پرش به محتوا

اهل حق: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۰ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۱ نوامبر ۲۰۱۷
ویراستاری
imported>Baqer h
(ویراستاری و اصلاح منابع)
imported>Baqer h
(ویراستاری)
خط ۵۰: خط ۵۰:
جیحون آبادی<ref>جیحون آبادی، ص۲۸۱</ref> سخن دیگری هم به میان می‌آورد که توضیح آن دشوار است: ظهور الهیت نخست در «سرّ بیا» بود، سپس در «دُرّ اله‌» و سوم در «خاوندگار». احتمالاً «سرّبیا» یا «سرّیا» همان «دُریا»است و شاید بتوان گفت که مراد از آن «تخمه آغازین‌» یا «تخمه زرین‌» اساطیر ادیان باستانی است. این تخمه آغازین، به بیان اهل حق، جایگاه حضور ذات الهی بوده، و مراتب تجلی بعدی الوهیت از آن صورت گرفته است. این تعبیرات اهل حق را ممکن است این طور توضیح داد که الوهیت زمانی در حال کمون محض بود (در درّیا) و با خروج از این حال تعین پذیرفت. با خروج از مطلقیت خویش صاحب اسامی و صفات شد و به مرحله‌ای رسید که می‌توان او را در آن حال «خاوندگار» یا «خداوند» نامید، درحدّ فاصل این دو حال در وضعی بود که «اله‌» نام گرفته است. جالب توجه اینکه در «دوره هفتوانه‌» کوشش شده است تا جهان شناسی مکتب حقیقت با جهان شناسی اسلامی انطباق یابد و گفته‌اند که زمانی که خداوند جامه «یا» را شکافت و بیرون آمد، معادل است با زمان «الست بربکم».<ref>«دوره هفتوانه»، ص۲۵۸</ref>
جیحون آبادی<ref>جیحون آبادی، ص۲۸۱</ref> سخن دیگری هم به میان می‌آورد که توضیح آن دشوار است: ظهور الهیت نخست در «سرّ بیا» بود، سپس در «دُرّ اله‌» و سوم در «خاوندگار». احتمالاً «سرّبیا» یا «سرّیا» همان «دُریا»است و شاید بتوان گفت که مراد از آن «تخمه آغازین‌» یا «تخمه زرین‌» اساطیر ادیان باستانی است. این تخمه آغازین، به بیان اهل حق، جایگاه حضور ذات الهی بوده، و مراتب تجلی بعدی الوهیت از آن صورت گرفته است. این تعبیرات اهل حق را ممکن است این طور توضیح داد که الوهیت زمانی در حال کمون محض بود (در درّیا) و با خروج از این حال تعین پذیرفت. با خروج از مطلقیت خویش صاحب اسامی و صفات شد و به مرحله‌ای رسید که می‌توان او را در آن حال «خاوندگار» یا «خداوند» نامید، درحدّ فاصل این دو حال در وضعی بود که «اله‌» نام گرفته است. جالب توجه اینکه در «دوره هفتوانه‌» کوشش شده است تا جهان شناسی مکتب حقیقت با جهان شناسی اسلامی انطباق یابد و گفته‌اند که زمانی که خداوند جامه «یا» را شکافت و بیرون آمد، معادل است با زمان «الست بربکم».<ref>«دوره هفتوانه»، ص۲۵۸</ref>


آنچنان که در «دوره عابدین‌» آمده است، چون او «از درّ بیرون آمد، مانند خورشید می‌درخشید».<ref>«دوره عابدین»، ص۵۳۸</ref>. روایت تکمیلی این طرح را در [[شاهنامه حقیقت]] می‌توان یافت که بنابر آن چون درّ اولیه از هم شکافت، از آن نور و آتشی پدید آمد؛ نور به [[فرشته|فرشتگان]]، و آتش به اهریمنان و [[جن|جنیان]] مبدل شد.<ref>جیحون آبادی، ص۶۱-۶۲</ref> پس فرشتگان در ردیف نخستین ذوات صادر شده از الوهیت هستند. بنابر «دوره عابدین » نیز خداوند نخست ۴ فرشته را ایجاد کرد و سپس خورشید و ماه را.<ref>«دوره عابدین»، ص۵۳۸-۵۳۹</ref>
آنچنان که در «دوره عابدین‌» آمده است، چون او «از درّ بیرون آمد، مانند خورشید می‌درخشید».<ref>«دوره عابدین»، ص۵۳۸</ref> روایت تکمیلی این طرح را در [[شاهنامه حقیقت]] می‌توان یافت که بنابر آن چون درّ اولیه از هم شکافت، از آن نور و آتشی پدید آمد؛ نور به [[فرشته|فرشتگان]]، و آتش به اهریمنان و [[جن|جنیان]] مبدل شد.<ref>جیحون آبادی، ص۶۱-۶۲</ref> پس فرشتگان در ردیف نخستین ذوات صادر شده از الوهیت هستند. بنابر «دوره عابدین » نیز خداوند نخست ۴ فرشته را ایجاد کرد و سپس خورشید و ماه را.<ref>«دوره عابدین»، ص۵۳۸-۵۳۹</ref>


