پرش به محتوا

ابن‌ابجر کنانی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۱۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۴ دسامبر ۲۰۱۳
imported>Hanife
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hanife
خط ۲۲: خط ۲۲:
=== تدریس ===
=== تدریس ===
[[ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌]]<ref>ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌، احمد، عيون‌ الانباء، جلد 1، ص 116</ref>، عبدالملك‌ را از اساتيد [[مدرسه اسكندريه‌]] در عصر بيزانس‌ به‌ شمار آورده‌ كه‌ مدتى‌ پس‌ از فتح‌ [[مصر]] به‌ دست‌ مسلمانان‌، در دوران‌ امارت‌ [[عمر بن‌ عبدالعزيز]] بر اسكندريه‌ و به‌ تشويق‌ او مسلمان‌ شده‌ و در شمار نزديكان‌ وی درآمده‌ بود.
[[ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌]]<ref>ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌، احمد، عيون‌ الانباء، جلد 1، ص 116</ref>، عبدالملك‌ را از اساتيد [[مدرسه اسكندريه‌]] در عصر بيزانس‌ به‌ شمار آورده‌ كه‌ مدتى‌ پس‌ از فتح‌ [[مصر]] به‌ دست‌ مسلمانان‌، در دوران‌ امارت‌ [[عمر بن‌ عبدالعزيز]] بر اسكندريه‌ و به‌ تشويق‌ او مسلمان‌ شده‌ و در شمار نزديكان‌ وی درآمده‌ بود.
 
=== اختلاف نظرها ===
ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌ تاريخ‌ گرويدن‌ او را به‌ اسلام‌ ذكر نكرده‌ است‌، اما [[ووستنفلد]] <ref>ووستنفلد، ص‌7</ref> آن‌ را مربوط به‌ حدود 70ق‌/689م‌ دانسته‌، و [[عبدالعزيز بن‌ مروان‌]] والى‌ مصر را مشوق‌ او در قبول‌ [[اسلام‌]] شمرده‌ است‌.
ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌ تاريخ‌ گرويدن‌ او را به‌ اسلام‌ ذكر نكرده‌ است‌، اما [[ووستنفلد]] <ref>ووستنفلد، ص‌7</ref> آن‌ را مربوط به‌ حدود 70ق‌/689م‌ دانسته‌، و [[عبدالعزيز بن‌ مروان‌]] والى‌ مصر را مشوق‌ او در قبول‌ [[اسلام‌]] شمرده‌ است‌.


ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌ همچنين‌ از اعمش‌ و سفيان‌ به‌ عنوان‌ كسانى‌ كه‌ برخى‌ سخنان‌ مربوط به‌ روشهای حفظ تندرستى‌ را از ابن‌ ابجر روايت‌ كرده‌اند، نام‌ برده‌ و به‌ موضوع‌ انتقال‌ مدرسه پزشكى‌ از [[اسكندريه‌]] به‌ [[انطاكيه‌]]، كه‌ در روزگار خلافت‌ [[عمر بن‌ عبدالعزيز]] (99-101ق‌/718- 720م‌) اتفاق‌ افتاد، اشاره‌ كرده‌ است‌<ref>ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌، احمد، عيون‌ الانباء، جلد 1، ص 116</ref>.
ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌ همچنين‌ از اعمش‌ و سفيان‌ به‌ عنوان‌ كسانى‌ كه‌ برخى‌ سخنان‌ مربوط به‌ روشهای حفظ تندرستى‌ را از ابن‌ ابجر روايت‌ كرده‌اند، نام‌ برده‌ و به‌ موضوع‌ انتقال‌ مدرسه پزشكى‌ از [[اسكندريه‌]] به‌ [[انطاكيه‌]]، كه‌ در روزگار خلافت‌ [[عمر بن‌ عبدالعزيز]] (99-101ق‌/718- 720م‌) اتفاق‌ افتاد، اشاره‌ كرده‌ است‌<ref>ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌، احمد، عيون‌ الانباء، جلد 1، ص 116</ref>.


