اصول فقه: تفاوت میان نسخه‌ها

برای دانش اصول فقه، تعاریف مختلفی ارائه شده است. [[آخوند خراسانی]] اصول فقه را تخصص و دانش دست‌یابی به قواعدی می‌داند که ۱) برای استنباط [[حکم شرعی]] بر اساس علم و ظن معتبر به کار گرفته می‌شود ۲) یا در مقام عمل و بر اساس شک یا ظن غیرمعتبر به آن تمسک می‌شود (مانند اصول عملیه در شبهات حکمیه).<ref>خراسانی، کفایة الاصول، ۱۴۰۹ق، ص۸.</ref>[[سید محمد باقر صدر]] اصول فقه را دانشی برمی‌شمرد که از عناصر مشترک در فرایند استنباط حکم شرعی بحث می‌کند».<ref>صدر، دروس فی علم الاصول (الحلقه الثالثه)، ۱۴۲۶ق، ص۱۸.</ref>

علت نام‌گذاری این دانش این است که اصول فقه، ریشه و پایه (مطابق با معنای لغوی «اصل»<ref>خلیل، العین، ج۷، ص۱۵۶.</ref>) دانش [[فقه]] است<ref>مرتضی مطهری، کلیات علوم اسلامی، مجموعه آثار، ج۲۰، ص۲۷.</ref> و ازاین‌رو بسیاری از اصولیان موضوع اصول فقه را منابع فقه یعنی [[ادله اربعه|ادله چهارگانه احکام]] ([[قرآن]]، [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]]) می‌دانند؛ برخی با ویژگی دلیل بودن آن‌ها<ref>قمی، قوانین الاصول، ص۹.</ref> و بعضی بدون در نظر داشتن این خصوصیت.<ref>اصفهانی، الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، ۱۴۰۴ق، ص۱۱.</ref> [[آخوند خراسانی]] بر اساس مبنا و تعریفش از اصول فقه، موضوع آن را عنوان خاص نمی‌داند بلکه عنوان عام و کلی‌ای می‌داند که می‌تواند بیرون از [[ادله اربعه]] باشد؛ مانند موضوعات زبان‌شناسی در مباحث الفاظ و اوامر و نواهی.<ref>خراسانی، کفایة الاصول، ۱۴۰۹ق، ص۸.</ref> [[سید محمد باقر صدر]] نیز به اعتبار این که در دانش اصول فقه از عناصر مشترک استنباط [[حکم شرعی]] بحث می‌شود، خودِ عملیات استنباط را موضوع این علم می‌داند.<ref>صدر، المعالم الجدیدة للاصول، ۱۴۲۱ق، ص۲۸.</ref>