پرش به محتوا

اخلاق ناصری (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

←‏ماجرای نگارش: اصلاح و بازنویسی
(←‏ماجرای نگارش: اصلاح و بازنویسی)
خط ۴۳: خط ۴۳:


==ماجرای نگارش==
==ماجرای نگارش==
[[خواجه‌ نصیر طوسی‌]] (متوفی۶۷۲ق) این‌ کتاب‌ را زمانی‌ نوشت‌ که‌ در دربار [[اسماعیلیان]] [[قُهستان‌]] و در خدمت‌ حاکم‌ آنجا، [[ناصرالدین‌ عبدالرحیم‌]] بود. ناصرالدین عبدالرحیم که‌ از خواجه‌ دعوت‌ کرده‌ بود تا به‌ اطرافیان‌ او بپیوندد، از او درخواست‌ کرد تا [[تهذیب‌ الاخلاق‌]] [[ابوعلی‌ مسکویه‌]] را به‌ فارسی‌ ترجمه‌ کند.<ref>اخلاق ناصری، ص۳۴-۳۶.</ref>
[[خواجه‌ نصیر طوسی‌]] (درگذشته ۶۷۲ق)، اخلاق ناصری را در حوالی سال ۶۳۳ قمری،<ref> احمدپور، کتابشناخت اخلاق اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۴.</ref> به درخواست ناصرالدین عبدالرحیم بن ابی منصور محتشم، حاکم نزاریان اسماعیلی در قهستان نوشت و از همین رو آن را اخلاق ناصری نامید.<ref>مرعشی، کتابشناسی دستنوشته‌های آثار علامه خواجه نصیرالدین محمد طوسی، ص۴۳.</ref> خواجه نصیر طوسی در مقدمه کتاب، به تجلیل از علاءالدین محمد و ناصرالدین محتشم پرداخته و ناصرالدین را پادشاه پادشاهان عرب و عجم دانسته بود.<ref>مرعشی، کتابشناسی دستنوشته‌های آثار علامه خواجه نصیرالدین محمد طوسی، ص۴۴.</ref>  


با توجه‌ به‌ تاریخ‌ اتمام‌ نگارش اخلاق‌ ناصری‌ که در پایان‌ یکی‌ از نسخه‌های‌ آن آمده‌ ([[۶۳۳ق هجری قمری|۶۳۳ق‌]])، می‌توان‌ گفت‌ که‌ این‌ اثر، قدیمی‌ترین‌ نوشته خواجه‌ نصیر طوسی است‌ باقی مانده، و از آثار ابتدایی دوره پختگی‌ اوست‌.<ref>مقدمه‌ و تعلیقات‌ بر اخلاق‌ ناصری‌ ۱۵-۱۶.</ref>
وی پس از رهایی از حکومت اسماعیلیان، مدح و ستایش بزرگان اسماعیلیه را از مقدمه کتاب حذف کرد، و مدح و ستایش حاکمان اسماعیلی را ناشی از اضطرار خود در دوران حکومت آنها دانست.<ref>احمدپور، کتابشناخت اخلاق اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۴؛ مرعشی، کتابشناسی دستنوشته‌های آثار علامه خواجه نصیرالدین محمد طوسی، ص۴۴.</ref> وی به توصیه عبدالعزیز نیشابوری، در سال ۶۶۳ قمری، مطالبی درباره حقوق والدین به کتاب افزود.<ref>مرعشی، کتابشناسی دستنوشته‌های آثار علامه خواجه نصیرالدین محمد طوسی، ص۴۴.</ref>


خواجه نصیر، اندکی‌ پیش‌ از سقوط [[الموت‌]] بر اثر یورش‌ [[مغول|مغولان‌]] و در زمانی‌ که‌ لشکر [[هولاکو خان|هولاکو]] در حوالی‌ قلعه‌های‌ اسماعیلیان‌ بود، به‌ خدمت‌ خان‌ مغول‌ رسید (۶۵۴ق‌) و دیباچه‌ای‌ نو بر اخلاق‌ ناصری‌ نوشت‌ و به‌ هولاکو تقدیم‌ کرد.
اخلاق ناصری، قدیمی‌ترین اثر خواجه نصیرالدین طوسی دانسته شده که در دسترس است.<ref>احمدپور، کتابشناخت اخلاق اسلامی، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۸؛ مقدمه‌ و تعلیقات‌ بر اخلاق‌ ناصری‌ ۱۵-۱۶.</ref>
 
[[خواجه‌ نصیرالدین‌]] در مقدمه جدید توضیح‌ داده‌ که‌ دیباچه قدیم‌ اخلاق‌ ناصری‌ را به‌ رغم‌ خواست‌ خود «جهت‌ استخلاص‌ نفس‌ و عِرض‌ از وضع‌ دیباچه ‌بر صیغتی‌ موافق‌ عادت‌ آن‌ جماعت‌ اسماعیلیان‌ در ثنا و اطرای‌ سادات‌ و کُبَرای‌ ایشان‌...» نوشته‌ بود، اما با رهایی‌ از وضع‌ ناپسند [[قهستان‌]] «دیباچه کتاب‌ را که‌ بر سیاقتی‌ غیرمرضی‌ بود، بدل‌ گرداند».<ref>اخلاق ناصری، ص‌۳۴-۵۳.</ref>


==ویژگی‌ها==
==ویژگی‌ها==
۳۸۶

ویرایش