کاربر ناشناس
محمد بن جریر بن رستم طبری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mashg (←آثار) |
imported>Mashg بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
در منابع دو شخص دیگر با نام محمد بن جریر طبری وجود دارند که یکی [[محمد بن جریر بن یزید طبری|صاحب تفسیر طبری]] و دیگری [[طبری صغیر|صاحب دلائل الامامه]] است. به دلیل همین تشابه اسمی، اشتباهات و خلط‌هایی درباره مذهب و آثار او در برخی منابع بعدی پیش آمده است. | در منابع دو شخص دیگر با نام محمد بن جریر طبری وجود دارند که یکی [[محمد بن جریر بن یزید طبری|صاحب تفسیر طبری]] و دیگری [[طبری صغیر|صاحب دلائل الامامه]] است. به دلیل همین تشابه اسمی، اشتباهات و خلط‌هایی درباره مذهب و آثار او در برخی منابع بعدی پیش آمده است. | ||
==زندگی نامه== | ==زندگی نامه== | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
همچنین [[منتجب الدین رازی]] در تاریخ [[ری]] از یک سفر او به ری اطلاع داده است.<ref> ابن حجر، لسان المیزان، ج۵، ص۱۰۳.</ref> | همچنین [[منتجب الدین رازی]] در تاریخ [[ری]] از یک سفر او به ری اطلاع داده است.<ref> ابن حجر، لسان المیزان، ج۵، ص۱۰۳.</ref> | ||
شیخ طوسی برای رفع خلط بین طبری سنی و شیعی می گوید: کنیه او ابوجعفر و مردی فاضل و متدین می باشد و غیر از طبری صاحب تاریخ سنی مذهب است.<ref>طوسی،الفهرست، نشر آل البیت، ص۱۵۸</ref> | |||
== مذهب == | == مذهب == | ||
از محتوای کتاب ابن رستم، [[المسترشد فی الامامة|المسترشد]]، [[امامیه|امامی‌بودن]] این [[متکلم]] برمی‌آید اما [[ابن حجر عسقلانی]] بدون ذکر مستند، او را متکلم [[معتزلی]] دانسته است.<ref>ابن حجر، لسان المیزان، ج۵، ص۱۰۳.</ref> تشابه اسمی او با کسانی مثل [[محمد بن جریر بن یزید طبری|محمد بن جریر طبری]]، مفسر و مورخ مشهور باعث شده است تا از این دست اشتباهات درباره او رخ دهد و برخی در تعیین مذهب او به اشتباه افتند. برای مثال، [[ابن ابی الحدید]]، یک دو بیتی را، که بنابر منابع<ref>برای نمونه نک: یاقوت، ج۱، ص۶۸.</ref> سروده ابوبکر خوارزمی و درباره طبری مذکور است و مشتمل بر مذهب و پاره‌ای اطلاعات دیگر ِ او است، درباره ابن رستم پنداشته است.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۶.</ref> | از محتوای کتاب ابن رستم، [[المسترشد فی الامامة|المسترشد]]، [[امامیه|امامی‌بودن]] این [[متکلم]] برمی‌آید اما [[ابن حجر عسقلانی]] بدون ذکر مستند، او را متکلم [[معتزلی]] دانسته است.<ref>ابن حجر، لسان المیزان، ج۵، ص۱۰۳.</ref> تشابه اسمی او با کسانی مثل [[محمد بن جریر بن یزید طبری|محمد بن جریر طبری]]، مفسر و مورخ مشهور باعث شده است تا از این دست اشتباهات درباره او رخ دهد و برخی در تعیین مذهب او به اشتباه افتند. برای مثال، [[ابن ابی الحدید]]، یک دو بیتی را، که بنابر منابع<ref>برای نمونه نک: یاقوت، ج۱، ص۶۸.</ref> سروده ابوبکر خوارزمی و درباره طبری مذکور است و مشتمل بر مذهب و پاره‌ای اطلاعات دیگر ِ او است، درباره ابن رستم پنداشته است.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۶.</ref> | ||
==اساتید و مشایخ== | ==اساتید و مشایخ== | ||
شیخ [[آقا بزرگ تهرانی]] که معتقد است طبری به سال ۳۱۰ق وفات یافته و محضر امام حسن عسکری را درک کرده است،<ref>آقابزرگ تهرانى، طبقات أعلام الشيعة، ج۱، ص۲۵۱</ref> مشایخ او را چنین بر می شمارد:<ref>آقابزرگ تهرانى، طبقات أعلام الشيعة، | شیخ [[آقا بزرگ تهرانی]] که معتقد است طبری به سال ۳۱۰ق وفات یافته و محضر امام حسن عسکری را درک کرده است،<ref>آقابزرگ تهرانى، طبقات أعلام الشيعة، ج۱، ص۲۵۱</ref> مشایخ او را چنین بر می شمارد:<ref>آقابزرگ تهرانى، طبقات أعلام الشيعة، ۱۴۳۰ق٬ ج۱، ص۲۵۰</ref> | ||
