کاربر ناشناس
ابن‌ابجر کنانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Eahmadian بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Smnazem بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
}} | }} | ||
'''عبدالملك بن سعيد بن حيّان بن ابجر عجلى كنانى همْدانى كوفى'''، معروف به '''اِبْن‌ِ اَبْجَرِ كِنانى'''، مكنّى به ابوبكر، طبيب و [[محدث]] که كتابى به نام [[کتاب الدیات ابن ابجر کنانی|الدّيات]] دارد و آن را بر [[امام رضا(ع)|امام على بن موسى‌الرضا(ع)]] عرضه داشت. گفته اند اين نخستين رساله [[فقه|فقهى]] [[شیعه]] در باب ديات است. در كتب [[رجال]] شيعه از وی به عنوان محّدث [[ثقه]] نيز ياد شده است. | '''عبدالملك بن سعيد بن حيّان بن ابجر عجلى كنانى همْدانى كوفى'''، معروف به '''اِبْن‌ِ اَبْجَرِ كِنانى'''، مكنّى به ابوبكر، طبيب و [[محدث]] که كتابى به نام [[کتاب الدیات ابن ابجر کنانی|الدّيات]] دارد و آن را بر [[امام رضا(ع)|امام على بن موسى‌الرضا(ع)]] عرضه داشت. گفته اند اين نخستين رساله [[فقه|فقهى]] [[شیعه]] در باب ديات است. در كتب [[رجال]] شيعه از وی به عنوان محّدث [[ثقه]] نيز ياد شده است. | ||
== نسب == | == نسب == | ||
در كتب رجال شيعه از خاندان ابجر به عنوان خاندانى در [[کوفه]] كه افراد آن به طور موروثى اهل طبابت بوده‌اند، و از عبدالملك و برادرش [[ابوعمر عبدالله]]، به عنوان محّدثين ثقه نيز ياد شده است.<ref>نجاشى، احمد، رجال، ص 217</ref> | در كتب رجال شيعه از خاندان ابجر به عنوان خاندانى در [[کوفه]] كه افراد آن به طور موروثى اهل طبابت بوده‌اند، و از عبدالملك و برادرش [[ابوعمر عبدالله]]، به عنوان محّدثين ثقه نيز ياد شده است.<ref>نجاشى، احمد، رجال، ص 217</ref> | ||
== زندگی نامه == | == زندگی نامه == | ||
از زندگى وی آگاهى چندانى در دست نيست، اما در كتابهای رجالى، با همين نام و نشان و گاه با اندكى اختلاف، از او ياد شده است.<ref>بخاری، اسماعيل، التاريخ الكبير، جلد 3(1)، ص 416؛ بسوی، يعقوب، المعرفة و التاريخ، ص 712-713؛ ابن ابى حاتم رازی، محمد، الجرح و التعديل، جلد 2، ص 351-352؛ ابن منجويه، احمد، رجال صحيح مسلم، جلد 1، ص 434؛ ابن حجر، احمد، تهذيب التهذيب، جلد 6، ص 394- 395</ref><br /> | از زندگى وی آگاهى چندانى در دست نيست، اما در كتابهای رجالى، با همين نام و نشان و گاه با اندكى اختلاف، از او ياد شده است.<ref>بخاری، اسماعيل، التاريخ الكبير، جلد 3(1)، ص 416؛ بسوی، يعقوب، المعرفة و التاريخ، ص 712-713؛ ابن ابى حاتم رازی، محمد، الجرح و التعديل، جلد 2، ص 351-352؛ ابن منجويه، احمد، رجال صحيح مسلم، جلد 1، ص 434؛ ابن حجر، احمد، تهذيب التهذيب، جلد 6، ص 394- 395</ref><br /> | ||
به نوشته [[ابن حجر]]وی در 161ق/778م <ref>ابن حجر، احمد، تهذيب التهذيب، جلد 6، ص 395</ref>و به گفته [[نجاشى]]، عبدالملك در 240ق/854م زنده بوده است.<br /> | به نوشته [[ابن حجر]]وی در 161ق/778م <ref>ابن حجر، احمد، تهذيب التهذيب، جلد 6، ص 395</ref>و به گفته [[نجاشى]]، عبدالملك در 240ق/854م زنده بوده است.<br /> | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۸: | ||
