب الإرشاد بهترین کتاب برای دستیابی به منابع اولیه شیعه درباره زندگانی و فضایل ائمه(ع) است. [[آقا بزرگ تهرانی]] در «[[الذریعة الی تصانیف الشیعة]]» درباره کتاب می‌نویسد: «این کتاب درباره زندگانی دوازده امام(ع) میباشد. بعد از شیخ مفید هر کس در این باره کتابی نگاشته، این کتاب را مستند خود قرار داده است».<ref>الذریعة، ج ۱، ص۵۱۰.</ref> | |||
== | == انگیزه نگارش == | ||
شیخ مفید این کتاب را به درخواست یکی از شیعیان نگاشته است. وی در آغاز کتاب می‌نویسد: «من بنا به درخواست شما در این کتاب نام ائمه هدی علیهم السلام و تاریخ زندگانی آنها و محل قبر و حرم آن بزرگواران را آورده ام. همچنین به بخشی از روایات، درباره‌شان و مقام آن امامان معصوم نیز اشاره دارم، تا عقیده شما به دین از روی آگاهی و شناخت باشد».<ref>الارشاد، مقدمه کتاب.</ref> | |||
== تاریخ نگارش == | == تاریخ نگارش == | ||
شیخ مفید کتاب «الإرشاد» را در سال ۴۱۱ هجری یعنی دو سال قبل از وفاتش نگاشته است.<ref>الارشاد، مقدمه کتاب.</ref> | |||
== | == شیوه نگارش == | ||
[[شیخ مفید]] در | [[شیخ مفید]] در کتاب الإرشاد همانند یک کتاب تاریخی عمل نموده و به بیان حوادث تاریخی پرداخته است. علاوه بر آن، این کتاب، یک کتاب عقیدتی نیز به شمار میآید زیرا در آن به بسیاری از عقائد شیعه اشاره شده است. همچنین مؤلف در این کتاب مانند کتابهای روایی، مطالب را با ذکر سند آورده و این کار ارزش و اعتبار آن را بالا برده است. | ||
مفید، کتابش را در یک مقدمه و دوازده باب به تعداد ائمه شیعه(ع) تنظیم کرده است بخش عمده و بیشترین حجم کتاب پیرامون امیر مومنان(ع) است و پس از آن زندگانی دیگر امامان معصوم(ع) نقل | مفید، کتابش را در یک مقدمه و دوازده باب به تعداد ائمه شیعه(ع) تنظیم کرده است بخش عمده و بیشترین حجم کتاب پیرامون امیر مومنان(ع) است و پس از آن زندگانی دیگر امامان معصوم(ع) نقل می‌گردد. در ذیل هر باب از سه تا سیزده فصل را با عناوین مختلف مربوط به مسائل تاریخی عام (حوادث مسلمانان)، مسائل تاریخی هر امام (ولادت، سرگذشت و شهادت)، فضائل، اصحاب، کلمات و خطبه ها، اولاد، فضیلت [[زیارت]]، [[کرامات]] و [[معجزه|معجزات]]، و مناظرات و احتجاج‌های آن بزرگواران منعقد ساخته است.<ref>فهرست کتاب.</ref> | ||
== محتوای کتاب == | == محتوای کتاب == | ||
* باب اول شامل: [[علی]](ع) کیست؟، در باب اخبار و فضائل و مناقب و | * باب اول شامل: [[علی]](ع) کیست؟، در باب اخبار و فضائل و مناقب و کلمات حکمت آمیز و معجزات و آثار برجسته علی(ع)، پاره‌ای از سخنان علی(ع)، فرزندان علی(ع) و تعداد آنان. | ||
* باب دوم شامل: [[امام حسن]](ع)، فرزندان امام حسن(ع). | * باب دوم شامل: [[امام حسن]](ع)، فرزندان امام حسن(ع). | ||
* باب سوم شامل: [[امام حسین]](ع)، فضائل | * باب سوم شامل: [[امام حسین]](ع)، فضائل حسین و [[زیارت]] و ذکر مقتل و مصائت او. | ||
* باب چهارم شامل: [[امام سجاد]](ع)، | * باب چهارم شامل: [[امام سجاد]](ع)، تاریخ ولادت و دلائل امامت و مدت عمر و خلافت و زمان وفات و سبب شهادت و محل دفن، بخشی از اخبار و فضائل آن حضرت، اسامی و عدد فرزندان حضرت سجاد(ع). | ||
* باب پنجم شامل: [[امام باقر]](ع)، | * باب پنجم شامل: [[امام باقر]](ع)، تاریخ ولادت و دلائل امامت و مدت عمر و خلافت و هنگام وفات و سبب شهادت و محل قبر، احوال برادران آن حضرت، فرزندان حضرت باقر(ع) و اسامی و عدد آن ها. | ||
