پرش به محتوا

سید محمدتقی خوانساری: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Fouladi
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Fouladi
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶۳: خط ۶۳:


محمد تقی خوانساری در ۱۳۰۵ق (۱۲۶۷ش) در خانواده‌ای که به علم، فضل و ادب مشهور بود در [[خوانسار]] به دنیا آمد. پدر او [[سید اسدالله موسوی خوانساری]] از تبار ابوالقاسم جعفر بن حسین خوانساری بود که در منابع نسب او را به امام هفتم [[امام کاظم|موسی کاظم علیه السلام]] رسانده‌اند.<ref>ر.ک: آقا بزرگ تهرانی، قسم۱، ص۲۴۶، شریف رازی، ج۱، ص۳۲۱ـ۳۲۲، حسینی یزدی و همکاران، ص۴۳۳.</ref>
محمد تقی خوانساری در ۱۳۰۵ق (۱۲۶۷ش) در خانواده‌ای که به علم، فضل و ادب مشهور بود در [[خوانسار]] به دنیا آمد. پدر او [[سید اسدالله موسوی خوانساری]] از تبار ابوالقاسم جعفر بن حسین خوانساری بود که در منابع نسب او را به امام هفتم [[امام کاظم|موسی کاظم علیه السلام]] رسانده‌اند.<ref>ر.ک: آقا بزرگ تهرانی، قسم۱، ص۲۴۶، شریف رازی، ج۱، ص۳۲۱ـ۳۲۲، حسینی یزدی و همکاران، ص۴۳۳.</ref>
==تحصیلات==
 
==فرزندان==
از فرزندان خوانساری دو تن یعنی سید محمد باقر و سید محمد علی عالم دینی بودند.<ref>شریف رازی ج۱، ص۳۲۶، ابن الرضا، ج۱، ص۵۱۴.</ref>
 
== تحصیلات ==
محمدتقی، تحصیل مقدمات علوم دینی را در [[خوانسار]] به پایان برد و در ۱۳۲۲برای ادامه تحصیل به [[عراق]] رفت. او نزد [[محمد کاظم خراسانی]]، [[سید محمد کاظم طباطبائی یزدی]]، [[شیخ الشریعه اصفهانی]]، [[محمد حسین نائینی]]، و [[آقا ضیاء عراقی]]، [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] آموخت و از عراقی [[اجازه اجتهاد]] نیز دریافت کرد. همچنین در حکمت و [[فلسفه اسلامی]] از درس [[شیخ علی قوچانی]] استفاده کرد.<ref>ر.ک: عراقی ج۱، مقدمه آصفی، ص۲۰، تبریزی خیابانی، ص۲۱۱، حسینی یزدی و همکاران، ص۴۲۴.</ref>
محمدتقی، تحصیل مقدمات علوم دینی را در [[خوانسار]] به پایان برد و در ۱۳۲۲برای ادامه تحصیل به [[عراق]] رفت. او نزد [[محمد کاظم خراسانی]]، [[سید محمد کاظم طباطبائی یزدی]]، [[شیخ الشریعه اصفهانی]]، [[محمد حسین نائینی]]، و [[آقا ضیاء عراقی]]، [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] آموخت و از عراقی [[اجازه اجتهاد]] نیز دریافت کرد. همچنین در حکمت و [[فلسفه اسلامی]] از درس [[شیخ علی قوچانی]] استفاده کرد.<ref>ر.ک: عراقی ج۱، مقدمه آصفی، ص۲۰، تبریزی خیابانی، ص۲۱۱، حسینی یزدی و همکاران، ص۴۲۴.</ref>


