کاربر ناشناس
مقاتل الطالبیین (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Aghaie جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''مَقاتِلُ الطّالبيّين''' کتابی از علی بن حسین بن محمد، معروف به [[ | '''مَقاتِلُ الطّالبيّين''' کتابی از علی بن حسین بن محمد، معروف به [[ابو الفرج اصفهانى]] (متوفای ۳۵۶ق) است. این کتاب به کشته شدگان [[آل ابی طالب]] می‌پردازد و از این‌رو به «'''مقاتل آل ابی طالب'''» نیز شهرت دارد. این کتاب به سبب جامعيت و نيز دقتى كه در نقل اخبار داشته همواره مورد استناد و اعتماد مؤلفان بسیاری قرار گرفته است. | ||
== موضوع کتاب == | == موضوع کتاب == | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
== هدف از نگارش == | == هدف از نگارش == | ||
ابوالفرج هدف از تأليف این کتاب را فراهم آوردن شرحى كوتاه از چگونگى زندگى و مرگ فرزندان ابو طالب از زمان [[پیامبر اکرم (ص)]] تا زمان نگارش كتاب بيان می كند. البته او تنها اخبار طالبيانى را گرد آورده كه مرگشان دلايلى سياسى داشته، يا | ابوالفرج هدف از تأليف این کتاب را فراهم آوردن شرحى كوتاه از چگونگى زندگى و مرگ فرزندان ابو طالب از زمان [[پیامبر اکرم (ص)]] تا زمان نگارش كتاب بيان می كند. البته او تنها اخبار طالبيانى را گرد آورده كه مرگشان دلايلى سياسى داشته، يا قيام‌هايى را روايت كرده كه هدف آنان اجراى عدالت بوده است.<ref>مقاتل الطالبیین، مقدمه کتاب.</ref> | ||
بنا بر قول مصحّح در مقدمه کتاب، هدف اصلی نویسنده کتاب ذکر تاریخ [[ائمه (ع)]] و بزرگان [[زیدیه]] است و گویا در راستای جانبداری از مذهبش این کتاب را تألیف نموده؛ زیرا در تمجید بزرگان زیدیه مبالغه نموده است.<ref>پرویز عادل، ابوالفرج اصفهانی و ترجمه مقاتل الطالبیین.</ref> | بنا بر قول مصحّح در مقدمه کتاب، هدف اصلی نویسنده کتاب ذکر تاریخ [[ائمه (ع)]] و بزرگان [[زیدیه]] است و گویا در راستای جانبداری از مذهبش این کتاب را تألیف نموده؛ زیرا در تمجید بزرگان زیدیه مبالغه نموده است.<ref>پرویز عادل، ابوالفرج اصفهانی و ترجمه مقاتل الطالبیین.</ref> | ||
== روش تأليف == | == روش تأليف == | ||
اين كتاب به شيوه روايى تدوين شده ولى از آنجا كه مؤلف بناى بر رعايت اختصار داشته، گاه همه اسناد مربوط به اخبار را ذكر | اين كتاب به شيوه روايى تدوين شده ولى از آنجا كه مؤلف بناى بر رعايت اختصار داشته، گاه همه اسناد مربوط به اخبار را ذكر نمیكند. نگارش اين كتاب در سال ۳۱۳ق به پايان رسيده است. | ||
== محتوای کتاب == | == محتوای کتاب == | ||
مؤلف اخبار ۵۰۰ نفر از اين خاندان را آورده | مؤلف اخبار ۵۰۰ نفر از اين خاندان را آورده که با شرح حال [[جعفر بن ابی طالب]] در زمان پیامبر(ص) آغاز می‌شود و سپس به دوران [[بنی اميه]] و [[بنی عباس]] پرداخته و نام علويان را زير نام خليفه‌اى كه در آن زمان حكم میرانده، آورده و در عصر اموی با احوال [[عبیدالله بن علی]] به پایان می‌برد. مؤلف نخست نام كامل و نسب فرد را می‌آورد و گاه نام مادران وى را تا جدّ اعلى نقل می‌كند. وی در پايان روايات، معمولا اشعارى را كه در رثا يا مدح آن فرد سروده شده که گاه متجاوز از صد بیت است، ذكر می‌كند. | ||
ابوالفرج به مقتل [[حسین بن علی]] (ع)، [[اهل بیت]] و اصحاب و اسارت خاندانش اختصاص داده است و درباره آن بحث مبسوطی می‌کند.<ref>مقاتل الطالبیین، ص۴۸</ref> | ابوالفرج بابی به مقتل [[حسین بن علی]] (ع)، [[اهل بیت]] و اصحاب و اسارت خاندانش اختصاص داده است و درباره آن بحث مبسوطی می‌کند.<ref>مقاتل الطالبیین، ص۴۸</ref> | ||
