ابوحذیفه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''قیس بن عتبة بن ربیعة بن عبد شمس بن عبد مناف''' مشهور به '''ابوحُذَیفة''' (درگذشت [[سال ۱۲ هجری قمری|۱۲ق]]/۶۳۳م)، از بزرگان [[صحابه]] و از سابقین در اسلام و [[مهاجرین]] به [[حبشه]] و [[مدینه]] كه در بسیاری از [[غزوات]] و [[سرایا]] شركت جست و در [[جنگ یمامه]] کشته شد.

[[کنیه]] وی ابوحذیفه بوده‎است.<ref> الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۵ </ref> در ضبط نام او اختلاف وجود دارد. ابن‌ سعد نام او را «هُشیم» <ref> الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۴ </ref> و ابن‌هشام «مِهشم» <ref> السیرة النبویة، ج۱، ص۲۷۷ </ref> و [[خلیفة بن خیاط]] «هشام» آورده <ref> ج۱، ص۲۸ </ref> و برخی نیز «هاشم» گفته‌اند. <ref> ابن‌عبدالبر، ج۴، ص۱۶۳۱؛ ابن‌حجر، ج۴، ص۴۲ </ref> سهیلی یادآور شده که نام ابوحذیفة بن عتبه، قیس است و مهشم شخص دیگری است از فرزندان مغیرة بن عبدالله بن عمر بن مخزوم.<ref> نکـ: سهیلی، ج۳، ص۳۳؛ نیز ابن حزم، ص۸۸ </ref> مادر او فاطمه دختر صفوان بن امیه کنانی است.<ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۴ </ref> <ref>؛ برای اقوال دیگر، نکـ: خلیفه، ج۱، ص۲۸</ref>

ابوحذیفه در [[جنگ یمامه]] کشته شد. [[ابن‌ سعد]] سن او را به هنگام مرگ ۵۳ یا ۵۴ سال<ref> الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۵ </ref> و ابن‌ حجر ۵۶ سال <ref> الاصابة فی تمیز الصحابة، ج۴، ص۴۳ </ref> دانسته‌اند.  

ابوحذیفه پیش از آنکه [[پیامبر (ص)]] برای دعوت مردم به اسلام به خانه ارقم برود، مسلمان شد<ref> خلیفه، ج۱، ص۲۸</ref> و خواهرش هند، همسر [[ابوسفیان]] او را با دو بیت شعر هجو گفت،<ref>ابن‌اسحاق، ۲۱۰؛ قس: ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۵،</ref> که این دو بیت را به [[جنگ بدر]] و هنگامی که ابوحذیفه پدرش را به مبارزه فراخواند، مربوط دانسته است.

او همراه با همسرش سهله، دختر سهیل بن عمرو، به [[حبشه]] هجرت کرد و پسرش محمد در آنجا‌ زاده شد. <ref>ابن‌اسحاق، ۱۵۶، ۲۰۵</ref> از عبارات ابن‌سعد چنین برمی‌آید که وی دوبار به حبشه مهاجرت کرده است <ref>الطبقات الکبری، ج۳، ص۸۴</ref> این نظر را ابن کلبی <ref> جمهرة النسب، ج۱، ص۲۰۰ </ref> و بلاذری <ref>انساب الاشراف، ج۳، ص۱۹۹</ref> نیز تأیید کرده‌اند. به هنگامی که خبر دروغین مسلمان شدن کفار مکه در حبشه منتشر شد، عده‌ای از مسلمانان مهاجر به [[مکه]] بازگشتند و چون از دروغ بودن خبر مطلع گشتند، یا در جایی پنهان شدند و یا در پناه یکی از بزرگان کفار قرار گرفتند <ref> طبری، ج۲، ص۳۴۰ </ref>، در این هنگام ابوحذیفه در پناه امیة (بن خلف) درآمد. <ref> بلاذری، ج۳، ص۲۲۷ </ref>

او از نخستین مهاجران به [[مدینه]] بود و همراه مولا و پسرخوانده‌اش [[سالم]] <ref>نکـ: مالک، ۶۰۵؛ ابن‌هشام، ج۲، ص۱۲۳</ref> نزد عباد بن بشر منزل گرفتند و پیامبر(ص) میان ابوحذیفه و عباد عقد اخوت برقرار نمود.<ref>ابن‌سعد، ج۳، ص۸۴</ref>

ابوحذیفه در غزوات [[غزوه بدر|بدر]]، [[جنگ احد|احد]]، [[جنگ خندق|خندق]]، [[حدیبیه]] و دیگر نبرد‌ها شرکت داشته است. <ref>ابن‌سعد، ج۳، ص۸۴ابن‌عبدالبر، ج۴، ص۱۶۳۱</ref> همچنین از شرکت او در برخی از سرایا از جمله در سریه‌ای به فرماندهی [[حمزة بن‌عبدالمطّلب]]، ۷ ماه پس از هجرت <ref>واقدی، ج۱، ص۹</ref> و سریه‌ای به فرماندهی [[عبدالله بن جحش]] <ref>واقدی، ج۱، ص۱۹</ref> و سریه قَطَن به فرماندهی ابوسلمة <ref>واقدی، ج۱، ص۳۴۵</ref> اطلاع داریم. بنابر نقلی خاص وی در جنگ بدر با وارد کردن ضربتی در کشتن پدرش شرکت کرد.<ref>واقدی، ج۱، ص۷۰</ref> ولی عمده مورخان قاتل عتبه بن ربیعه را حمزه یا حمزه و علی (ع)‌ می‌دانند.<ref>برای نمونه ر.ک به:‌ أنساب‏ الأشراف، ج‏۱، ص ۱۵۱؛ زرکلی، الأعلام، ج۴، ص ۲۰۰</ref>

{{پانویس2}}

 

*ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمیز الصحابة، قاهره، ۱۳۲۸ق.

*زرکلی، خیرالدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت،‌دارالعلم للملایین، چاپ هشتم، ۱۹۸۹م.

*منبع مقاله: [http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/5382 دايرة المعارف بزرگ اسلامي]