==نبرد با انگلیس==
== جنگ با انگلستان ==
در ۱۳۳۲ق با شروع جنگ جهانی اول و درگیر شدن حکومت عثمانی با دولت [[انگلیس]] و اشغال شدن بعضی از مناطق جنوبی [[عراق]]، شماری از طلاب و علمای [[نجف]] از جمله خوانساری به مقابله با اشغالگران برخاستند. او در جبهه جنگ مجروح و پس از غلبه نیروهای انگلستان بر مجاهدان عراقی اسیر شد و به مدت چهار سال به منطقه [[هندوچین]] ـ که بخشی از آن مستعمره انگلیس بود ـ تبعید شد.<ref>ر.ک: حسینی یزدی و همکاران، ص۴۲۴ـ۴۲۵ آیت الله سید محمدتقی خوانساری، ص۹۹ـ۱۰۰، ابن الرضا، ج۱، ص۴۹۹ که تبعیدگاه او را هند دانسته است.</ref>
در ۱۳۳۲ق با شروع جنگ جهانی اول و درگیر شدن حکومت عثمانی با دولت [[انگلیس]] و اشغال شدن بعضی از مناطق جنوبی [[عراق]]، شماری از طلاب و علمای [[نجف]] از جمله خوانساری به مقابله با اشغالگران برخاستند. او در جبهه جنگ مجروح و پس از غلبه نیروهای انگلستان بر مجاهدان عراقی اسیر شد و به مدت چهار سال به منطقه [[هندوچین]] ـ که بخشی از آن مستعمره انگلیس بود ـ تبعید شد.<ref>ر.ک: حسینی یزدی و همکاران، ص۴۲۴ـ۴۲۵ آیت الله سید محمدتقی خوانساری، ص۹۹ـ۱۰۰، ابن الرضا، ج۱، ص۴۹۹ که تبعیدگاه او را هند دانسته است.</ref>
==در قم==
خوانساری سپس به زادگاهش بازگشت و به دعوت [[شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] راهی [[اراک]] شد و در حوزه علمی آنجا به تدریس پرداخت. در ۱۳۴۰ق همراه با حائری یزدی برای تشکیل و توسعه [[حوزه علمیه]] به [[قم]] رفت و ضمن تدریس دروس [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]]، در درس حائری یزدی نیز حضور یافت.


==یکی از مراجع سه‌گانه قم==
== مراجع سه‌گانه قم ==
{{اصلی|مراجع ثلاث}}
{{اصلی|مراجع ثلاث}}
خوانساری سپس به زادگاهش بازگشت و به دعوت [[شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] راهی [[اراک]] شد و در حوزه علمی آنجا به تدریس پرداخت. در ۱۳۴۰ق. همراه با حائری یزدی برای تشکیل و توسعه [[حوزه علمیه]] به [[قم]] رفت و ضمن تدریس دروس [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]]، در درس حائری یزدی نیز حضور یافت.
پس از وفات حائری گروهی از علما و مردم [[مرجعیت]] او را پذیرفتند و او همراه با [[سید محمد حجت کوه کمره ای]] و [[سید صدرالدین صدر]] تا هنگام ورود [[حسین بروجردی|حاج آقا حسین بروجردی]] به قم، مسئولیت رسیدگی به وضع طلاب و سرپرستی [[حوزه علمیه قم]] را برعهده داشت.<ref>تبریزی خیابانی، ص۲۱۳، شریف رازی، ج۱، ص۳۲۲، حسینی یزدی و همکاران، ص۴۲۶.</ref> خوانساری در تثبیت مرجعیت حاج آقا حسین بروجردی و اقامت او در قم نقش جدی داشت.<ref>ر.ک: بدلا، ص۹۴.</ref>
پس از وفات حائری گروهی از علما و مردم [[مرجعیت]] او را پذیرفتند و او همراه با [[سید محمد حجت کوه کمره ای]] و [[سید صدرالدین صدر]] تا هنگام ورود [[حسین بروجردی|حاج آقا حسین بروجردی]] به قم، مسئولیت رسیدگی به وضع طلاب و سرپرستی [[حوزه علمیه قم]] را برعهده داشت.<ref>تبریزی خیابانی، ص۲۱۳، شریف رازی، ج۱، ص۳۲۲، حسینی یزدی و همکاران، ص۴۲۶.</ref> خوانساری در تثبیت مرجعیت حاج آقا حسین بروجردی و اقامت او در قم نقش جدی داشت.<ref>ر.ک: بدلا، ص۹۴.</ref>