=== مذهب === | === مذهب === | ||
[[نجاشى]] بر تشيّع عبدالله تصريح دارد و به نظر مى‌رسد كه در تشيع عبدالملك نيز جای ترديد نباشد. | [[نجاشى]] بر تشيّع عبدالله تصريح دارد و به نظر مى‌رسد كه در تشيع عبدالملك نيز جای ترديد نباشد. | ||
=== طبابت === | === طبابت === | ||
ابن قتيبه<ref>ابن قتيبة، عبدالله، المعارف، ص 66</ref> و عجلى<ref>عجلى، احمد، تاريخ الثقات، ص 307- 308</ref> از طبابت او و خاندان ابجر ياد كرده‌اند. عجلى به ويژه دانش او را در پزشكى ستوده و يادآور شده است كه ابن ابجر برای درمان، مزد نمى‌گرفت. | ابن قتيبه<ref>ابن قتيبة، عبدالله، المعارف، ص 66</ref> و عجلى<ref>عجلى، احمد، تاريخ الثقات، ص 307- 308</ref> از طبابت او و خاندان ابجر ياد كرده‌اند. عجلى به ويژه دانش او را در پزشكى ستوده و يادآور شده است كه ابن ابجر برای درمان، مزد نمى‌گرفت. | ||
=== مشايخ وی === | === مشايخ وی === | ||
در منابع ياد شده، از [[شعبى]]، [[عكرمه]]، [[طلحة بن مصرف]] و [[واصل بن احدب]] به عنوان مشايخ وی در حديث ياد شده است. در ميان مشايخ ابن ابجر ظاهراً شعبى زودتر از همه درگذشته است (103ق). در منابع شيعى از مشايخ عبدالملك و كسانى كه از او روايت كرده‌اند، ذكری به ميان نيامده است. | در منابع ياد شده، از [[شعبى]]، [[عكرمه]]، [[طلحة بن مصرف]] و [[واصل بن احدب]] به عنوان مشايخ وی در حديث ياد شده است. در ميان مشايخ ابن ابجر ظاهراً شعبى زودتر از همه درگذشته است (103ق). در منابع شيعى از مشايخ عبدالملك و كسانى كه از او روايت كرده‌اند، ذكری به ميان نيامده است. | ||
=== شاگردان === | === شاگردان === | ||
از فرزندش عبدالرحمان، [[سفيان ثوری]]، [[زهير بن معاويه]]، [[عبيدالله اشجعى]]، [[سفیان بن عیینه|سفيان بن عُيينه]] و [[اَعمش]] به عنوان كسانى كه از او روايت كرده‌اند، ياد شده است. | از فرزندش عبدالرحمان، [[سفيان ثوری]]، [[زهير بن معاويه]]، [[عبيدالله اشجعى]]، [[سفیان بن عیینه|سفيان بن عُيينه]] و [[اَعمش]] به عنوان كسانى كه از او روايت كرده‌اند، ياد شده است. | ||
=== آثار === | === آثار === | ||
{{اصلی|کتاب الدیات ابن ابجر کنانی}} | {{اصلی|کتاب الدیات ابن ابجر کنانی}} | ||
عبدالله كتابى به نام [[کتاب الدیات ابن ابجر کنانی|الدّيات]] دارد كه آن را از پدران خويش روايت كرده و بر [[امام رضا(ع)|امام على بن موسى‌الرضا(ع)]] عرضه داشته است<ref>نجاشى، احمد، رجال، ص 217</ref>. اين نخستين رساله فقهى شيعه در باب ديات است و فقهايى مانند [[کلینی|كلينى]]،<ref>كلينى، محمد، الفروع من الكافى، جلد 7، ص 330-342</ref> [[شیخ صدوق|ابن‌بابويه]]<ref>ابن بابويه، محمد، من لايحضره الفقيه، جلد 4، ص 54 - 66</ref> و [[شیخ طوسى|طوسى]]<ref>طوسى، محمد، تهذيب الاحكام، جلد 10، ص 245</ref> مطالبى از آن را نقل