محمدحسن نجفی: تفاوت میان نسخه‌ها

نیاکان صاحب جواهر، در [[اصفهان]] می‌زیسته‌اند. جد سوم وی، شیخ عبدالرحیم شریف، از اصفهان راهی نجف و در آنجا ساکن می‌شود. پدرش محمدباقر نجفی‌ و مادرش از نوادگان شیخ [[ابوالحسن فتونی عاملی]] و از منتسبین به سادات عذاری معروف به آل حجاب بود. خاندان او، همه اهل علم و دانش در نجف بوده‌اند.<ref>رکـ: نجفی، جواهر الکلام، ج۱، مقدمه، ص۷؛ صدر، تکمله امل الآمل، ج۵، ص۳۲۴؛ قمی، الفوائد الرضویه، ج۲، ص۷۲۸؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات، ج۲، ص۳۱۰؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۱، ص۴؛ اسلامی، صاحب جواهر (فقیه جاودانه)، ص۱۸؛ معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج۵، ص۱۸۲۷.</ref>

شیخ محمدحسن در اواخر عمرش با دختر [[سید رضا بحرالعلوم]] ازدواج کرد.<ref>رکـ: صدر، تکمله امل الآمل، ج۵، ص۳۲۸؛ معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج۵، ص۱۸۲۸.</ref> فرزندان وی هم غالباً راه پدر را پیمودند؛ از جمله شیخ محمد مشهور به شیخ حُمید، شیخ عبدالحسین معروف به علامه، شیخ حسین ادیب و شیخ حسن. <ref>اسلامی، ص۱۰۷؛ معلم حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج۵، صص۱۸۲۸-۱۸۳۲؛ رکـ: صدر، تکمله امل الآمل، ج۵، ص۳۲۷.</ref>

پس از آن، در محضر علمای بزرگ آن دوره نجف شاگردی کرد تا به درجۀ [[اجتهاد]] رسیده و به تألیف کتاب جواهر الکلام مشغول شد. از جمله اساتید وی می‌توان به این معاریف اشاره کرد:<ref>رکـ: صدر، تکمله امل الآمل، ج۵، ص۳۲۵؛ قمی، الفوائد الرضویه، ج۲، ص۷۲۴؛ آقابزرگ، ج۱۰، ص۳۱۰؛ مدرس تبریزی، ریحانه الادب، ج۳، ص۳۵۷؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۱، مقدمه، ص۲۲.</ref>

شیخ محمدحسن از سید محمدجواد عاملی و شیخ جعفر کاشف الغطاء اجازه روایت دریافت کرد.<ref>رکـ: صدر، تکمله امل الآمل، ج۵، ص۳۲۵.</ref>

درگذشت [[محمد شریف مازندرانی|شریف العلما]]، [[حوزه علمیه کربلا]] را از رونق انداخت و آوازه تدریس شیخ محمدحسن نجفی موجب شد که غالب شاگردان شریف العلما به حوزه درسی او جذب شوند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۱، مقدمه، ص۹.</ref> از این زمان دوباره [[حوزه علمیه نجف]]، رونقی مجدد گرفت. [[سید حسن صدر]] نقل کرده که حُسن تقریر و زیبایی کلام صاحب جواهر چنان بود که موجب شد بیش از ۴۰۰ نفر از علما در درس او حاضر شوند<ref>رکـ: صدر، تکمله امل الآمل، ج۵، ص۳۲۵.</ref> و برخی از شاگردان، بعد از او به مقام مرجعیت رسیدند و بر کرسی افتاء تکیه زدند.<ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات، ج۲، ص۳۱۲؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۱، مقدمه، ص۱۸-۱۹.</ref> از برجسته‌ترین آنها می‌توان به این اسامی اشاره کرد:<ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات، ج۲، ص۳۱۲؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۱، مقدمه، ص۱۸-۱۹.</ref>

{{ستون-شروع|3}}

# [[شیخ العراقین ]]

::«‌استاد ما اراده کرده بود عزت و شرف شریعت را آشکار کند، اما من اراده کردم [[زهد]] آن را ظاهر کنم.‌»<ref>امین، اعیان الشیعه، ج۹، ص۱۴۹.</ref>