نقل دیگری در توضیح آفرینش فرشتگان یا هفتن آمده است. <ref>جیحون آبادی، ۴۱-۴۳</ref>
نقل دیگری در توضیح آفرینش فرشتگان یا هفتن آمده است. <ref>جیحون آبادی، ۴۱-۴۳</ref>
خط ۶۴: خط ۶۴:
روایت دیگری نیز درباره فرایند تکوین جهان وجود دارد و آن مطابق است با گفتار «[[دوره چهل تن]]».<ref>«دوره چهل تن»، ص۴۳۴-۴۳۸</ref> «الواح آسمانی‌» نیز در جهان شناسی اهل حق جایگاهی ویژه دارد. غالباً از ۷ لوح آسمانی نام برده می‌شود.<ref>صفی زاده، حاشیه، ص۴۴۰؛ «دوره چهل تن»، ص۴۳۹- ۴۴۰</ref> اهل حق معتقدند که صور کائنات در لوح عقیق که در بالای آسمان دوم قرار دارد، منقوش است.<ref>صفی زاده، حاشیه، ص۲۶۲</ref>
روایت دیگری نیز درباره فرایند تکوین جهان وجود دارد و آن مطابق است با گفتار «[[دوره چهل تن]]».<ref>«دوره چهل تن»، ص۴۳۴-۴۳۸</ref> «الواح آسمانی‌» نیز در جهان شناسی اهل حق جایگاهی ویژه دارد. غالباً از ۷ لوح آسمانی نام برده می‌شود.<ref>صفی زاده، حاشیه، ص۴۴۰؛ «دوره چهل تن»، ص۴۳۹- ۴۴۰</ref> اهل حق معتقدند که صور کائنات در لوح عقیق که در بالای آسمان دوم قرار دارد، منقوش است.<ref>صفی زاده، حاشیه، ص۲۶۲</ref>


بهشت‌ها و دوزخ‌ها در آسمانند و به [[فلک|افلاک]] مربوط‌اند. [[علاوه]] بر این، بهشت‌ها و دوزخ‌ها به هشت تن (سلطان اسحاق و هفتن) تعلق دارند و به بیان دیگر مکان ملکوتی ایشان به شمار می‌روند.<ref>جیحون آبادی، ص۳۵۷</ref>. اهل حق از دوزخ به نام «ساج نار» یاد می‌کنند که معنای لفظی آن، تاوه آتش است. در «تذکره اعلی‌» آمده است که از شراره ساج نار بود که [[جهنم]] آفریده شد.<ref>«تذکره اعلی»، ص۱۰-۱۱</ref>.
بهشت‌ها و دوزخ‌ها در آسمانند و به [[فلک|افلاک]] مربوط‌اند. [[علاوه]] بر این، بهشت‌ها و دوزخ‌ها به هشت تن (سلطان اسحاق و هفتن) تعلق دارند و به بیان دیگر مکان ملکوتی ایشان به شمار می‌روند.<ref>جیحون آبادی، ص۳۵۷</ref> اهل حق از دوزخ به نام «ساج نار» یاد می‌کنند که معنای لفظی آن، تاوه آتش است. در «تذکره اعلی‌» آمده است که از شراره ساج نار بود که [[جهنم]] آفریده شد.<ref>«تذکره اعلی»، ص۱۰-۱۱</ref>  