* باب ششم شامل: [[امام صادق]](ع)، | * باب ششم شامل: [[امام صادق]](ع)، تاریخ تولد و دلائل امامت و مدت عمر و خلافت و هنگام وفات و محل دفن، فرزندان و بخشی از فضائل و اخبار او، بخشی از اخبار و گفتار حضرت صادق(ع). | ||
* باب هفتم شامل: [[امام کاظم]](ع)، فرزندان و | * باب هفتم شامل: [[امام کاظم]](ع)، فرزندان و تاریخ تولد و ادله امامت و مدت عمر و خلافت و زمان وفات، بخشی از فضائل و مناقب و حالاتی که دلیل بر برتری او بر دیگرانست، سبب رحلت حضرت ابوالحسن(ع) و بخشی از اخبار مربوط به آن و علت دستگیری آن حضرت و محبوس کردن ایشان، فرزندان و بخشی از اخبار مربوط به آنان. | ||
* باب هشتم شامل: [[امام رضا]](ع)، | * باب هشتم شامل: [[امام رضا]](ع)، تاریخ میلاد و دلائل امامت و مدت عمر و خلافت و زمان وفات و مرقد و عدد فرزندان و مختصری از اخبار آنان، بخشی از خصوصیات و فضائل حضرت رضا(ع)، علت رحلت حضرت رضا(ع) و أخبار وارده در آن. | ||
* باب نهم شامل: [[امام جواد]](ع)، | * باب نهم شامل: [[امام جواد]](ع)، تاریخ تولد و دلائل امامت و مدت خلافت و عمر و سبب وفات و مرقد مطهر و عدد فرزندان و بخشی از فضائل و اخبار او، بخشی از اخباری که دلیل بر امامت اوست مخصوصا آنها که مشتمل بر تصریح و اشاره پدر بزرگوارش بوده، مناقب و دلائل و معجزات حضرت جواد(ع). | ||
* باب دهم شامل: [[امام هادی]](ع)، | * باب دهم شامل: [[امام هادی]](ع)، تاریخ تولد و دلائل امامت و بخشی از اخبار و فضائل و مدت خلافت و عمر و علت وفات و محل قبر و عدد فرزندان و بخشی از اخبار مربوط به آن، تصریح به امامت و اشاره به خلافت آن حضرت، بیان اخبار و براهین و بینات حضرت هادی(ع)، ورود حضرت امام(ع) از [[مدینه]] به [[سامرا]]. | ||
* باب یازدهم شامل: [[امام عسکری]](ع)، | * باب یازدهم شامل: [[امام عسکری]](ع)، تاریخ تولد و دلائل امامت، اخباری که مشتمل بر تصریح و اشاره پدر اوست به خلافت و امامت حضرت عسکری(ع)، بخشی از اخبار و فضائل و معجزات حضرت عسکری(ع)، رحلت حضرت عسکری و مرقد مطهر و فرزند بزرگوار او. | ||
* باب دوازدهم شامل: [[حضرت مهدی]](عج)، | * باب دوازدهم شامل: [[حضرت مهدی]](عج)، تاریخ میلاد و دلائل امامت و بخشی از اخبار و غیبت و آئین او در هنگام ظهور و مدت دولت الهیه او، معجزات و خوارق عادات حضرت ولی عصر(عج)، علائم و مدت ایام ظهور و بیانی از سیرت و طریقه فرمانروائی و برخی از اموری که در هنگام دولت او پیدا میشود. | ||
== | == نسخه‌های خطی == | ||
# | # نسخهای در کتابخانه حضرت [[آیت الله مرعشی نجفی]] که تاریخ نگارش آن ۵۶۵ هجری است. این نسخه با نسخه [[فضل الله راوندی]] در سال ۵۶۶ هجری مقابله شده است. | ||
# | # نسخهای در [[کتابخانه مجلس شورای اسلامی]] که تاریخ نگارش آن ۵۷۵ هجری است. این نسخه با نسخه مولانا امام ضیاء الدین، مقابله گردیده است. | ||
# | # نسخهای در کتابخانه سید حسین شیرازی که تاریخ نگارش آن به قرن هفتم هجری برمیگردد. | ||
== | == پژوهش‌های پیرامون کتاب == | ||
این کتاب بارها ترجمه، شرح و تلخیص شده است. | این کتاب بارها ترجمه، شرح و تلخیص شده است. | ||
=== | === ترجمه‌ها === | ||
[[پرونده:ترجمه کتاب الارشاد.jpg|بندانگشتی|تصویر شرح و ترجمه کتاب توسط '''محمدباقر ساعدی خراسانی''']] | [[پرونده:ترجمه کتاب الارشاد.jpg|بندانگشتی|تصویر شرح و ترجمه کتاب توسط '''محمدباقر ساعدی خراسانی''']] | ||