==شاگردان==
== شاگردان ==
خوانساری چه در دوره سطح و چه در [[درس خارج]] شاگردان متعددی داشت از جمله؛ [[امام خمینی]]، [[سید محمد محقق یزدی]]، مشهور به داماد، [[مرتضی حائری]]، [[شیخ موسی زنجانی]] و [[ابراهیم خوئی]].<ref>ر.ک: امام خمینی، ج۱، مقدمه هاشمی، ص۶، حائری یزدی، مقدمه امراللهی، ص۷، حسینی اشکوری، ج۲، ص۸۳۲، موسوعه مولفی الامامیه، ج۱، ص۴۱۸، موسوعه طبقات الفقهاء ج۱۴، قسم۱، ص۵۱۷.</ref>
خوانساری چه در دوره سطح و چه در [[درس خارج]] شاگردان متعددی داشت از جمله؛ [[امام خمینی]]، [[سید محمد محقق یزدی]]، مشهور به داماد، [[مرتضی حائری]]، [[شیخ موسی زنجانی]] و [[ابراهیم خوئی]].<ref>ر.ک: امام خمینی، ج۱، مقدمه هاشمی، ص۶، حائری یزدی، مقدمه امراللهی، ص۷، حسینی اشکوری، ج۲، ص۸۳۲، موسوعه مولفی الامامیه، ج۱، ص۴۱۸، موسوعه طبقات الفقهاء ج۱۴، قسم۱، ص۵۱۷.</ref>
== آثار ==
آثار خوانساری عبارتند از:
* حاشیه بر [[عروة الوثقی]]، [[سید محمد کاظم طباطبائی یزدی|سید محمد کاظم طباطبایی]] که نتیجه مباحثات او با [[محمدعلی اراکی]] بوده و همراه با حواشی علمای دیگر در سال ۱۳۷۱ در قم چاپ سنگی و بعدها به نام اراکی نیز چاپ شده است.
* رساله علمیه با عنوان منتخب الاحکام اثر فتوایی ذخیرة العباد که مبسوط تر از منتخب است.
* حاشیه بر مناسک الحج [[شیخ انصاری]]
* مختصر الاحکام
* رساله تقویم الصلاة.<ref>ر.ک: تبریزی خیابانی، ص۲۱۲، مشار ۱۳۴۴ش، ستون۶۲۲، همو، ۱۳۵۰ـ۱۳۵۵ش، ج۲، ستون۲۳۹۹، ج۴، ستون۴۹۵۵، ۴۹۷۲، آقا بزرگ تهرانی، همانجا، امینی ج۲، ص۵۴۶، استادی، ص۱۷۱.</ref>
* تقریرات [[محمدعلی اراکی]] از درس او با عنوان رسالة فی الدماء الثلاثه و احکام الاموات و التیمم در ۱۴۱۵ در [[قم]] همراه با کتاب الطهارة اراکی چاپ شده است.


== فعالیتهای سیاسی-اجتماعی ==
== فعالیتهای سیاسی-اجتماعی ==
خط ۸۸: خط ۱۰۱:
[[سید موسی شبیری زنجانی]] از [[سید احمد حسینی زنجانی|پدرش]] نقل کرده است که: هنگامی که نظر آقای خوانساری، وجوب [[نماز جمعه]] می شود (به صورت [[فتوا]] یا [[احتیاط]])، چون در قم نماز جمعه خوانده نمی‌شد، به من [یعنی سید احمد حسینی زنجانی، پدر سید موسی] پیشنهاد کرد که شما امامت جمعه کنید و ما هم شرکت می کنیم. طبق این نقل، هنگامی که سید احمد زنجانی می بیند جمعیت زیادی شرکت کرده اند، به اصرار از آقای خوانساری می خواهد که خودش امامت کند و وی نیز می پذیرد. پس از آن، هر وقت آقای خوانساری در قم نبود، آقای [[محمد علی اراکی|اراکی]] نماز جمعه را برگزار می کرد و هنگامی که هیچ یک از این دو نبودند سید احمد نماز جمعه را برگزار می کرده است.<ref>شبیری زنجانی، جرعه ای از دریا، ج2، ص625.</ref>
[[سید موسی شبیری زنجانی]] از [[سید احمد حسینی زنجانی|پدرش]] نقل کرده است که: هنگامی که نظر آقای خوانساری، وجوب [[نماز جمعه]] می شود (به صورت [[فتوا]] یا [[احتیاط]])، چون در قم نماز جمعه خوانده نمی‌شد، به من [یعنی سید احمد حسینی زنجانی، پدر سید موسی] پیشنهاد کرد که شما امامت جمعه کنید و ما هم شرکت می کنیم. طبق این نقل، هنگامی که سید احمد زنجانی می بیند جمعیت زیادی شرکت کرده اند، به اصرار از آقای خوانساری می خواهد که خودش امامت کند و وی نیز می پذیرد. پس از آن، هر وقت آقای خوانساری در قم نبود، آقای [[محمد علی اراکی|اراکی]] نماز جمعه را برگزار می کرد و هنگامی که هیچ یک از این دو نبودند سید احمد نماز جمعه را برگزار می کرده است.<ref>شبیری زنجانی، جرعه ای از دریا، ج2، ص625.</ref>