# [[حسین بن روح نوبختی]]، نائب خاص حضرت [[امام زمان]](عج) | # [[حسین بن روح نوبختی]]، نائب خاص حضرت [[امام زمان]](عج) | ||
# حسن بن محمد | # حسن بن محمد | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
#شریف حسن بن حمزه طبری مرعشی(متوفای ۳۵۸ق)؛<ref> طبقات أعلام | #شریف حسن بن حمزه طبری مرعشی(متوفای ۳۵۸ق)؛<ref> طبقات أعلام الشيعة،۱۴۳۰ق٬ ج۱، ص۲۵۰</ref> | ||
#ابوالعباس محمد بن ابراهیم بن اسحاق طالقانی از مشایخ شیخ صدوق<ref> طبقات أعلام | #ابوالعباس محمد بن ابراهیم بن اسحاق طالقانی از مشایخ شیخ صدوق<ref> طبقات أعلام الشيعة،۱۴۳۰ق٬ ج۱، ص۲۵۰</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
*'''المسترشد فی الامامه'''؛ تنها اثر موجود ابن رستم ''المسترشد فی الامامة'' نام دارد که در [[نجف]] بدون تاریخ به چاپ رسیده است. | *'''المسترشد فی الامامه'''؛ تنها اثر موجود ابن رستم ''المسترشد فی الامامة'' نام دارد که در [[نجف]] بدون تاریخ به چاپ رسیده است. | ||
[[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] این کتاب را با همین عنوان به ابن رستم نسبت داده و آن را با دو واسطه از مؤلف روایت کرده است.<ref> نجاشی، الرجال، ص۳۷۶.</ref> در [[فهرست طوسی|فهرست]] [[شیخ طوسی|طوسی]] نیز از کتابی با این نام از وی یاد شده است<ref> طوسی، الفهرست، ص۱۵۸.</ref>، ولی [[ابن ندیم]] در [[الفهرست (ابن ندیم)|الفهرست]] بدون اینکه از ابن رستم نامی ببرد المسترشد را به [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] مورخ نسبت داده است.<ref> ابن ندیم، الفهرست، ص۲۹۲.</ref> | [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] این کتاب را با همین عنوان به ابن رستم نسبت داده و آن را با دو واسطه از مؤلف روایت کرده است.<ref> نجاشی، الرجال، ص۳۷۶.</ref> در [[فهرست طوسی|فهرست]] [[شیخ طوسی|طوسی]] نیز از کتابی با این نام از وی یاد شده است<ref> طوسی، الفهرست، ص۱۵۸.</ref>، ولی [[ابن ندیم]] در [[الفهرست (ابن ندیم)|الفهرست]] بدون اینکه از ابن رستم نامی ببرد المسترشد را به [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] مورخ نسبت داده است.<ref> ابن ندیم، الفهرست، دارالمعرفة٬ ص۲۹۲.</ref> | ||
در قرن‌های بعد این کتاب مورد استفاده [[ابن شهر آشوب]] در [[مناقب آل ابی طالب|مناقب]]<ref> ابن شهر آشوب، معالم العلماء، ج۲، ص۲۹۴، جاهای مختلف.</ref> و [[ابن ابی الحدید]] در [[شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید)|شرح نهج البلاغه]]<ref> ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۶.</ref> قرار گرفته است. | در قرن‌های بعد این کتاب مورد استفاده [[ابن شهر آشوب]] در [[مناقب آل ابی طالب|مناقب]]<ref> ابن شهر آشوب، معالم العلماء، ج۲، ص۲۹۴، جاهای مختلف.</ref> و [[ابن ابی الحدید]] در [[شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید)|شرح نهج البلاغه]]<ref> ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۶.</ref> قرار گرفته است. | ||
ابن رستم به جز المسترشد آثار دیگری نیز داشته که [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] و [[شیخ طوسی]] از آنها نامی نبرده‌اند:<ref> نجاشی، الرجال، ص۳۷۶؛ طوسی، الفهرست، ص۱۵۹.</ref> | ابن رستم به جز المسترشد آثار دیگری نیز داشته که [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] و [[شیخ طوسی]] از آنها نامی نبرده‌اند:<ref> نجاشی، الرجال، ص۳۷۶؛ طوسی، الفهرست، ص۱۵۹.</ref> | ||