درباره اوایل تکوین عالم نیز اسطوره‌ای ذکر شده است که در آن از چگونگی عملکرد دیوان و نیروهای اهریمنی در آغاز آفرینش سخن می‌رود و آشکار است که تأثیرات تفکرات ایرانی کهن را با خود دارد.<ref>نک: «بارگه بارگه »، ص۱۵۳-۱۵۴</ref>. آفرینش انسان و احوال آدم و حوا نزد اهل حق غالباً با روایات اسلامی در این باب مطابق است.<ref>مثلاً نک: جیحون آبادی، ص۶-۸؛ «دوره عابدین»، ص۵۳۸-۵۳۹</ref>. البته در «[[دوره عابدین]]» گمراه کننده آدم و حوا صریحاً [[اهریمن]] خوانده شده است. <ref>«دوره عابدین»، ص۵۳۸-۵۳۹</ref> نکته‌ای که در طرح ارائه شده در مکتب حقیقت اختصاصی به نظر می‌رسد، نحوه پیدایش [[جن|جنیان]] و دیوان است، بدین قرار که در [[شاهنامه حقیقت]] از جفتی کهن به نام «جان‌» و «مرجان‌» یا «مرجانه‌» سخن می‌رود که بر روی زمین از آتش هستی یافتند<ref>جیحون آبادی، ص۶۰، ۷۳</ref> و جنیان از زاد و ولد آن دو به وجود آمدند.<ref>جیحون آبادی، ص۷۴</ref>. جالب توجه اینکه «مرجانه‌» که ظاهراً صورت مصحّف «مشیانه‌» است، از [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C_(%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86) پهلوی] «جان‌» آفریده شد.<ref>جیحون آبادی، ص۷۳</ref>.
درباره اوایل تکوین عالم نیز اسطوره‌ای ذکر شده است که در آن از چگونگی عملکرد دیوان و نیروهای اهریمنی در آغاز آفرینش سخن می‌رود و آشکار است که تأثیرات تفکرات ایرانی کهن را با خود دارد.<ref>نک: «بارگه بارگه »، ص۱۵۳-۱۵۴</ref> آفرینش انسان و احوال آدم و حوا نزد اهل حق غالباً با روایات اسلامی در این باب مطابق است.<ref>مثلاً نک: جیحون آبادی، ص۶-۸؛ «دوره عابدین»، ص۵۳۸-۵۳۹</ref> البته در «[[دوره عابدین]]» گمراه کننده آدم و حوا صریحاً [[اهریمن]] خوانده شده است. <ref>«دوره عابدین»، ص۵۳۸-۵۳۹</ref> نکته‌ای که در طرح ارائه شده در مکتب حقیقت اختصاصی به نظر می‌رسد، نحوه پیدایش [[جن|جنیان]] و دیوان است، بدین قرار که در [[شاهنامه حقیقت]] از جفتی کهن به نام «جان‌» و «مرجان‌» یا «مرجانه‌» سخن می‌رود که بر روی زمین از آتش هستی یافتند<ref>جیحون آبادی، ص۶۰، ۷۳</ref> و جنیان از زاد و ولد آن دو به وجود آمدند.<ref>جیحون آبادی، ص۷۴</ref> جالب توجه اینکه «مرجانه‌» که ظاهراً صورت مصحّف «مشیانه‌» است، از [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C_(%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86) پهلوی] «جان‌» آفریده شد.<ref>جیحون آبادی، ص۷۳</ref>


=== آخرالزمان ===
=== آخرالزمان ===
خط ۷۸: خط ۷۸:
یارسان نیز همچون [[شیعه|شیعه اثناعشری]] معتقدند که در آخرالزمان خونخواهی [[حسین (ع)]] جهان را فرا خواهد گرفت.<ref>القاصی، ص۷۰</ref> همچنین بنابر پیش‌بینی‌های اهل حق، پیش از وقوع آخرالزمان جنگ‌های عظیمی در خواهد گرفت که از آن احوال به «جهان طوفانی‌» هم تعبیر شده است.<ref>القاصی، ص۷۷، ۸۰ -۸۱</ref>
یارسان نیز همچون [[شیعه|شیعه اثناعشری]] معتقدند که در آخرالزمان خونخواهی [[حسین (ع)]] جهان را فرا خواهد گرفت.<ref>القاصی، ص۷۰</ref> همچنین بنابر پیش‌بینی‌های اهل حق، پیش از وقوع آخرالزمان جنگ‌های عظیمی در خواهد گرفت که از آن احوال به «جهان طوفانی‌» هم تعبیر شده است.<ref>القاصی، ص۷۷، ۸۰ -۸۱</ref>


در این «جهان طوفانی‌» بی‌شک [[علی]](ع)، برترین تجسم خداوندی، ظهور و حضور خواهد داشت. <ref>القاصی، ص۷۹</ref>. ایل بیگی می‌گوید که در آخرالزمان همه ادیان یک دین (مذهب اهل حق) می‌شوند و [[سلطان اسحاق]] بر همه سروری می‌یابد. در آن زمان رستگاران بی‌غم و اندوه‌اند و نیازی به خورد و خوراک ندارند.<ref>القاصی، ص۸۸</ref>. این نیز گفته شده است که در آخرالزمان خداوند در پیکره [[هفتوانه]] تجلی می‌کند<ref>«دوره هفتوانه »، ص۲۸۸</ref> و هفتوانه در روز بازپسین سروری خواهند داشت.<ref>«بارگه بارگه »، ص۱۰۸</ref>.
در این «جهان طوفانی‌» بی‌شک [[علی]](ع)، برترین تجسم خداوندی، ظهور و حضور خواهد داشت. <ref>القاصی، ص۷۹</ref> ایل بیگی می‌گوید که در آخرالزمان همه ادیان یک دین (مذهب اهل حق) می‌شوند و [[سلطان اسحاق]] بر همه سروری می‌یابد. در آن زمان رستگاران بی‌غم و اندوه‌اند و نیازی به خورد و خوراک ندارند.<ref>القاصی، ص۸۸</ref> این نیز گفته شده است که در آخرالزمان خداوند در پیکره [[هفتوانه]] تجلی می‌کند<ref>«دوره هفتوانه »، ص۲۸۸</ref> و هفتوانه در روز بازپسین سروری خواهند داشت.<ref>«بارگه بارگه »، ص۱۰۸</ref>


==تاثیرپذیری از دیگر مذاهب==
==تاثیرپذیری از دیگر مذاهب==
کاربر ناشناس