==وفات==
== وفات ==
محمد تقی خوانساری در هفتم ديحجه ۱۳۷۱ق (۱۳۳۱ش) در سفری که به همدان داشت بر اثر بیماری گوارشی و قلبی درگذشت و در مسجد بالاسر در [[حرم حضرت معصومه]] در کنار قبر استادش حائری یزدی، به خاک سپرده شد.<ref>آقا بزرگ طهرانی، قسم۱، ص۲۴۶، حسینی یزدی و همکاران، ص۴۲۷، موسوعه طبقات الفقهاء، ج۱۴، قسم۲، ص۶۲۸.</ref>
محمد تقی خوانساری در هفتم ديحجه ۱۳۷۱ق (۱۳۳۱ش) در سفری که به همدان داشت بر اثر بیماری گوارشی و قلبی درگذشت و در مسجد بالاسر در [[حرم حضرت معصومه]] در کنار قبر استادش حائری یزدی، به خاک سپرده شد.<ref>آقا بزرگ طهرانی، قسم۱، ص۲۴۶، حسینی یزدی و همکاران، ص۴۲۷، موسوعه طبقات الفقهاء، ج۱۴، قسم۲، ص۶۲۸.</ref>
==فرزندان==
از فرزندان خوانساری دو تن یعنی سید محمد باقر و سید محمد علی عالم دینی بودند.<ref>شریف رازی ج۱، ص۳۲۶، ابن الرضا، ج۱، ص۵۱۴.</ref>
==آثار==
تالیفات خوانساری عبارتند از:
* حاشیه بر [[عروة الوثقی]]، [[سید محمد کاظم طباطبائی یزدی|سید محمد کاظم طباطبایی]] که نتیجه مباحثات او با [[محمدعلی اراکی]] بوده و همراه با حواشی علمای دیگر در سال ۱۳۷۱ در قم چاپ سنگی و بعدها به نام اراکی نیز چاپ شده است.
* رساله علمیه با عنوان منتخب الاحکام اثر فتوایی ذخیرة العباد که مبسوط تر از منتخب است.
* حاشیه بر مناسک الحج [[شیخ انصاری]]
* مختصر الاحکام
* رساله تقویم الصلاة.<ref>ر.ک: تبریزی خیابانی، ص۲۱۲، مشار ۱۳۴۴ش، ستون۶۲۲، همو، ۱۳۵۰ـ۱۳۵۵ش، ج۲، ستون۲۳۹۹، ج۴، ستون۴۹۵۵، ۴۹۷۲، آقا بزرگ تهرانی، همانجا، امینی ج۲، ص۵۴۶، استادی، ص۱۷۱.</ref>
* تقریرات [[محمدعلی اراکی]] از درس او با عنوان رسالة فی الدماء الثلاثه و احکام الاموات و التیمم در ۱۴۱۵ در [[قم]] همراه با کتاب الطهارة اراکی چاپ شده است.


== پانویس ==
== پانویس ==
کاربر ناشناس