با تمام این اوصاف، منش شیخ محمدحسن در ارتباط با شیعیان متفاوت بود. گزارش‌های تاریخی از خوش رفتاری و حسن سلوک او با خاصه و عامه حکایت دارد. محمدرضا مظفر در این باره نوشته که همراهی با مردم همچون پدری مهربان، تواضع در برابر شاگردان و شکسته نفسی در مقابل بزرگان از صفات شاخص وی بوده است. نقل شده که همیشه می‌فرمود اگر کتاب کشف اللثام نبود، نمی‌توانستم جواهر را بنویسم یا اینکه که آرزو داشته که به جای جواهر، ثواب [[قصیدۀ هاییه ازری|قصیدۀ هاییه]] [[کاظم ازری|ازریه]] در ثواب اعمالش نوشته شود. <ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۱، مقدمه، ص۲۱-۲۲.</ref>

* ایجاد نهری از فرات تا نجف، برای رفع کم آبی نجف؛ نقل شده که در پاسخ کسانی که به هزینۀ گزاف این کار اعتراض داشتند، فرمود: «اگر به اندازه رمل‌هایی که از آن خارج شود طلا هزینه شود، باید این کار انجام شود.» هرچند بعدها این نهر در اثر سهل‌انگاری مردم از بین رفت.<ref>رکـ: صدر، تکمله امل الآمل، ج۵، ص۳۲۸؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۱، ص۱۱و ۲۱.</ref>

جواهر الکلام مهمترین و تأثیرگذارترین اثر صاحب جواهر است. این کتاب منبعی جامع در فقه استنباطی بوده که نظیر آن تاکنون به تحریر در نیامده است. نقل اقوال فقهاء و استدلال دقیق از نکات عمده قابل توجه در جواهر است.<ref>آقابزرگ، الذریعه، ج۵، ص۲۷۵.</ref> این کتاب در بیان تمام فروعات فقهی همانند [[بحارالانوار]] [[علامه مجلسی]] است. شیخ محمد حسن در ۲۵ سالگی مشغول به تألیف شد و حدود سی سال از عمر خویش را صرف این اثر نمود و به سبب همین تألیف سترگ، ملقب به شیخ الفقهاء شد.<ref>رکـ: نجفی، جواهر الکلام، ج۱، ص۳؛ صدر، تکمله امل الآمل، ج۵، ص۳۲۶؛ نجفی، جواهر الکلام، ج۱، ص۱۶؛ مدرس تبریزی، ریحانه الادب، ج۳، ص۳۷۵.</ref> این کتاب سرانجام در سال ۱۲۵۷ق به اتمام رسیده است.<ref>رکـ: صدر، تکمله امل الآمل، ج۵، ص۳۲۶؛ قمی، الفوائد الرضویه، ج۲، ص۷۲۵.</ref>

[[پرونده:مقبره صاحب جواهر.jpg|بندانگشتی|200px|نمایی داخلی از مقبره صاحب جواهر]]

:: زمام امور دینی را که به من مربوط می‌شود، بعد از خود به شما می‌سپارم و این امانتی الهی نزد شماست. پس از من شما مرجع تقلید شیعیان خواهید بود. <ref>آل محبوبه، ماضی النجف، ج۲، ص۱۳۴.</ref>

==ولايت فقيه==

:: اگر [[ولایت فقیه|ولايت عامه فقيه]] نباشد، بسيارى از كارهاى مربوط به شيعيان معطل می‌ماند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۹۷.</ref>

صاحب جواهر کسانی را كه درباره ولايت فقيه ترديد دارند، مورد نكوهش ‍ قرار داده، می‌نويسد:

:: اين افراد طعم فقه را نچشيده و از فرمايش ائمه عليه‌السلام چيزى نفهميده‌اند.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۲۱، ص۳۹۷.</ref>

* آل محبوبه، ج‍ع‍ف‍ر ب‍ن‌ ب‍اق‍ر، ماضی النجف و حاضرها، دارالاض‍واء‏‫، بیروت، ۱۹۸۶م‌.‏‫

* حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار در احوال رجال دو قرن  ١٣  و  ١۴  هجری، نفایس مخطوطات اصفهان، اصفهان، ١٣۶۴ ش.

* خوانساری، محمد باقر بن زین العابدین، روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات، اسماعیلیان، قم.

* صدر، حسن، تکمله امل الآمل، تحقیق حسینعلی محفوظ، عدنان دباغ، عبد الکریم دباغ، دار المورخ العربی، بيروت.

* قمی، عباس، الفواید الرضویه فی احوال علماء المذهب الجعفریه، تحقیق ناصر باقری بیدهندی، بوستان کتاب، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، قم، ١٣٨۵ ش.

* مدرس تبریزی، محمد علی، ریحانه الادب فی تراجم المعروفین بالکنیه او اللقب، کتابفروشی خیام، تهران،  ١٣۶٩ش.