روايت‌ [[سليمان‌ ابن‌ مهران‌ رازی]] ملقب‌ به‌اعمش‌ (د148ق‌) و [[سفيان‌ بن‌ عيينه‌]] (د 198ق‌) و [[سفيان‌ الثوری]] (د 162ق‌) از ابن‌ ابجر در برخى‌ از كتب‌ رجال‌ [[اهل‌ سنت‌]] كه‌ پيش‌ نام‌ برديم‌، آمده‌ است‌، اما سخن‌ ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌ با توجه‌ به‌ فاصله زمانى‌ طولانى‌ ميان‌ فتح‌ مصر و عصر راويان‌ ياد شده‌، قطعاً نادرست‌ است‌. چه‌ با فرض‌ آنكه‌ عبدالملك‌ به‌ هنگام‌ سقوط اسكندريه‌ به‌ عنوان‌ مدرس‌ طب‌، دست‌ كم‌ 30 سال‌ داشته‌ و با توجه‌ به‌ سخن‌ ابن‌ حجر، حاكى‌ از زنده‌ بودن‌ وی در 161ق‌، بايد بيش‌ از 120 سال‌ زيسته‌ باشد.
روايت‌ [[سليمان‌ ابن‌ مهران‌ رازی]] ملقب‌ به‌ اعمش‌ (د148ق‌) و [[سفيان‌ بن‌ عيينه‌]] (د 198ق‌) و [[سفيان‌ الثوری]] (د 162ق‌) از ابن‌ ابجر در برخى‌ از كتب‌ رجال‌ [[اهل‌ سنت‌]] كه‌ پيش‌ نام‌ برديم‌، آمده‌ است‌، اما سخن‌ ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌ با توجه‌ به‌ فاصله زمانى‌ طولانى‌ ميان‌ فتح‌ مصر و عصر راويان‌ ياد شده‌، قطعاً نادرست‌ است‌. چه‌ با فرض‌ آنكه‌ عبدالملك‌ به‌ هنگام‌ سقوط اسكندريه‌ به‌ عنوان‌ مدرس‌ طب‌، دست‌ كم‌ 30 سال‌ داشته‌ و با توجه‌ به‌ سخن‌ ابن‌ حجر، حاكى‌ از زنده‌ بودن‌ وی در 161ق‌، بايد بيش‌ از 120 سال‌ زيسته‌ باشد.


بدين‌ترتيب‌ ميان‌ معلم‌ مدرسه اسكندريه‌ و عبدالملك‌ ابن‌ ابجر در منابع‌ اهل‌ سنت‌ و شخصى‌ به‌ همين‌ نام‌ در منابع‌ شيعى‌، به‌ ترتيب‌ در حدود 80 سال‌ اختلاف‌ سنى‌ وجود دارد.
بدين‌ترتيب‌ ميان‌ معلم‌ مدرسه اسكندريه‌ و عبدالملك‌ ابن‌ ابجر در منابع‌ اهل‌ سنت‌ و شخصى‌ به‌ همين‌ نام‌ در منابع‌ شيعى‌، به‌ ترتيب‌ در حدود 80 سال‌ اختلاف‌ سنى‌ وجود دارد.
==== نظر سزگين‌ ====
سزگين‌ برای حل‌ بخشى‌ از اين‌ دشواری (ظاهراً، وی منابع‌ شيعى‌ را نديده‌ است‌) پزشك‌ مدرسه اسكندريه‌ را ابجر و عبدالملك‌ محدث‌ را پسر وی شمرده‌ و تصور كرده‌ است‌ كه‌ خطای ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌ تنها خلط ميان‌ پدر و پسر بوده‌ است‌ و واقعاً ممكن‌ است‌ در مدرسه اسكندريه‌ فردی به‌ نام‌ ابجر به‌ تدريس‌ مشغول‌ بوده‌ است‌، <ref>III/205-206 ، GAS, </ref> اما چنانچه‌ ديديم‌، در همه كتب‌ رجال‌، اسلاف‌ عبدالملك‌ به‌ نامهای عربى‌ معرفى‌ شده‌اند و تدريس‌ يك‌ فرد عرب‌ در مدرسه اسكندريه عصر بيزانس‌ قابل‌ قبول‌ نمى‌نمايد<ref>مايرهوف‌، ماكس‌، «من‌ الاسكندريه‌ الى‌ بغداد»، ص 66</ref>.
از سوی ديگر در سده اول‌ ق‌، يك‌ دانشمند مسيحى‌ به‌ نام‌ ادفر، كه‌ از كيميا نيز اطلاعاتى‌ داشته‌، در اسكندريه‌ معروف‌ بوده‌ است‌. به‌ نظر لكلرك‌، ادفر همان‌ است‌ كه‌ ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌، وی را ابن‌ ابجر ناميده‌ است‌ <ref>Leclerc, Lucien, Histiere de la m E dicine arabe. ص‌ 62-64</ref>
==== نتیجه اختلاف نظرها ====
در عين‌ حال‌، وجود خاندانى‌ به‌ نام‌ ابجر در [[كوفه‌]]، از موالى‌ كنانه‌ يا بنى‌ عجل‌ يا بنى‌ همدان‌ غير قابل‌ ترديد است‌. اشتغال‌ سنتى‌ افراد اين‌ خاندان‌ به‌ طب‌ نيز در برخى‌ منابع‌ آمده‌ است‌.


