کاربر ناشناس
استرآباد: تفاوت میان نسخه‌ها
←پيشينه تاريخى
imported>Smnazem |
imported>Smnazem |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
==پيشينه تاريخى== | ==پيشينه تاريخى== | ||
[[پرونده:پیشینه گرگان2.jpg|بندانگشتی]] | |||
[[پرونده:پیشینه گرگان1.jpg|بندانگشتی|دیوار گرگان ـ قدمت: قرن 5 میلادی]] | |||
تاريخ‌و وقايع‌شهر استراباد در نخستين سده‌های اسلامى با تاريخ شهر کهن گرگان ([[جرجان]]) در آميخته، و از همين روست که آگاهى ما از وقايع تاريخى استراباد بسيار اندک است. از استراباد در دوره [[عباسی]]ان و به هنگام خلافت [[هارون الرشید]] و در جريان نبرد حمزه خارجى با نمايندگان خليفه در [[خراسان]] و گريختن وی به آن شهر، ياد مى‌شود <ref>نک: گرديزی، 289-290</ref>. بنابر بعضى روايات در دوره [[طاهریان]]، سليمان بن عبدالله طاهر در استراباد ساکن بود و پايگاه نظامى وی برای نبرد با [[حسن بن زید]] علوی در آن شهر قرار داشت.<ref>نک: ابن اسفنديار، قسم اول، 232-236؛ اولياءالله، 92؛ مرعشى، 286، 288؛ خواندمير، حبيب السير، 2/408</ref> | تاريخ‌و وقايع‌شهر استراباد در نخستين سده‌های اسلامى با تاريخ شهر کهن گرگان ([[جرجان]]) در آميخته، و از همين روست که آگاهى ما از وقايع تاريخى استراباد بسيار اندک است. از استراباد در دوره [[عباسی]]ان و به هنگام خلافت [[هارون الرشید]] و در جريان نبرد حمزه خارجى با نمايندگان خليفه در [[خراسان]] و گريختن وی به آن شهر، ياد مى‌شود <ref>نک: گرديزی، 289-290</ref>. بنابر بعضى روايات در دوره [[طاهریان]]، سليمان بن عبدالله طاهر در استراباد ساکن بود و پايگاه نظامى وی برای نبرد با [[حسن بن زید]] علوی در آن شهر قرار داشت.<ref>نک: ابن اسفنديار، قسم اول، 232-236؛ اولياءالله، 92؛ مرعشى، 286، 288؛ خواندمير، حبيب السير، 2/408</ref> | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۰: | ||
استراباد نخستين بار در عهد [[شاه عباس]] اول (سل 986 - 1038ق) ايالت خوانده شد <ref>نک: دلاواله، 158؛ تاورنيه، 359</ref>. در دوره [[شاه‌صفى]] <ref>سل 1038-1052ق</ref>، [[شاه عباس دوم]] <ref>سل 1052-1077ق</ref> و [[شاه سلیمان دوم]] <ref>سل 1077- 1105ق</ref>، آشوبهای استراباد به سبب طغيان قبايل ترکمن ادامه يافت <ref>نک: محمد معصوم، 75؛ وحيد، 201؛ هدايت، ملحقات...، 8/485-486</ref>. | استراباد نخستين بار در عهد [[شاه عباس]] اول (سل 986 - 1038ق) ايالت خوانده شد <ref>نک: دلاواله، 158؛ تاورنيه، 359</ref>. در دوره [[شاه‌صفى]] <ref>سل 1038-1052ق</ref>، [[شاه عباس دوم]] <ref>سل 1052-1077ق</ref> و [[شاه سلیمان دوم]] <ref>سل 1077- 1105ق</ref>، آشوبهای استراباد به سبب طغيان قبايل ترکمن ادامه يافت <ref>نک: محمد معصوم، 75؛ وحيد، 201؛ هدايت، ملحقات...، 8/485-486</ref>. | ||
با راه يافتن ضعف در حکومت صفوی هرج و مرج در ناحيه استراباد نيز بيشتر شد <ref>نک: مروی، 1/52؛ استرابادی، 8</ref> و پس از سقوط اصفهان در 1135ق به دست لشکريان [[افغان]]، [[طهماسب ميرزا]] جانشين [[سلطان حسين صفوی]] از دولت [[روسيه]] استمداد کرد و با انعقاد قرارداد 1135ق/1723م ايالت استراباد نيز در اختيار روسيه قرار گرفت <ref>مجموعه...،82 -83؛ لمتون، 176</ref>) | با راه يافتن ضعف در حکومت صفوی هرج و مرج در ناحيه استراباد نيز بيشتر شد <ref>نک: مروی، 1/52؛ استرابادی، 8</ref> و پس از سقوط اصفهان در 1135ق به دست لشکريان [[افغان]]، [[طهماسب ميرزا]] جانشين [[سلطان حسين صفوی]] از دولت [[روسيه]] استمداد کرد و با انعقاد قرارداد 1135ق/1723م ايالت استراباد نيز در اختيار روسيه قرار گرفت.<ref>مجموعه...،82 -83؛ لمتون، 176</ref>) | ||