*[[الفاضح]]؛ این کتاب را [[ابن شهر آشوب]]<ref> ابن شهر آشوب، معالم العلماء، ص۱۰۶.</ref> بدو نسبت داده است. | *[[الفاضح]]؛ این کتاب را [[ابن شهر آشوب]]<ref> ابن شهر آشوب، معالم العلماء، ۱۳۸۰ق٬ ص۱۰۶.</ref> بدو نسبت داده است. | ||
*[[الرواة عن اهل البیت]]؛ این اثر را نیز [[ذهبی]] به نام به او نسبت داده‌است.<ref> ذهبی، میزان الاعتدال، ج۳، ص۴۹۹.</ref> | *[[الرواة عن اهل البیت]]؛ این اثر را نیز [[ذهبی]] به نام به او نسبت داده‌است.<ref> ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق٬ ج۳، ص۴۹۹.</ref> | ||
*[[الایضاح]]؛ [[قاضی نورالله شوشتری]] نیز کتاب را که در [[امامت]] است به ابن رستم نسبت داده است.<ref> شوشتری، مجالس المؤمنین، ج۱، ص۹۸ و۴۹۱.</ref> | *[[الایضاح]]؛ [[قاضی نورالله شوشتری]] نیز کتاب را که در [[امامت]] است به ابن رستم نسبت داده است.<ref> شوشتری، مجالس المؤمنین، ۱۳۵۴ش٬ ج۱، ص۹۸ و۴۹۱.</ref> | ||
*[[رجال الشیخ ابی جعفر محمد]] | *[[رجال الشیخ ابی جعفر محمد]] | ||
*[[مناقب اهل البیت]] | *[[مناقب اهل البیت]] | ||
*[[الرد علی الحرقوصیه]]؛ این سه کتاب را آقا بزرگ تهرانی به ابن رستم نسبت داده است.<ref>الذريعه الى تصانيف الشيعه، | *[[الرد علی الحرقوصیه]]؛ این سه کتاب را آقا بزرگ تهرانی به ابن رستم نسبت داده است.<ref>آقابزرگ تهرانی٬ الذريعه الى تصانيف الشيعه، ۱۴۰۳ق، ج۱۰، ص۱۴۳ و۲۵۰ و ۱۹۳</ref> | ||
:'''انتساب دلائل الامامه''' | :'''انتساب دلائل الامامه''' | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
==طبری سوم== | ==طبری سوم== | ||
ذکر لقب '''کبیر''' برای ابن رستم توسط [[شیخ طوسی]]،<ref> | ذکر لقب '''کبیر''' برای ابن رستم توسط [[شیخ طوسی]]،<ref>طوسی،الفهرست،بی‌تا٬ ص ۱۶۰</ref> موجب بروز این احتمال می شود که طبری دیگری نیز در بین روات وجود دارد. دانشمندان رجال بحث های فراوانی در این باره نموده اند. چنان که [[سید بن طاووس]]، مولف دلائل الامامه را طبری سوم می داند. آقا بزرگ تهرانی پس از مطرح کردن همه این مباحث نتیجه می گیرد که طبری سوم ملقب به صغیر معاصر [[نجاشی]] و شیخ طوسی بوده است.<ref>آقابزرگ تهرانی٬ الذريعه الى تصانيف الشيعه، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۲۴۶.</ref> | ||
و نام او را در مدخل مربوطه ابی جعفر [[محمد بن جریر طبری صغیر]] الآملی الطربی الکحی ذکر کرده | و نام او را در مدخل مربوطه ابی جعفر [[محمد بن جریر طبری صغیر]] الآملی الطربی الکحی ذکر کرده و کتاب [[نوادر المعجزات]] را از او دانسته است.<ref>آقابزرگ تهرانی٬ الذريعه الى تصانيف الشيعه، ۱۴۰۳ق، ج۲۴، ص۳۲۹</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
*ابن حجر، لسان المیزان، حیدرآباد دکن، ۱۳۲۹ - ۱۳۳۱ق. | *ابن حجر، لسان المیزان، حیدرآباد دکن، ۱۳۲۹ - ۱۳۳۱ق. | ||
*ابن شهر آشوب، محمد، معالم العلماء، نجف، ۱۳۸۰ق /۱۹۶۱م. | *ابن شهر آشوب، محمد، معالم العلماء، نجف، ۱۳۸۰ق /۱۹۶۱م. | ||
*ابن | *ابن نديم، محمد بن اسحاق، الفهرست، بيروت، دار المعرفة، چ۱. | ||
*ذهبی، محمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، قاهره، ۱۳۸۲ق /۱۹۶۳م. | *ذهبی، محمد، میزان الاعتدال، به کوشش علی محمد البجاوی، قاهره، ۱۳۸۲ق /۱۹۶۳م. | ||
*شوشتری، قاضی نورالله، مجالس المؤمنین، تهران، ۱۳۵۴ش. | *شوشتری، قاضی نورالله، مجالس المؤمنین، تهران، ۱۳۵۴ش. | ||