كرده‌اند. | عبدالله كتابى به نام [[کتاب الدیات ابن ابجر کنانی|الدّيات]] دارد كه آن را از پدران خويش روايت كرده و بر [[امام رضا(ع)|امام على بن موسى‌الرضا(ع)]] عرضه داشته است<ref>نجاشى، احمد، رجال، ص 217</ref>. اين نخستين رساله فقهى شيعه در باب ديات است و فقهايى مانند [[کلینی|كلينى]]،<ref>كلينى، محمد، الفروع من الكافى، جلد 7، ص 330-342</ref> [[شیخ صدوق|ابن‌بابويه]]<ref>ابن بابويه، محمد، من لايحضره الفقيه، جلد 4، ص 54 - 66</ref> و [[شیخ طوسى|طوسى]]<ref>طوسى، محمد، تهذيب الاحكام، جلد 10، ص 245</ref> مطالبى از آن را نقل كرده‌اند. | ||
=== تدریس === | === تدریس === | ||
[[ابن ابى اصيبعه]]<ref>ابن ابى اصيبعه، احمد، عيون الانباء، جلد 1، ص 116</ref>، عبدالملك را از اساتيد [[مدرسه اسكندريه]] در عصر بيزانس به شمار آورده كه مدتى پس از فتح [[مصر]] به دست مسلمانان، در دوران امارت [[عمر بن عبدالعزيز]] بر اسكندريه و به تشويق او مسلمان شده و در شمار نزديكان وی درآمده بود. | [[ابن ابى اصيبعه]]<ref>ابن ابى اصيبعه، احمد، عيون الانباء، جلد 1، ص 116</ref>، عبدالملك را از اساتيد [[مدرسه اسكندريه]] در عصر بيزانس به شمار آورده كه مدتى پس از فتح [[مصر]] به دست مسلمانان، در دوران امارت [[عمر بن عبدالعزيز]] بر اسكندريه و به تشويق او مسلمان شده و در شمار نزديكان وی درآمده بود. | ||
=== اختلاف نظرها === | === اختلاف نظرها === | ||
ابن ابى اصيبعه تاريخ گرويدن او را به اسلام ذكر نكرده است، اما [[ووستنفلد]] <ref>ووستنفلد، ص7</ref> آن را مربوط به حدود 70ق/689م دانسته، و [[عبدالعزيز بن مروان]] والى [[مصر]] را مشوق او در قبول [[اسلام]] شمرده است. | ابن ابى اصيبعه تاريخ گرويدن او را به اسلام ذكر نكرده است، اما [[ووستنفلد]] <ref>ووستنفلد، ص7</ref> آن را مربوط به حدود 70ق/689م دانسته، و [[عبدالعزيز بن مروان]] والى [[مصر]] را مشوق او در قبول [[اسلام]] شمرده است. | ||
| خط ۹۱: | خط ۱۰۳: | ||
==== نظر سزگين ==== | ==== نظر سزگين ==== | ||
سزگين برای حل بخشى از اين دشواری (ظاهراً، وی منابع شيعى را نديده است) پزشك مدرسه اسكندريه را ابجر و عبدالملك محدث را پسر وی شمرده و تصور كرده است كه خطای ابن ابى اصيبعه تنها خلط ميان پدر و پسر بوده است و واقعاً ممكن است در مدرسه اسكندريه فردی به نام ابجر به تدريس مشغول بوده است، <ref>III/205-206 ، GAS, </ref> اما چنانچه ديديم، در همه كتب رجال، اسلاف عبدالملك به نامهای عربى معرفى شده‌اند و تدريس يك فرد عرب در مدرسه اسكندريه عصر بيزانس قابل قبول نمى‌نمايد<ref>مايرهوف، ماكس، «من الاسكندريه الى بغداد»، ص 66</ref>. | سزگين برای حل بخشى از اين دشواری (ظاهراً، وی منابع شيعى را نديده است) پزشك مدرسه اسكندريه را ابجر و عبدالملك محدث را پسر وی شمرده و تصور كرده است كه خطای ابن ابى اصيبعه تنها خلط ميان پدر و پسر بوده است و واقعاً ممكن است در مدرسه اسكندريه فردی به نام ابجر به تدريس مشغول بوده است، <ref>III/205-206 ، GAS, </ref> اما چنانچه ديديم، در همه كتب رجال، اسلاف عبدالملك به نامهای عربى معرفى شده‌اند و تدريس يك فرد عرب در مدرسه اسكندريه عصر بيزانس قابل قبول نمى‌نمايد<ref>مايرهوف، ماكس، «من الاسكندريه الى بغداد»، ص 66</ref>. | ||