سزگين‌ برای حل‌ بخشى‌ از اين‌ دشواری (ظاهراً، وی منابع‌ شيعى‌ را نديده‌ است‌) پزشك‌ مدرسه اسكندريه‌ را ابجر و عبدالملك‌ محدث‌ را پسر وی شمرده‌ و تصور كرده‌ است‌ كه‌ خطای ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌ تنها خلط ميان‌ پدر و پسر بوده‌ است‌ و واقعاً ممكن‌ است‌ در مدرسه اسكندريه‌ فردی به‌ نام‌ ابجر به‌ تدريس‌ مشغول‌ بوده‌ است‌، <ref>III/205-206 ، GAS, </ref> اما چنانچه‌ ديديم‌، در همه كتب‌ رجال‌، اسلاف‌ عبدالملك‌ به‌ نامهای عربى‌ معرفى‌ شده‌اند و تدريس‌ يك‌ فرد عرب‌ در مدرسه اسكندريه عصر بيزانس‌ قابل‌ قبول‌ نمى‌نمايد<ref>مايرهوف‌، ماكس‌، «من‌ الاسكندريه‌ الى‌ بغداد»، ص 66</ref>. از سوی ديگر در سده اول‌ ق‌، يك‌ دانشمند مسيحى‌ به‌ نام‌ ادفر، كه‌ از كيميا نيز اطلاعاتى‌ داشته‌، در اسكندريه‌ معروف‌ بوده‌ است‌. به‌ نظر لكلرك‌، ادفر همان‌ است‌ كه‌ ابن‌ ابى‌ اصيبعه‌، وی را ابن‌ ابجر ناميده‌ است‌ <ref>Leclerc, Lucien, Histiere de la m E dicine arabe. ص‌ 62-64</ref>
بدين‌ ترتيب‌، در حقيقت‌ دو محدث‌ به‌ نام‌ عبدالملك‌ كه‌ احتمالاً هر دو طبيب‌ نيز بوده‌اند، وجود داشته‌اند كه‌ يكى‌ از آنها در سده 2ق‌/8م‌ و ديگر در سده 3ق‌/9م‌ درگذشته‌ است‌. اين‌ احتمال‌ را كه‌ درباره نامهای پدران‌ آنان‌ در مآخذ شيعه‌ و سنى‌ اشتباهى‌ رخ‌ داده‌ باشد، ناديده‌ نمى‌توان‌ گرفت‌.
در عين‌ حال‌، وجود خاندانى‌ به‌ نام‌ ابجر در [[كوفه‌]]، از موالى‌ كنانه‌ يا بنى‌ عجل‌ يا بنى‌ همدان‌ غير قابل‌ ترديد است‌. اشتغال‌ سنتى‌ افراد اين‌ خاندان‌ به‌ طب‌ نيز در برخى‌ منابع‌ آمده‌ است‌. بدين‌ ترتيب‌، در حقيقت‌ دو محدث‌ به‌ نام‌ عبدالملك‌ كه‌ احتمالاً هر دو طبيب‌ نيز بوده‌اند، وجود داشته‌اند كه‌ يكى‌ از آنها در سده 2ق‌/8م‌ و ديگر در سدة 3ق‌/9م‌ درگذشته‌ است‌. اين‌ احتمال‌ را كه‌ درباره نامهای پدران‌ آنان‌ در مآخذ شيعه‌ و سنى‌ اشتباهى‌ رخ‌ داده‌ باشد، ناديده‌ نمى‌توان‌ گرفت‌.


== پانویس ==
== پانویس ==
کاربر ناشناس