== منابع کتاب == | == منابع کتاب == | ||
منابع، در اين كتاب از اهميت | منابع، در اين كتاب از اهميت ويژه‌اى برخوردار است و بيشتر مؤلفانى كه ابوالفرج به آنان استناد كرده، كتابهاى ارزشمندى مرتبط با موضوع همين كتاب داشتهاند، ولى اكنون نشانى از هيچ يك در دست نيست. | ||
مهمترين منبعى كه به طور گسترده مورد استفاده وى قرار گرفته، كتابى است در اخبار خروج محمد بن عبد الله، معروف به [[نفس زكيه]] و برادرش [[ابراهيم بن عبدالله بن حسن بن علی|ابراهيم]]، تأليف [[عمر بن شبه|ابن شبّه]] كه به نام «كتاب محمد و ابراهيم ابنى عبد الله بن حسن» مشهور است که به نظر می‌رسد وى بنا به گرايش مذهبی‌اش اخبار را گزينش كرده است. | مهمترين منبعى كه به طور گسترده مورد استفاده وى قرار گرفته، كتابى است در اخبار خروج محمد بن عبد الله، معروف به [[نفس زكيه]] و برادرش [[ابراهيم بن عبدالله بن حسن بن علی|ابراهيم]]، تأليف [[عمر بن شبه|ابن شبّه]] كه به نام «كتاب محمد و ابراهيم ابنى عبد الله بن حسن» مشهور است که به نظر می‌رسد وى بنا به گرايش مذهبی‌اش اخبار را گزينش كرده است. | ||
از ديگر مآخذ | از ديگر مآخذ ابوالفرج در نقل اخبار مربوط به قيام علويان در زمان [[منصور عباسى]] می‌توان به [[زبير بن بكار]]، [[ابن ابى خيثمه]]، [[واقدى]] و [[محمد بن على بن حمزه علوى]] اشاره كرد كه ابوالفرج در نقل اخبار كوتاه پايانى كتاب، بر مقاتل الطالبيين او تكيه داشته است.<ref>نرم افزار سیره معصومان.</ref> | ||
== اهميت و جایگاه كتاب == | == اهميت و جایگاه كتاب == | ||
كتاب مقاتل بعدها، بيشتر به سبب جامعيت و نيز دقتى كه در نقل اخبار آن صورت گرفته، مورد استناد و استفاده مؤلفان بسيار واقع شد. [[شیخ مفید|شيخ مفيد]]، [[ابن صوفی|ابن صوفى]] و [[ابن عنبه]]، همچنين مؤلفان زيدى و هم مسلک مؤلف كه به جمع و نقل اخبار مربوط به ائمه و بزرگان خود همت گماشتند، همواره از كتاب مقاتل به عنوان اصلی‌ترين مأخذ نام | كتاب مقاتل بعدها، بيشتر به سبب جامعيت و نيز دقتى كه در نقل اخبار آن صورت گرفته، مورد استناد و استفاده مؤلفان بسيار واقع شد. [[شیخ مفید|شيخ مفيد]]، [[ابن صوفی|ابن صوفى]] و [[ابن عنبه]]، همچنين مؤلفان زيدى و هم مسلک مؤلف كه به جمع و نقل اخبار مربوط به ائمه و بزرگان خود همت گماشتند، همواره از كتاب مقاتل به عنوان اصلی‌ترين مأخذ نام برده‌اند.<ref>نرم افزار سیره معصومان.</ref> | ||
[[پرونده:ترجمه کتاب مقاتل الطالبیین.jpg|بندانگشتی|ترجمه کتاب مقاتل الطالبیین با عنوان «'''فرزندان ابوطالب'''»]] | [[پرونده:ترجمه کتاب مقاتل الطالبیین.jpg|بندانگشتی|ترجمه کتاب مقاتل الطالبیین با عنوان «'''فرزندان ابوطالب'''»]] | ||
== ترجمه‌ها == | == ترجمه‌ها == | ||
این کتاب اولین بار توسط جواد فاضل با عنوان «فرزندان ابوطالب» ترجمه گردید. ترجمه دیگر این کتاب توسط [[سید هاشم رسولی محلاتی]] صورت گرفت که دفتر نشر فرهنگ اسلامی منتشر کرد. | این کتاب اولین بار توسط جواد فاضل با عنوان «فرزندان ابوطالب» ترجمه گردید. ترجمه دیگر این کتاب توسط [[سید هاشم رسولی محلاتی]] صورت گرفت که [[دفتر نشر فرهنگ اسلامی]] منتشر کرد. | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||