| خط ۹۶: | خط ۱۰۹: | ||
==== نتیجه ==== | ==== نتیجه ==== | ||
در عين حال، وجود خاندانى به نام ابجر در [[كوفه]]، از موالى كنانه يا بنى عجل يا بنى همدان غير قابل ترديد است. اشتغال سنتى افراد اين خاندان به طب نيز در برخى منابع آمده است. | در عين حال، وجود خاندانى به نام ابجر در [[كوفه]]، از موالى كنانه يا بنى عجل يا بنى همدان غير قابل ترديد است. اشتغال سنتى افراد اين خاندان به طب نيز در برخى منابع آمده است. | ||
بدين ترتيب، در حقيقت دو محدث به نام عبدالملك كه احتمالاً هر دو طبيب نيز بوده‌اند، وجود داشته‌اند كه يكى از آنها در [[قرن دوم]] قمری و ديگر در [[قرن سوم]] قمری درگذشته است. اين احتمال را كه درباره نامهای پدران آنان در منابع شيعه و [[اهل سنت|سنى]] اشتباهى رخ داده باشد، ناديده نمى‌توان گرفت. | بدين ترتيب، در حقيقت دو محدث به نام عبدالملك كه احتمالاً هر دو طبيب نيز بوده‌اند، وجود داشته‌اند كه يكى از آنها در [[قرن دوم]] قمری و ديگر در [[قرن سوم]] قمری درگذشته است. اين احتمال را كه درباره نامهای پدران آنان در منابع شيعه و [[اهل سنت|سنى]] اشتباهى رخ داده باشد، ناديده نمى‌توان گرفت. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
*ابن ابى اصيبعه، احمد، عيون الانباء، به كوشش ماكس موللر، بولاق، 1299ق/ 1882م | *ابن ابى اصيبعه، احمد، عيون الانباء، به كوشش ماكس موللر، بولاق، 1299ق/ 1882م | ||
*ابن ابى حاتم رازی، محمد، الجرح و التعديل، حيدرآباد دكن، 1372ق/ 1953م | *ابن ابى حاتم رازی، محمد، الجرح و التعديل، حيدرآباد دكن، 1372ق/ 1953م | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۱۳۷: | ||
*[[نجاشی]]، احمد، رجال، قم، 1407ق/1987م | *[[نجاشی]]، احمد، رجال، قم، 1407ق/1987م | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
=== منبع انگلیسی === | === منبع انگلیسی === | ||
{{چپ‌چین}} | {{چپ‌چین}} | ||
*GAS; | *GAS; | ||
* Leclerc, Lucien, Histiere de la m E dicine arabe, New York, 1971 | * Leclerc, Lucien, Histiere de la m E dicine arabe, New York, 1971 | ||
* Wustenfeld, Ferdinand, Geschichte der arabischen Aerzte und Naturforscher, New York, 1978 | * Wustenfeld, Ferdinand, Geschichte der arabischen Aerzte und Naturforscher, New York, 1978 | ||
{{پایان چپ‌چین}} | {{پایان چپ‌چین}} | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله:[http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1308 دانشنامه بزرگ اسلامی] | * منبع مقاله:[http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1308 دانشنامه بزرگ اسلامی] | ||
{{یاران امام رضا}} | {{یاران امام رضا}} | ||