[[نادر شاه افشار]] پس‌از راندن‌افغانها،قرارداد طهماسب ميرزا را باروسيه فسخ کرد و استراباد را در 1144ق/1732م از روسيه پس گرفت <ref>مجموعه، 83 -86؛ لمتون، 177</ref>. پس از کشته شدن نادر در 1160ق، محمد حسن خان قاجار توانست استراباد و نواحى [[مازندران]] و [[گیلان]] را به تصرف خود درآورد <ref>ابوالحسن گلستانه، 204-205؛ هدايت، فهرس...، 261</ref>. با کشته شدن محمدحسن خان قاجار در 1172ق استراباد به تصرف [[کریم خان زند]] درآمد و محمد حسين‌خان‌قاجار نيز حکومت‌استراباد يافت <ref>ابوالحسن‌گلستانه، 321؛ نامى، 87 - 88؛ ابوالحسن مستوفى، 107- 108؛ هدايت، همان، 267- 269</ref> | [[نادر شاه افشار]] پس‌از راندن‌افغانها،قرارداد طهماسب ميرزا را باروسيه فسخ کرد و استراباد را در 1144ق/1732م از روسيه پس گرفت <ref>مجموعه، 83 -86؛ لمتون، 177</ref>. پس از کشته شدن نادر در 1160ق، محمد حسن خان قاجار توانست استراباد و نواحى [[مازندران]] و [[گیلان]] را به تصرف خود درآورد <ref>ابوالحسن گلستانه، 204-205؛ هدايت، فهرس...، 261</ref>. با کشته شدن محمدحسن خان قاجار در 1172ق استراباد به تصرف [[کریم خان زند]] درآمد و محمد حسين‌خان‌قاجار نيز حکومت‌استراباد يافت. <ref>ابوالحسن‌گلستانه، 321؛ نامى، 87 - 88؛ ابوالحسن مستوفى، 107- 108؛ هدايت، همان، 267- 269</ref> | ||
پس از مرگ کريم‌خان در 1193ق، [[آقا محمد خان]] از [[شیراز]] رو به مازندران و استراباد نهاد و به رغم مخالفت برادرانش، استراباد را در 1196ق تصرف کرد و رحيم‌خان دولو را منصب بيگلربيگى استراباد داد <ref>نامى، 246-247، 262، 330؛ هدايت، همان، 286-287، 289؛ ساروی، 77، 91 -92، 105- 108؛ سپهر، 1/40</ref> | پس از مرگ کريم‌خان در 1193ق، [[آقا محمد خان]] از [[شیراز]] رو به مازندران و استراباد نهاد و به رغم مخالفت برادرانش، استراباد را در 1196ق تصرف کرد و رحيم‌خان دولو را منصب بيگلربيگى استراباد داد. <ref>نامى، 246-247، 262، 330؛ هدايت، همان، 286-287، 289؛ ساروی، 77، 91 -92، 105- 108؛ سپهر، 1/40</ref> | ||
با تغيير نظام سلطنتى در روسيه و تمرد سربازان روسى در استراباد و بسته شدن گمرک آنجا، قحط و گرانى در شهر پديد آمد و بر اساس گزارش وزارت داخله در 7 رمضان 1335 کنسول سابق روسيه در استراباد به اتهام ايجاد اغتشاش و بلوا عنصر نامطلوب شناخته شد و اخراج گرديد <ref>مقصودلو، 2/544، 561 -562</ref>. از 1316ش که نام شهر رسماً به گرگان تغيير يافت، شهر و نواحى آن رونق اقتصادی شايان توجهى پيدا کرد . | با تغيير نظام سلطنتى در روسيه و تمرد سربازان روسى در استراباد و بسته شدن گمرک آنجا، قحط و گرانى در شهر پديد آمد و بر اساس گزارش وزارت داخله در 7 رمضان 1335 کنسول سابق روسيه در استراباد به اتهام ايجاد اغتشاش و بلوا عنصر نامطلوب شناخته شد و اخراج گرديد <ref>مقصودلو، 2/544، 561 -562</ref>. از 1316ش که نام شهر رسماً به گرگان تغيير يافت، شهر و نواحى آن رونق اقتصادی شايان توجهى پيدا کرد . | ||
==معماری شهر== | ==معماری شهر== | ||