این کتاب نخستین بار بدستور [[شاه سلیمان صفوی]] توسط [[محمد مسیح کاشانی]] معروف به ملا مسیحا با عنوان «التحفة السلیمانیة» به فارسی ترجمه شده است.<ref>الذریعه، ج | این کتاب نخستین بار بدستور [[شاه سلیمان صفوی]] توسط [[محمد مسیح کاشانی]] معروف به ملا مسیحا با عنوان «التحفة السلیمانیة» به فارسی ترجمه شده است.<ref>الذریعه، ج ۳، ص۴۴۲.</ref> | ||
الارشاد توسط دکتر هوارد به انگلیسی ترجمه و در لندن به چاپ رسیده است. | الارشاد توسط دکتر هوارد به انگلیسی ترجمه و در لندن به چاپ رسیده است. | ||
کتاب الارشاد توسط [[محمدباقر بهبودی]] و [[محمدباقر ساعدی خراسانی]] تصحیح و ترجمه شده است. یکی از | کتاب الارشاد توسط [[محمدباقر بهبودی]] و [[محمدباقر ساعدی خراسانی]] تصحیح و ترجمه شده است. یکی از ترجمه‌های این کتاب توسط [[سیدهاشم رسولی محلاتی]] صورت گرفته است. | ||
=== شروح و | === شروح و تلخیص‌ها === | ||
* شرح الإرشاد، نوشته سیدمحمدباقر بن زین العابدین دستغیب حسینی شیرازی (م بعد | * شرح الإرشاد، نوشته سیدمحمدباقر بن زین العابدین دستغیب حسینی شیرازی (م بعد ۱۰۹۲ ق). | ||
* شرح الإرشاد، (احتمالا با نام) التحفة السلیمانیة که توسط شیخ سلیمان کاشانی نوشته شده است. | * شرح الإرشاد، (احتمالا با نام) التحفة السلیمانیة که توسط شیخ سلیمان کاشانی نوشته شده است. | ||
* [[المستجاد من کتاب الارشاد]] تألیف [[علامه حلی]] که ابوالخیر محمودبن عیسی بن رفیع (م بعد | * [[المستجاد من کتاب الارشاد]] تألیف [[علامه حلی]] که ابوالخیر محمودبن عیسی بن رفیع (م بعد ۹۸۲ ق) آن را تنظیم کرده است.<ref>فهرست نسخه‌های خطی، کتابخانه آیت الله گلپایگانی، ج ۱، ص۲۷۶. ج ۲، ص۹. الذریعة، ج ۱۳، ص۸۱. ج ۲۱، ص۳</ref> | ||
=== | === چاپها === | ||
این کتاب در دو جلد به زبان عربی، به وسیله کنگره جهانی هزاره شیخ مفید قم، در سال | این کتاب در دو جلد به زبان عربی، به وسیله کنگره جهانی هزاره شیخ مفید قم، در سال ۱۴۱۳ق در قطع وزیری چاپ و منتشر شده است. چاپ حاضر به وسیله مؤسسه آل البیت تحقیق شده و بر آن مقدمهای نوشته‌اند. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
*[[شیخ مفید]] | *[[شیخ مفید]] | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426104704-4034-81.pdf سیمای امامان شیعه در آئینه کتاب «الارشاد» شیخ مفید] | * [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426104704-4034-81.pdf سیمای امامان شیعه در آئینه کتاب «الارشاد» شیخ مفید] | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس| | {{پانویس|۲}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* تهرانی، [[آقا بزرگ]]، [[الذریعة]] الی تصانیف الشیعة، بیروت، دار الاضواء، | * تهرانی، [[آقا بزرگ]]، [[الذریعة]] الی تصانیف الشیعة، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۰۳ ق. | ||
* مجلسی، محمدباقر، [[بحارالانوار]]، بیروت، مؤسسة الوفاء، | * مجلسی، محمدباقر، [[بحارالانوار]]، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ ق. | ||
* [[مفید]]، محمد، [[الارشاد]]فی معرفة حجج الله علی العباد، بیروت، مفید، | * [[مفید]]، محمد، [[الارشاد]]فی معرفة حجج الله علی العباد، بیروت، مفید، ۱۴۱۴ ق. | ||
* فهرست | * فهرست نسخه‌های خطی، کتابخانه آیت الله گلپایگانی، قم، خیام، ۱۳۵۷ ش. | ||
* کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور. | * کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور. | ||