یحیی بن ابی‌القاسم اسدی: تفاوت میان نسخه‌ها

روایاتی نشان می‌دهد ابوبصیر (اسدی) در صحنه‌های مبارزۀ فکری با گروه‌هایی چون [[مختاریه]] و [[زیدیه]] حضور داشته است.<ref>نک: کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۹۱؛ کشی، معرفه الرجال، اختیار طوسی، ج۱، ص۲۴۰-۲۴۱، جم .</ref>

سال‌های پایانی عمر ابوبصیر اسدی با شهادت امام صادق(ع) و ادعای امامت از سوی [[عبدالله افطح]] مصادف شد. موضع‌گیری او در برابر [[فطحیه]] از وی چهره‌ای وجیه نزد پیروان امام کاظم(ع) ترسیم کرد و در روایات آنان ابوبصیر در زمرۀ گروهی از اصحاب امام صادق(ع) شمرده شده که از آغاز به عبدالله پشت کرده، به امام کاظم(ع) روی آوردند.<ref>نک: کلینی، الکافی، ج۱، ص۳۵۱-۳۵۲؛ کشی، معرفه الرجال، اختیار طوسی، ج۱، ص۲۸۲-۲۸۴، .</ref> همچنین در روایاتی که پیروان امام کاظم(ع) از زبان ابوبصیر نقل کرده‌اند، وی پایه‌های عقیدتی فطحیه دربارۀ امامت را مورد حمله قرار داده است.<ref>نک: ابن بابویه، علی بن حسین، الامامه و التبصره من الحیره، صص۴۹، ۷۴؛ مسعودی، اثبات الوصیه، ج۱، ص۱۶۱، .</ref><ref group="یادداشت"> اگرچه در روایات مذکور تصریح نشده که کدام ابوبصیر مورد نظر بوده است، ولی حرمت ویژۀ ابوبصیر مرادی نزد فطحیان، این احتمال را که وی ابوبصیر اسدی باشد، مرجح می‌سازد. شاید به سبب همین شخصیت ضدفطحی ابوبصیر اسدی بوده باشد که ابن فضال، رجال شناس نامی فطحیه، در نقد رجالی ابوبصیر اسدی، او را [[مخلّط]] قلمداد کرده است. نک: کشی، معرفه الرجال، اختیار طوسی، ج۱، ص۱۷۳، ص۴۷۶.</ref>

در زمان افتراق امامیه و تقسیم پیروان امام کاظم(ع) به [[واقفه]] و قطعیه (قائلان به جانشینی [[امام رضا(ع)]])، سال‌ها از وفات ابوبصیر اسدی می‌گذشت؛ [[علی بن ابی حمزه بطائنی|علی بن ابی حمزۀ بطائنی]] که در گذشته از شاگردان خاص ابوبصیر اسدی بود و اکنون از سران واقفه به شمار می‌رفت و فرزندش حسن که او هم مذهب واقفی داشت، در آثار خود بسیار بیش از دیگر اصحاب ائمه، از روایات ابوبصیر بهره گرفته‌اند.<ref>نک: نجاشی، رجال، ج۱، ص۲۵۰، به نقل از تفسیر علی بن ابی حمزه؛ ابن بابویه، ثواب الاعمال، ص۱۳۰ به بعد، به نقل از فضائل قرآن حسن بن علی؛ قس: نجاشی، رجال، ج۱، ص۳۷.</ref> همچنین در منابع واقفی، برخی روایات در اثبات باورهای مذهب واقفه از زبان ابوبصیر اسدی، نقل شده است.<ref>نک: علوی، نصره الواقفه، شم ۲۱، ۲۳، ۳۳؛ کشی، معرفه الرجال، ج۱، ص۴۷۴-۴۷۶، .</ref>

رجالیان امامیه نام او  در شمار [[اصحاب اجماع]] آورده‌اند که بر وثاقت آنان اتفاق دارند.<ref>نک: کشی، معرفه الرجال، اختیار طوسی، ج۱، ص۲۳۸؛ طوسی، عده الاصول، ج۱، ص۳۸۴، .</ref> نجاشی او را یک راوی «‌وجیه و ثقه‌» خوانده است.<ref>نجاشی، رجال، ج۱، ص۴۴۱..</ref>  همچنین او [[حدیث لوح]] را روایت کرده است.<ref>نک: کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۲۷-۵۲۸،؛ نعمانی، الغیبه، ج۱، ص۴۲-۴۴؛ ابن بابویه، کمال الدین، ج۱، صص۳۰۸-۳۱۱.</ref><ref group="یادداشت"> به قرینۀ همراهی [[عبدالرحمن بن سالم]] (راوی این حدیث) با علی بن ابی‌حمزه در روایت از ابوبصیر در برخی از اسانید می‌توان به احتمال قوی‌تر ابوبصیر اسدی را مورد نظر در این حدیث دانست. نک: طوسی،  تهذیب، ج۱، ص۴۴۳، طوسی، الاستبصار، ج۱، ص۲۰۳.</ref>

از دو اثر با عنوان‌های [[کتاب مناسک الحج]]، به روایت علی بن ابی‌حمزه و [[حسین بن علاء]]<ref>طوسی، الفهرست، ج۱، ص۱۷۸؛ .</ref> و [[کتاب یوم و لیله]]، به روایت [[علی بن ابی حمزه بطائنی]]<ref>نجاشی، رجال، ج۱، ص۴۴۱.</ref> برای او یاد شده است.

[[شیخ صدوق]] مجموعه‌ای از روایات فقهی او به روایت علی بن ابی‌حمزه را در [[من لایحضره الفقیه]] مورد استفاده قرار داده است.<ref>نک: ابن بابویه، «‌مشیخه الفقیه »، ص۱۸.</ref> همچنین مجموعه‌ای مشتمل بر حدود ۲۰ حدیث در موضوع «‌علل‌» به روایت [[حسین بن یزید نوفلی]] از علی بن ابی حمزه به طور پراکنده در [[علل الشرائع]] مورد استفاده واقع شده است.<ref>ابن بابویه، در علل الشرائع، ج۱، صص۱۵-۱۶، جم .</ref>

ابن بابویه تلفیقی از روایت ابوبصیر و [[محمد بن مسلم]] را از کتاب [[حدیث اربعمأه]] به تمامی در [[الخصال]] نقل کرده است.<ref>ابن بابویه، در علل الشرائع، ج۲، صص۶۱۰-۶۳۷.</ref> نوشتاری از ابوبصیر در زمینۀ احوال ائمۀ نخستین، به روایت [[محمد بن سنان]] (در بعضی اسانید با واسطۀ [[ابن مسکان]]) وجود داشته که در آثار کهن امامیه و غیر امامیه مورد استفاده قرار گرفته است.<ref>نک: ابن ابی‌الثلج، «‌تاریخ الائمه »، ج۱۵،؛ کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۶۱، ص۴۶۳، ص۴۶۸؛ خصیبی، الهدایه الکبری، ص۳۹؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ج۱، ص۵۰؛ ابن خشاب، «‌تاریخ موالید الائمه و وفیاتهم »، ج۱، ص۱۶۱، جم .</ref> [[خصیبی]] تصریح کرده که ابوبصیر مورد نظر در این سند ابوبصیر اسدی است.